Phát triển doanh nghiệp khoa học và công nghệ - nền tảng của sự phát triển bền vững

Phát triển doanh nghiệp khoa học và công nghệ (DN KH&CN) là chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước nhằm đẩy mạnh thương mại hóa sản phẩm KH&CN, nâng cao chất lượng, hiệu quả sản xuất, kinh doanh, phát triển bền vững DN. Triển khai thực hiện chủ trương này, đến nay, tỉnh Thanh Hóa đã thành lập được 29 DN KH&CN (27 DN KH&CN của tỉnh và 2 DN KH&CN ngoài tỉnh), đứng thứ ba cả nước về số lượng DN, sau Hà Nội và TP Hồ Chí Minh.

Ứng dụng KH&CN trong sản xuất tại Công ty CP Thiết bị giáo dục Hồng Đức.

Công ty CP Thiết bị giáo dục Hồng Đức là thành viên trực thuộc Hiệp hội Thiết bị giáo dục Việt Nam - lá cờ đầu tại khu vực Bắc miền Trung về sản xuất, cung ứng trang thiết bị trường học, nội thất văn phòng, nội thất gia đình, đồ chơi và thiết bị mầm non... với những hệ thống trang thiết bị máy móc hiện đại như, máy gia công trung tâm, máy cắt CNC 6 đầu điêu khắc, máy dán cạnh tự động, may khoan 6 đầu, máy panel tự động, rô-bốt hàn tự động... Năm 2018, công ty được Sở KH&CN tỉnh chứng nhận là doanh nghiệp KH&CN. Việc ứng dụng KH&CN vào hoạt động sản xuất, kinh doanh là đòn bẩy giúp công ty phát triển mạnh mẽ và bền vững, giữ vững vị thế số 1 trên thị trường trong và ngoài tỉnh.

Để nâng cao chất lượng sản phẩm, ngoài việc đưa các thiết bị máy móc hiện đại vào sản xuất; thì trong hoạt động kinh doanh, maketing, công ty cũng chuyển hướng từ truyền thống sang hiện đại, từ offline sang online, chuyển tư vấn khách hàng từ gặp trực tiếp sang quảng cáo qua các trang mạng xã hội như facebook, youtube, zalo... Công ty đã thành lập nhiều trang fanpage, gắn với một lĩnh vực sản xuất, kinh doanh như: thiết bị giáo dục Hồng Đức, nội thất Hồng Đức, Hồng Đức - One stop shopping center..., mỗi trang fanpage có hơn 30.000 lượt tiếp cận. Điều này vừa tạo thuận lợi cho khách hàng trong quá trình tham khảo các sản phẩm, vừa góp phần thích ứng nhu cầu của thị trường và bối cảnh dịch bệnh hiện nay. Đặc biệt một yếu tố quan trọng góp phần vào sự thành công của DN là sự đoàn kết, sáng tạo, vượt khó của người lao động. Từ năm 2015-2020, hàng năm, công đoàn công ty đã phát động phong trào phát huy sáng kiến cải tiến kỹ thuật trong sản xuất, kinh doanh. Nhờ đó, trung bình mỗi năm người lao động tại công ty có từ 40 - 50 sáng kiến cải tiến kỹ thuật. Trong đó có nhiều sáng kiến giá trị, làm lợi kinh tế hàng tỷ đồng.

Tổng Công ty Tiên Sơn (thị xã Bỉm Sơn), bên cạnh việc nhập và ứng dụng công nghệ tiên tiến còn chú trọng nghiên cứu, sáng tạo quy trình sản xuất sản phẩm có chất lượng. Điển hình như: Việc sử dụng phế thải trong ngành may mặc để làm nhiên liệu thay thế than đá đốt lò hơi, phục vụ công đoạn là sản phẩm. Sau khi đổi mới, chuẩn hóa và đưa ứng dụng này vào thực tế, không chỉ góp phần giảm chi phí sản xuất đáng kể, mà còn hạn chế lượng rác thải, quy trình sản xuất sạch, thân thiện hơn với môi trường.

Một số DN KH&CN khác trên địa bàn tỉnh đã và đang hoạt động hiệu quả với những sản phẩm KH&CN nổi bật, như: Công ty CP Công nông nghiệp Tiến Nông, Công ty CP Dạ Lan, Công ty CP Dụng cụ thể thao Delta, Công ty CP Đầu tư phát triển công nghệ Tân Thanh Phương... Sự phát triển số lượng DN KH&CN những năm qua trước hết là do tỉnh đã ban hành các cơ chế, chính sách hỗ trợ việc hình thành và phát triển DN KH&CN như: miễn thuế thu nhập doanh nghiệp, miễn tiền thuê đất, cho vay tín dụng ưu đãi... Ngoài ra, tỉnh còn hỗ trợ hoạt động nghiên cứu, thương mại hóa kết quả KH&CN và khuyến khích ứng dụng, đổi mới công nghệ... Qua đó tạo điều kiện cho các DN hoàn thiện công nghệ, trực tiếp sản xuất và thương mại hóa các sản phẩm. Đồng thời, nghiên cứu, tiếp thu, ứng dụng các tiến bộ khoa học và kỹ thuật, công nghệ tiên tiến nhằm đổi mới công nghệ, thiết bị, nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng của sản phẩm, hàng hóa.

Ông Nguyễn Trọng Thấu, Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc, Chủ tịch Hội đồng KH&CN Công ty CP Dụng cụ thể thao Delta, cho biết: các chính sách hỗ trợ DN KH&CN của tỉnh rất kịp thời và dễ tiếp cận. Đặc biệt chính sách hỗ trợ kinh phí đăng ký quyền sở hữu trí tuệ đã góp phần thúc đẩy DN nghiên cứu, đổi mới công nghệ sản xuất. Còn ông Nguyễn Quốc Hải, Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu phát triển KH&CN Tiến Nông (Công ty CP Công nông nghiệp Tiến Nông), chia sẻ, cán bộ của Sở KH&CN luôn đồng hành hỗ trợ DN các thủ tục liên quan đến việc nghiên cứu, đổi mới sáng tạo. Tỉnh có chính sách đầu tư cho DN KH&CN về trang thiết bị phòng thí nghiệm. Chính sách hỗ trợ nếu được thực hiện lâu dài sẽ giúp các DN có thêm nguồn lực cho phát triển KH&CN.

Tuy nhiên, so với quy mô gần 20.000 DN đang hoạt động, thì con số 29 DN đã được công nhận DN KH&CN là quá thấp. Nguyên nhân là do phần lớn các DN có quy mô nhỏ và siêu nhỏ, tiềm lực tài chính yếu, không đủ điều kiện để đầu tư, nghiên cứu, phát triển ý tưởng, sản phẩm nên chưa mạnh dạn đầu tư cho KH&CN. Đặc biệt do ảnh hưởng của dịch COVID-19, dẫn đến cơ chế, chính sách hỗ trợ, ưu đãi của Nhà nước đối với DN KH&CN chưa thực sự hấp dẫn. Một số quy định gián tiếp hỗ trợ, thúc đẩy thị trường công nghệ, thương mại hóa sản phẩm KH&CN như, xác nhận kết quả, giao quyền sở hữu, sử dụng, thực hiện nhiệm vụ không sử dụng ngân sách Nhà nước còn bất cập, gây khó khăn cho các DN trong việc tiếp cận và thụ hưởng chính sách.

Để đạt mục tiêu đến năm 2025 sẽ hình thành và phát triển được 60 DN KH&CN, tỉnh đã đề ra các giải pháp đồng bộ. Trước hết, đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hướng dẫn thủ tục chứng nhận, quyền lợi của DN KH&CN; tạo điều kiện hỗ trợ DN thực hiện các dự án KH&CN các cấp để thành lập mới DN KH&CN và phát triển các DN. Cụ thể, hỗ trợ các DN thực hiện dự án ươm tạo, hoàn thiện, làm chủ công nghệ, trực tiếp sản xuất sản phẩm từ kết quả KH&CN có sức cạnh tranh trên thị trường, nâng cao hiệu quả kinh tế - xã hội, phát triển bền vững DN. Cùng với đó, đẩy mạnh xã hội hóa các nguồn vốn và một phần ngân sách Nhà nước để hỗ trợ thực hiện các dự án KH&CN. Đồng thời, lồng ghép các đề án, chương trình KH&CN quốc gia và chương trình KH&CN của tỉnh. Ngoài ra, tỉnh cũng tiếp tục tổ chức các lớp đào tạo, tập huấn về DN KH&CN và khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; tổ chức sàn giao dịch công nghệ - thiết bị của tỉnh nhằm hỗ trợ, trao đổi thông tin, tạo môi trường thuận lợi cho quá trình chuyển giao, đổi mới công nghệ, nâng cao sức cạnh tranh của DN.

Cùng với đó, các ngành chức năng, chính quyền các cấp và các DN cần xác định, phát triển DN KH&CN ở từng ngành, lĩnh vực và từng địa phương phải gắn với tái cơ cấu nền kinh tế; gắn số lượng với chất lượng, làm cho DN KH&CN thực sự trở thành nền tảng, động lực phát triển sản xuất hàng hóa có giá trị gia tăng và sức cạnh tranh cao. Thường xuyên đánh giá và cập nhật nhanh cơ chế chính sách phù hợp với thực tiễn của sự phát triển. Sở KH&CN tổ chức khảo sát, phân loại các tổ chức, cá nhân hoạt động KH&CN có tiềm lực hình thành DN KH&CN. Xây dựng cơ sở dữ liệu về việc thành lập, số lượng, tình hình hoạt động và phát triển DN KH&CN, DN KH&CN tiềm năng trên địa bàn. Ưu tiên sử dụng các nguồn lực KH&CN để hỗ trợ các DN KH&CN tham gia thực hiện các nhiệm vụ hoàn thiện công nghệ và ứng dụng công nghệ thuộc các lĩnh vực là thế mạnh của tỉnh. Phối hợp với các cơ quan, đơn vị hướng dẫn DN KH&CN trong thực hiện các chính sách ưu đãi về miễn giảm thuế, tín dụng, thuê đất... Về phía DN cũng cần chuyển biến nhận thức về phát triển KH&CN, xem đầu tư cho KH&CN là nền tảng của sự phát triển bền vững của DN trong bối cảnh hội nhập hiện nay.

Trần Hằng