Thái miếu nhà Hậu Lê - Nơi lưu giữ nhiều kiến trúc cổ độc đáo

Trong suốt 365 năm tồn tại, vương triều Hậu Lê là vương triều hưng thịnh nhất nhưng cũng nhiều biến cố và bi kịch nhất trong lịch sử dân tộc. Bằng trí tuệ thiên tài, võ công hiển hách và lòng nhân ái bao la, sau 10 năm nếm mật nằm gai Bình Định vương Lê Lợi đã đuổi sạch quân phương Bắc ra khỏi bờ cõi nước Nam, xuống chiếu Bình Ngô, lên ngôi Hoàng đế đại định thiên hạ.

Vùng đất cổ Biện Thượng (xã vĩnh Hùng, huyện Vĩnh Lộc ngày nay), nằm ở tả ngạn sông Mã. Đây là đất quý hương của dòng dõi 12 đời chúa Trịnh. Vùng đất này, trước mặt là sông, sau lưng là núi, gọi là thế “sơn quần thủy tụ”. Giai thoại kể rằng, xưa kia một thầy địa lý đến vùng này, thấy thế đất đẹp đã tiên tri “Vạn thủy thiên sơn giai triều phục”, ý là địa thế núi sông cho thấy nơi đây sẽ phát tích vương hầu, khanh tướng, nên làng Biện Thượng có câu: “Mạch tòng Hùng Lĩnh trung linh khí - Thế xuất công hầu tráng đế vương”. Điều đó đã ứng nghiệm trong thế kỷ 15-16, khi xuất hiện dòng dõi Nhà Trịnh trải 12 đời, phò tá triều đình Nhà Lê, gìn giữ giang sơn xã tắc.

Với lối kiến trúc, hoa văn kiểu biệt thự phương Tây, qua thời gian, những căn nhà cổ ở Phố Đầm vẫn vẹn nguyên một ký ức hoàng kim về trung tâm mua bán sầm uất của tỉnh lỵ Thanh Hóa những năm đầu thế kỷ XX.

Thành phố Thanh Hóa nằm trên vùng đất cổ, nơi dòng sông Mã vắt qua những vỉa tầng văn hóa, được bồi đắp từ thời Hùng Vương dựng nước. Cho đến tận ngày nay, thành phố Chim Hạc vẫn luôn tự hào là một cái nôi của nền văn hóa Đông Sơn, với nhiều dấu vết còn in hằn trên các di tích và hiện vật vô giá được tìm thấy tại làng cổ Đông Sơn. Để rồi, làng cổ Đông Sơn cũng là điểm đến đầu tiên trên hành trình khám phá những điểm đến văn hóa – tâm linh của thành phố.

Cổ Bôn xưa, xã Đông Thanh (Đông Sơn) ngày nay vốn là một ngôi làng cổ nổi danh “vùng đất học” với những bậc đại khoa, nho thần tài đức vẹn toàn được người đời sau ca tụng. Trong đó, cuộc đời và sự nghiệp của Phúc Khê tướng công Nguyễn Văn Nghi mãi là niềm tự hào, trở thành đại diện tiêu biểu cho tinh hoa đất và người nơi đây. Người xưa đã “yên giấc” cùng đất mẹ nhưng trải qua hàng trăm năm lịch sử, đền thờ Phúc Khê tướng công Nguyễn Văn Nghi vẫn còn đó, lặng lẽ kể câu chuyện về một tài năng, nhân cách mẫu mực.

Vốn là vùng đất được kiến tạo sau đợt biển lùi vào cuối kỷ Đệ tứ; từ một nơi lầy lội, xen kẽ cồn, bái, qua quá trình thiên nhiên bồi tụ hàng vạn năm cùng sức lao động, sáng tạo của biết bao thế hệ người dân, xã Hoằng Lộc (Hoằng Hóa) trở thành “vùng đất học” danh giá. Một biểu tượng - nét đẹp cho sự học trên mảnh đất này là Bảng Môn đình.