Quyết liệt xử lý vi phạm trong lĩnh vực khai thác cát lòng sông

Thời gian gần đây, trên địa bàn tỉnh nổi lên một số vụ việc vi phạm trong lĩnh vực khai thác cát lòng sông. Vì thế, công tác quản lý hoạt động khai thác khoáng sản nói chung, khai thác cát nói riêng tiếp tục được siết chặt để hoạt động này đi vào khuôn khổ kỷ cương của pháp luật.

Tàu thuyền khai thác cát trên sông Chu, đoạn qua địa phận huyện Thiệu Hóa. Ảnh: P.V

Xử lý nghiêm các vụ việc vi phạm

Theo nhận định của một số cơ quan chức năng, tình hình khai thác cát trái phép trên địa bàn tỉnh diễn ra nhiều ở các địa bàn giáp ranh trên 2 tuyến sông Chu và sông Mã. Do lợi nhuận khổng lồ, không ít cá nhân, tổ chức lợi dụng kẽ hở của pháp luật, sự thiếu kiểm tra, buông lỏng quản lý của cơ quan chức năng để khai thác không đúng thiết kế mỏ, khai thác ngoài phạm vi, ranh giới, vượt công suất, thời gian quy định, gây thất thoát tài nguyên khoáng sản, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đất sản xuất của Nhân dân.

Với vai trò là lực lượng nòng cốt trong công tác phòng ngừa, đấu tranh với các hành vi vi phạm pháp luật về quản lý, khai thác tài nguyên, khoáng sản, các đơn vị công an trong tỉnh đã tăng cường công tác kiểm tra, phát hiện, xử lý các đối tượng vi phạm khai thác khoáng sản trái phép.

Điển hình như ngày 23-1-2022, Công an tỉnh kiểm tra hoạt động khai thác cát trên tuyến sông Mã qua địa bàn xã Thiệu Quang (Thiệu Hóa), phát hiện, bắt giữ 3 đối tượng Nguyễn Văn Công (1984), Nguyễn Văn Vinh (1993), Lê Văn Quang (1991), đều ở xã Định Công (Yên Định) đang khai thác cát trái phép. Công an tỉnh đã lập hồ sơ, báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh ban hành quyết định xử phạt 3 đối tượng trên với tổng số tiền phạt 217 triệu đồng, tịch thu 1 thuyền khai thác cát.

Trước đó, qua công tác nắm tình hình và phản ánh của quần chúng Nhân dân về hoạt động khai thác cát của Công ty TNHH Quỳnh Phương Quan Sơn tại điểm mỏ trên sông Lò, Km39 thị trấn Sơn Lư (Quan Sơn), Công an tỉnh đã phối hợp với lực lượng chức năng tiến hành kiểm tra, xác minh. Quá trình xác minh đã xác định Công ty TNHH Quỳnh Phương Quan Sơn trong năm 2021 đã có hành vi khai thác cát, sỏi lòng sông trái phép. Công an tỉnh đã hoàn chỉnh hồ sơ, tham mưu, đề xuất Chủ tịch UBND tỉnh ban hành quyết định xử phạt công ty 404 triệu đồng, tịch thu 1 máy xúc. Hiện vụ việc đang chờ UBND tỉnh xem xét, quyết định.

Trên địa bàn huyện Thiệu Hóa hiện có 8 mỏ cát và 9 bãi tập kết cát, trong đó có 3 mỏ cát và 1 bãi tập kết hiện đang tạm dừng hoạt động. Trong 6 tháng đầu năm 2022, Công an huyện Thiệu Hóa đã phát hiện, đấu tranh, bắt giữ và xử lý 6 vụ, 10 đối tượng liên quan đến hành vi vi phạm trong hoạt động khai thác cát, tổng số tiền xử phạt, thu nộp ngân sách Nhà nước hơn 172,6 triệu đồng. Đơn cử như, đầu tháng 5-2022, Công an huyện Thiệu Hóa đã lập tờ trình đề nghị Chủ tịch UBND huyện ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với ông Trịnh Quang Định (TP Thanh Hóa) với mức phạt 25 triệu đồng về hành vi khai thác khoáng sản (cát) trái phép ngày 12-4-2022 tại địa phận sông Chu, đoạn qua xã Thiệu Vận. Tang vật bị tịch thu gồm 1 máy nổ, 1 đầu hút cát và 9m3 cát.

Đồng chí Lê Văn Trung, Phó trưởng Công an huyện Thiệu Hóa, cho biết: Các hành vi vi phạm trong hoạt động khai thác cát trên địa bàn huyện vẫn còn xảy ra, tập trung ở địa bàn xã Tân Châu, chủ yếu là vi phạm khung giờ, trữ lượng khai thác... Công an huyện Thiệu Hóa đã tham mưu cho Chủ tịch UBND huyện Thiệu Hóa kiện toàn tổ công tác liên ngành về kiểm soát hoạt động khai thác, tập kết, kinh doanh khoáng sản cát trái phép trên địa bàn huyện với 11 thành viên, phân công 1 đồng chí Phó Chủ tịch Thường trực UBND huyện làm tổ trưởng. Lắp đặt hệ thống camera tại các điểm nhạy cảm, phức tạp dọc tuyến sông Chu chảy qua địa phận; đồng thời, ban hành phương án tuần tra, bảo vệ tài nguyên khoáng sản trên địa bàn huyện Thiệu Hóa.

Theo số liệu thống kê của Phòng Cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường, Công an tỉnh Thanh Hóa, năm 2021, lực lượng công an trong tỉnh đã bắt giữ, xử lý 213 vụ việc liên quan đến hành vi vi phạm trong lĩnh vực khai thác khoáng sản, trong đó có nhiều vụ liên quan đến khai thác cát. Tổng số tiền xử phạt vi phạm hành chính hơn 5,7 tỷ đồng, tang vật thu giữ, gồm: 2 máy xúc, 1 thuyền vỏ sắt, 22 máy bơm và bộ vòi hút cát. Trong 6 tháng đầu năm 2022, toàn lực lượng công an tỉnh Thanh Hóa đã bắt giữ xử lý 74 vụ vi phạm trên lĩnh vực tài nguyên khoáng sản, xử lý 13 đơn vị doanh nghiệp, 98 cá nhân, tổng số tiền xử phạt vi phạm hành chính hơn 2,3 tỷ đồng, tịch thu 1 máy xúc, 1 phương tiện thủy và 24 bộ máy bơm và vòi hút cát.

Tăng cường kiểm tra, giám sát

Thanh Hóa là tỉnh có khoáng sản cát phân bố tập trung trên các tuyến sông Mã, sông Tào, sông Chu... đi qua địa bàn TP Thanh Hóa và các huyện: Hoằng Hóa, Thiệu Hóa, Thọ Xuân, Yên Định, Vĩnh Lộc, Cẩm Thủy, Bá Thước... Theo số liệu thống kê của Sở Tài nguyên và Môi trường, tính đến đầu tháng 7-2022, trên địa bàn tỉnh đã có 50 mỏ cát tại 14 huyện được cấp phép hoạt động, trong đó có 35 mỏ còn hạn khai thác, 15 mỏ hết hạn khai thác (có 5 mỏ đang xin cấp lại, 4 mỏ đang thực hiện đóng cửa, 6 mỏ đã đóng cửa). Với nhu cầu lớn để phục vụ hoạt động xây dựng trên địa bàn, tài nguyên cát trên các tuyến sông mang lại lợi nhuận khổng lồ, được ví như “vàng trắng”, khiến nhiều đối tượng “nhòm ngó”, tìm cách thức tinh vi để “bòn rút” bất cứ thời điểm sơ hở nào.

Trong khi đó, thực tiễn công tác quản lý khoáng sản còn nhiều bất cập, việc quy hoạch, thẩm định, cấp phép đối với các mỏ khoáng sản, bến, bãi tập kết chưa thực sự phù hợp, một số dự án mỏ cát được cấp phép quá lâu, nhiều mỏ cát được quy hoạch, cấp phép khai thác tại vị trí chỉ cách bờ, bãi ven sông khoảng 30 - 40m, tạo nên bất cập trong công tác quản lý, giám sát và dễ gây sụt lún, sạt lở bờ bãi ven sông. Trên địa bàn tỉnh hiện có 179 phương tiện thủy sử dụng vào việc khai thác, vận chuyển cát, trong đó có khoảng 30 phương tiện chưa đăng ký, đăng kiểm. Nhiều hộ dân sinh sống trên các tàu thuyền ven sông, đây là điều kiện để các đối tượng lợi dụng khai thác trái phép ban đêm, thuê người dân khai thác, bán lại cho chủ mỏ, khi bị bắt giữ thì không có cơ sở pháp lý để xử phạt chủ mỏ.

Thượng tá Nguyễn Văn Xiêm, Trưởng Phòng Cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường, Công an tỉnh cho biết: Thời gian qua, Phòng Cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường đã làm tốt công tác tham mưu cho Giám đốc Công an tỉnh báo cáo, đề xuất Chủ tịch UBND tỉnh chỉ đạo các sở, ban, ngành có liên quan cùng với chính quyền các cấp ở cơ sở tăng cường hiệu lực quản lý Nhà nước trên lĩnh vực tài nguyên khoáng sản. Lực lượng cảnh sát môi trường đã xây dựng nhiều kế hoạch, phương án chỉ đạo đấu tranh quyết liệt, xử lý nghiêm đối với các hành vi vi phạm trong lĩnh vực khai thác khoáng sản, vì vậy tình hình vi phạm trên lĩnh vực này cơ bản được kiềm chế. Tuy nhiên, hiện nay, trên địa bàn tỉnh có nhiều công trình xây dựng trọng điểm đang được triển khai xây dựng, đặc biệt là tuyến cao tốc Bắc Nam đoạn qua Thanh Hóa đang được thi công xây dựng, nhu cầu cát vật liệu xây dựng cho các dự án, công trình tăng cao, nguồn khoáng sản tại các mỏ cát được cấp phép khai thác không đủ đáp ứng. Nếu như các lực lượng chức năng quản lý không chặt chẽ, các đối tượng sẽ lợi dụng vấn đề này để khai thác khoáng sản trái phép, làm thất thoát nguồn tài nguyên, ảnh hưởng đến môi trường và an ninh trật tự trên địa bàn. Do vậy, trong thời gian tới, lực lượng cảnh sát môi trường sẽ tiếp tục làm tốt công tác tham mưu, chủ động áp dụng đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng tăng cường đấu tranh và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật về lĩnh vực tài nguyên khoáng sản trên địa bàn. Rà soát, tham mưu cho Giám đốc Công an tỉnh báo cáo, đề xuất UBND tỉnh kiên quyết không gia hạn cấp phép đối với những đơn vị mỏ để xảy ra nhiều sai phạm trong công tác chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường. Xây dựng kế hoạch cao điểm tấn công trấn áp tội phạm trong hoạt động khai thác, tập kết kinh doanh khoáng sản. Thường xuyên làm tốt công tác tuyên truyền để nâng cao vai trò, trách nhiệm của người dân trong việc phòng, chống tội phạm về tài nguyên khoáng sản.

Trung tuần tháng 6-2022, UBND tỉnh đã có văn bản về kết quả kiểm tra hoạt động khai thác khoáng sản cát, sỏi lòng sông trên địa bàn tỉnh. Theo đó, UBND tỉnh yêu cầu tạm dừng hoạt động khai thác đối với 6 mỏ cát do chưa thực hiện đúng các quy định hiện hành trong quá trình hoạt động khai thác khoáng sản; yêu cầu các đơn vị, doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân liên quan đến các mỏ cát bị tạm dừng, khẩn trương đấu mối với UBND cấp huyện và các ngành, đơn vị chức năng để thực hiện và hoàn thiện hồ sơ thuê đất theo quy định. Sau khi thực hiện xong, báo cáo kết quả về UBND tỉnh để xem xét, giải quyết theo quy định...

Nhóm PV Bạn đọc – TL