Phát huy truyền thống chiến khu Ngọc Trạo trong xây dựng lực lượng vũ trang Thanh Hóa

Xây dựng lực lượng vũ trang trong kháng chiến là một trong những nhiệm vụ quan trọng của hệ thống chính trị ngay từ những ngày đầu. Từ đội du kích Ngọc Trạo, lực lượng vũ trang tỉnh Thanh Hóa đã không ngừng lớn mạnh, trưởng thành về mọi mặt, xứng đáng với niềm tin tưởng của Đảng bộ và Nhân dân Thanh Hoá.

Tượng đài Chiến khu Ngọc Trạo. Ảnh: Xuân Hùng

Tại Hội nghị mở rộng tháng 6-1941, Tỉnh uỷ Thanh Hoá chỉ rõ: Xây dựng lực lượng vũ trang tiến tới thành lập căn cứ địa cách mạng từ Tây Bắc đến Đông Nam Thanh Hóa. Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã phân công cán bộ đi khảo sát tại các huyện, trong đó có khu vực Ngọc Trạo (Thạch Thành), tìm hiểu điều kiện cụ thể trong việc xây dựng chiến khu, nhằm tìm kiếm, huấn luyện cán bộ, du kích nhân dân, tạo lực lượng nòng cốt chuẩn bị cho cuộc khởi nghĩa vũ trang trong tỉnh. Sau khi xây dựng được lực lượng chính trị vững mạnh, các tổ chức chính trị, tổ chức tự vệ vũ trang phát triển nhanh chóng, phong trào cách mạng ở Ngọc Trạo lên cao. Đêm ngày 19-9-1941, tại hang Treo, 22 chiến sỹ yêu nước trong tỉnh đã tề tựu tổ chức buổi lễ chính thức thành lập đội du kích chiến khu Ngọc Trạo, cùng nhau hô vang lời thề: Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh!

Tuy thành lập trong điều kiện khó khăn, thiếu thốn, chỉ có 1 khẩu súng kíp, còn lại hầu hết là vũ khí thô sơ, song với tinh thần giác ngộ, việc học tập chính trị, huấn luyện quân sự được tổ chức chặt chẽ, tinh thần đoàn kết, tính kỷ luật, giữ bí mật được nêu cao. Tinh thần ấy đã tạo nên một làn sóng lan rộng, khích lệ, cổ vũ mạnh mẽ cho phong trào cách mạng các huyện trong tỉnh và sang các tỉnh lân cận. Thanh niên phản đế ở các cơ sở cách mạng trong tỉnh hăng hái tăng cường lên chiến khu Ngọc Trạo. Chỉ chưa đầy một tuần lễ, số lượng du kích đã phát triển lên tới 40 người, sau này phát triển lên tới hàng trăm người. Công cuộc xây dựng chiến khu cách mạng đã trở thành yêu cầu và nghĩa vụ thiêng liêng của Nhân dân toàn tỉnh.

Đến tháng 10-1941, sau khi đánh hơi thấy sự hoạt động của đội du kích, quân Pháp đã huy động lực lượng chia thành nhiều mũi đàn áp, khủng bố, tấn công nhằm tiêu diệt, xoá sổ chiến khu Ngọc Trạo. Trước họng súng của kẻ thù, các chiến sĩ cách mạng kiên trung đã chiến đấu anh dũng, nhiều người đã hy sinh, bị địch bắt bớ, tra tấn, nhiều cơ sở cách mạng và làng xóm bị triệt hạ. Trước tình hình đó, nhằm bảo toàn lực lượng và phong trào cách mạng, Ban lãnh đạo chiến khu quyết định rút đội du kích về làng Cẩm Bào (Vĩnh Lộc) rồi phân tán nhỏ lực lượng về các vùng miền trong tỉnh để củng cố, xây dựng lực lượng đáp ứng với tình hình mới.

Mặc dù Đội du kích và Chiến khu du kích Ngọc Trạo chỉ tồn tại trong thời gian ngắn (từ tháng 7 đến tháng 10-1941), song là minh chứng tiêu biểu cho sự phát triển mới trong phong trào phản đế cứu quốc; đánh dấu thời kỳ đấu tranh chính trị kết hợp với đấu tranh vũ trang, tiến tới đánh đổ ách thống trị của đế quốc và tay sai, thiết lập chính quyền cách mạng. Lần đầu tiên trong lịch sử đấu tranh cách mạng, một lực lượng vũ trang thoát ly được thành lập với sự tham gia hưởng ứng của quần chúng Nhân dân trong và ngoài tỉnh.

Phát huy truyền thống đó, trong kháng chiến chống thực dân Pháp, cùng với nhiệm vụ chiến đấu, bảo vệ địa phương, lực lượng vũ trang Thanh Hóa đã bổ sung nhiều tiểu đoàn, đại đội bộ đội địa phương cho quân chủ lực. Lực lượng vũ trangThanh Hóa đã tham gia đánh 1.456 trận lớn, nhỏ, loại khỏi vòng chiến đấu 5.717 tên địch, thu nhiều vũ khí đạn dược, quân trang, quân dụng... góp phần đẩy lùi cuộc chiến tranh xâm lược của thực dân Pháp.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, quân và dân Thanh Hóa chiến đấu dũng cảm, ngoan cường, phối hợp chặt chẽ với các đơn vị bộ đội chủ lực của Quân khu IV, đánh 10.158 trận, bắn rơi 376 máy bay, bắn chìm, bắn cháy 57 tàu chiến và tàu biệt kích địch. Đã có 156 tập thể, 79 cá nhân được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân; 3 anh hùng lực lượng vũ trang là cán bộ, chiến sĩ dân quân tự vệ; Lực lượng vũ trang Thanh Hóa được Đảng, Nhà nước phong tặng 1 Huân chương Sao vàng, 1 Huân chương Hồ Chí Minh, danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, 3 Huân chương Lao động, hàng vạn huân chương cao quý các loại.... Để có được những thành tích đáng tự hào đó phải kể đến sự đóng góp, hy sinh to lớn của 5,8 vạn liệt sỹ, 3,9 vạn thương binh, 1,5 vạn bệnh binh và 1.545 bà mẹ Việt Nam anh hùng.

Sau hơn 35 năm đổi mới (1986 - 2022), lực lượng vũ trang Thanh Hóa tiếp tục phát huy truyền thống vẻ vang, thực hiện tốt nhiệm vụ quân sự quốc phòng - an ninh, xây dựng lực lượng vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức, nêu cao tinh thần cảnh giác và sẵn sàng chiến đấu cao; thực sự trở thành lực lượng nòng cốt trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân, góp phần ngăn chặn và đấu tranh làm thất bại âm mưu chiến lược “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch, giữ vững an ninh chính trị, an ninh biên giới, trật tự an toàn xã hội.

Với những thành tích đặc biệt xuất sắc đó, LLVT Thanh Hóa đã vinh dự được Đảng, Nhà nước, quân đội tặng thưởng nhiều danh hiệu cao quý như: Huân chương Sao Vàng, Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Quân công, Huân chương Chiến công, Huân chương bảo vệ Tổ quốc…

Sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới đã và đang đặt ra cho Đảng bộ, chính quyền và lực lượng vũ trang Thanh Hóa những yêu cầu, nhiệm vụ với trọng trách rất vẻ vang, nhưng cũng rất nặng nề: Phải tiếp tục xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh, xây dựng lực lượng quân đội cách mạng chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, vừa là lực lượng nòng cốt của sức mạnh quốc phòng - an ninh.

Phát huy truyền thống đội du kích Ngọc Trạo trong tình hình mới, lực lượng vũ trang tỉnh Thanh Hoá tổ chức quán triệt sâu sắc các Nghị quyết của các cấp ủy Đảng, đặc biệt là Nghị quyết TW8 (khoá XI) về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; Chỉ thị 05-CT/TW về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” và cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ” để nâng cao một bước chất lượng thực hiện nhiệm vụ của toàn lực lượng.

Đẩy mạnh, đa dạng hoá công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị tư tưởng, quán triệt tình hình nhiệm vụ, không ngừng nâng cao trình độ giác ngộ chính trị, giác ngộ về mục tiêu, lý tưởng chiến đấu, xây dựng lực lượng vũ trang có bản lĩnh chính trị vững vàng, không những giỏi trên mặt trận đấu tranh vũ trang mà còn phải giỏi trên mặt trận đấu tranh chính trị - tư tưởng, chủ động đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch trong tình hình mới; tích cực, chủ động, sáng tạo trong mọi hoàn cảnh, thực sự là “Đội quân chiến đấu, đội quân công tác, đội quân lao động sản xuất”.

Củng cố, nâng cao chất lượng chính trị của lực lượng dân quân tự vệ, dự bị động viên trong tình hình mới. Quan tâm tạo nguồn phát triển Đảng trong các lực lượng dân quân tự vệ, dự bị động viên và trong thanh niên trúng tuyển nghĩa vụ quân sự hằng năm; triển khai tuyên truyền thực hiện tốt Luật Dân quân tự vệ và tham mưu làm tốt công tác giáo dục quốc phòng toàn dân trong thế hệ trẻ, nâng cao chất lượng huấn luyện, luyện tập, diễn tập cơ bản, thiết thực, hiệu quả, sát với yêu cầu nhiệm vụ thực tế của địa phương.

Tích cực phối hợp, xung kích tham gia các hoạt động bảo đảm an ninh chính trị, phát triển kinh tế -xã hội của đơn vị và địa phương. Tập trung thực hiện có hiệu quả công tác xây dựng cơ sở chính trị địa bàn, tham gia xoá đói, giảm nghèo và thực hiện tốt chính sách hậu phương quân đội. Phát huy vai trò của các tổ chức đoàn thể, tổ chức hội trong lực lượng vũ trang làm nòng cốt trong các phong trào thi đua, lao động, chiến đấu. Đổi mới công tác tự phê bình và phê bình, nêu cao tinh thần cách mạng, gương mẫu, loại trừ các yếu tố tiêu cực trong tư tưởng, suy nghĩ, hành động có thể phát sinh.

Tiếp tục phát huy vai trò nòng cốt trong công tác phòng, chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn, huy động lực lượng, phương tiện giúp Nhân dân phòng, tránh, khắc phục hậu quả thiên tai, cứu hộ, cứu nạn, xứng đáng với truyền thống tự hào của thế hệ cha anh, chắc tay súng, sẵn sàng gìn giữ, bảo vệ cuộc sống bình yên của Nhân dân.

Tất Thành