[E - Magazine] Dấu ấn chiến lược, khát vọng phát triển

Trên dải đất Thanh Hóa giàu truyền thống văn hóa, lịch sử và cách mạng, có một miền đất đang bừng lên sức sống mới - nơi biển xanh ôm trọn những bến cảng, nơi những công trình công nghiệp sừng sững vươn mình, nơi khát vọng dựng xây hòa nhịp cùng bước tiến của tỉnh và đất nước.

Với vai trò là động lực, là đầu tàu phát triển kinh tế của tỉnh Thanh Hóa, được sự quan tâm của Trung ương Đảng, Chính phủ, Quốc hội, Khu kinh tế Nghi Sơn và các khu công nghiệp được nhiều nhiệm kỳ Đại hội Đảng bộ tỉnh lựa chọn là một trong những chương trình trọng tâm để tập trung nguồn lực đầu tư. Và từ tầm nhìn chiến lược ấy, tỉnh đã dành sự quan tâm đặc biệt về cơ chế, chính sách, đồng thời huy động tối đa mọi nguồn lực để đầu tư hạ tầng, mở rộng không gian phát triển, kêu gọi và thu hút nhiều dự án lớn.

Một Nghi Sơn năng động với những tổ hợp công nghiệp mũi nhọn: lọc hóa dầu, nhiệt điện, luyện cán thép, xi măng, chế biến hàng xuất khẩu... gắn với khai thác hiệu quả Cảng biển nước sâu, và đang từng bước trở thành trung tâm cảng biển, dịch vụ thương mại, logistics hiện đại, cùng các khu đô thị mới, các khu công nghiệp trong tỉnh đang tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế không chỉ cho Thanh Hóa mà còn cho cả vùng Bắc Trung Bộ, góp phần khẳng định vị thế một Thanh Hóa đang vươn mình mạnh mẽ trên bản đồ kinh tế Việt Nam.

Sau Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX, nhiệm kỳ 2020 - 2025, phát triển Khu kinh tế Nghi Sơn và các khu công nghiệp được xác định là một trong sáu chương trình trọng tâm. Tỉnh ủy đã ban hành Chương trình phát triển giai đoạn 2021 - 2025, UBND tỉnh cụ thể hóa bằng những kế hoạch hành động, với mục tiêu xây dựng Nghi Sơn thành trung tâm công nghiệp - đô thị - dịch vụ ven biển trọng điểm của cả nước.

Ở thời điểm bước vào thực hiện nghị quyết Đại hội, việc phát triển Khu kinh tế Nghi Sơn và các Khu công nghiệp có nhiều thuận lợi. Trước hết, đây là chương trình xuyên suốt qua nhiều nhiệm kỳ, luôn được các thế hệ lãnh đạo trăn trở, tìm giải pháp tối ưu để khai thác tiềm năng, lợi thế. Đặc biệt, Nghị quyết 58 của Bộ Chính trị đã xác định rõ định hướng: phát triển Thanh Hóa nhanh và bền vững, lấy công nghiệp nặng, nông nghiệp quy mô lớn, giá trị gia tăng cao làm nền tảng; công nghiệp năng lượng, chế biến, chế tạo, logistics là đột phá; du lịch là ngành mũi nhọn.

Trên cơ sở quan điểm của Nghị quyết số 58 của Bộ chính trị, Quốc hội khoá XV đã ban hành Nghị quyết số 37 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Thanh Hóa; Chính phủ phê duyệt Quy hoạch tỉnh Thanh Hóa thời kỳ 2021- 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Đây là những cơ sở pháp lý vững chắc để Thanh Hoá thực hiện tốt 1 trong 3 trụ cột tăng trưởng là: Công nghiệp chế biến, chế tạo, trong đó tập trung ưu tiên phát triển các ngành công nghiệp có thế mạnh, có lợi thế cạnh tranh, có giá trị và có năng suất cao, như: hóa dầu, hóa chất và chế biến sản phẩm từ hóa dầu, sản xuất - cung ứng điện, cơ khí, điện tử, kim loại, vật liệu xây dựng.

Với diện tích 106.000 ha, Khu kinh tế Nghi Sơn tiếp tục được đầu tư, phát triển thành trung tâm đô thị, công nghiệp, dịch vụ ven biển trọng điểm; khu vực đa ngành, đa lĩnh vực, trọng tâm là công nghiệp nặng, năng lượng, chế biến, chế tạo, gắn với khai thác hiệu quả Cảng biển Nghi Sơn. Cùng với đó, các khu công nghiệp trong tỉnh cũng được ưu tiên đầu tư, trở thành động lực quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội của Thanh Hóa.

Khu kinh tế Nghi Sơn được quy hoạch thành 55 phân khu chức năng, gồm: cảng biển, công nghiệp, đô thị và sinh thái, trong đó có 25 phân khu công nghiệp. Đặc biệt, cảng Nghi Sơn được quy hoạch là cảng loại 1, với diện tích hơn 2.000 ha, có thể tiếp nhận tàu có tải trọng đến 10 vạn tấn, là đầu mối giao thương quan trọng, kết nối Thanh Hóa với khu vực và thế giới.

Với lợi thế hạ tầng đồng bộ, hệ thống giao thông liên hoàn và sự đồng hành của chính quyền, Khu kinh tế Nghi Sơn đã trở thành điểm đến hấp dẫn với các nhà đầu tư trong nước và quốc tế, trong đó có các doanh nghiệp thuộc top 200 thế giới như: Tập đoàn Idemitsu Kosan Global; Marubeni; Mitsui Chemicals; Taiheiyo Cement Corporation (Nhật Bản); KEPCO; SK Engineering & Construction (Hàn Quốc); Kuwait Petroleum International (Cô-oét). Các dự án tầm cỡ quốc gia và quốc tế đã đi vào hoạt động như: Lọc hóa dầu Nghi Sơn (10 triệu tấn dầu thô/năm); Nhiệt điện Nghi Sơn 1 (600 MW); Nhiệt điện Nghi Sơn 2 (1.200 MW); 3 nhà máy Xi măng công suất gần 20 triệu tấn/năm.

Theo quy hoạch chung phát triển hệ thống cảng biển Việt Nam thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, Cảng biển Nghi Sơn được xác định là cảng loại I, và được quy hoạch trở thành cảng đặc biệt. Đây là cửa ngõ giao thương hàng hóa quan trọng, kết nối Thanh Hóa với Bắc Lào, Đông Bắc Thái Lan và các tuyến hàng hải quốc tế, đồng thời là động lực thúc đẩy sự hình thành, phát triển Khu kinh tế Nghi Sơn và các khu công nghiệp của tỉnh.

Hiện tại, cảng Nghi Sơn đã có 2 tuyến container hoạt động, song tần suất không nhiều. Vì vậy, nhiều doanh nghiệp vẫn phải vận chuyển ra Hải Phòng để đưa hàng đi các nước. Nhận thấy tiềm năng, lợi thế và những vấn đề đặt ra của cảng biển Nghi Sơn, mới đây, Công ty Cổ phần Tập đoàn MacStara đã khai trương tuyến vận tải container ven biển Hải Phòng - Nghi Sơn và ngược lại. Tuyến vận tải này không chỉ tạo cầu nối hậu cần giữa hai trung tâm logistics lớn, mà còn giúp luân chuyển hàng hóa nhanh chóng, giảm áp lực cho đường bộ, đường sắt, góp phần bảo vệ môi trường và hiện thực hóa cam kết tiến tới Net Zero vào năm 2050 của Chính phủ.

Giai đoạn 2021 - 2025, Khu kinh tế Nghi Sơn và các Khu công nghiệp đã thu hút thêm 179 dự án mới, gồm 138 dự án trong nước với tổng vốn đầu tư 105.000 tỷ đồng, 41 dự án FDI với tổng vốn 613 triệu USD. Qua đó, nâng tổng số dự án đang đầu tư lên 734, trong đó có 77 dự án FDI với tổng vốn đăng ký gần 14 tỷ USD. Đến nay, đã có 558 dự án đi vào hoạt động, tạo việc làm ổn định cho khoảng 110 nghìn lao động.

Từ lợi thế hạ tầng, giao thông và hệ sinh thái công nghiệp - đô thị - dịch vụ đang phát triển, nhiều tập đoàn lớn tiếp tục chọn Nghi Sơn làm điểm đến. Tiêu biểu, Tập đoàn Đại Dũng đã đầu tư xây dựng Nhà máy cơ khí công nghệ cao với công suất thiết kế 50.000 tấn sản phẩm mỗi năm, trong đó 70% xuất khẩu ra hơn 50 quốc gia, 30% phục vụ thị trường trong nước, mở ra triển vọng mới cho ngành công nghiệp hỗ trợ của Thanh Hóa.

Tại Khu Công nghiệp Bỉm Sơn, sau 3 năm xây dựng, Nhà máy sản xuất lốp ô tô Radial cũng đã hoàn thành và chính thức đi vào hoạt động. Dự kiến doanh thu mỗi năm đạt khoảng 450 triệu USD, nộp ngân sách Nhà nước 20 triệu USD, giải quyết việc làm cho 3.500 lao động.

Cũng trong nhiệm kỳ này, hàng loạt dự án quy mô lớn, có vai trò động lực tăng trưởng như Nhiệt điện Nghi Sơn 2, Nhà máy luyện cán thép giai đoạn 2, Nhà máy giấy Miza, Xi măng Đại Dương 1, Dây chuyền 3 Xi măng Long Sơn... lần lượt đi vào hoạt động. Đây không chỉ là những dự án mang giá trị kinh tế, tạo thêm nhiều việc làm cho người lao động, mà còn là minh chứng sinh động cho nỗ lực xúc tiến, kêu gọi đầu tư và chính sách đồng hành, cởi mở của Thanh Hóa đối với doanh nghiệp, nhà đầu tư trong nước và quốc tế.

Trong thu hút đầu tư, nếu “điểm nghẽn” là thể chế thì “chìa khóa” lại nằm ở mặt bằng. Với doanh nghiệp, nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi đầu tư là cần thiết, nhưng một khi đã quyết định thì tiến độ triển khai càng nhanh càng tốt để dòng vốn sớm quay vòng. Bất kỳ sự chậm trễ nào cũng đều là rào cản không mong muốn.

Thực tế như Tập đoàn Hóa chất Đức Giang, khi triển khai tổ hợp dự án số 1 tại Nghi Sơn từng gặp không ít khó khăn về giải phóng mặt bằng; và nếu không có sự đồng hành, hỗ trợ quyết liệt của các cấp, ngành chức năng tỉnh Thanh Hóa, có lúc doanh nghiệp đã tính đến việc dừng lại.

Để tháo gỡ những vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng, khi thực hiện chương trình trọng tâm về phát triển Khu kinh tế Nghi Sơn và các Khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2025, tỉnh Thanh Hoá đặc biệt chú trọng đến công tác quy hoạch, xây dựng các khu tái định cư, tạo quỹ đất để có mặt bằng sạch phục vụ các dự án.

Trong nhiệm kỳ qua, Ban quản lý Khu kinh tế Nghi Sơn và các Khu công nghiệp tỉnh Thanh Hoá đã lập và trình UBND tỉnh phê duyệt 30 đồ án quy hoạch, cơ bản hoàn thành các quy hoạch phân khu trong Khu kinh tế. Trên cơ sở đó, tỉnh tập trung đầu tư hạ tầng kỹ thuật - xã hội; huy động 162.000 tỷ đồng để đầu tư các tuyến giao thông nối Khu kinh tế Nghi Sơn với đường HCM, cao tốc Bắc - Nam, Quốc lộ 1A, Sân bay Thọ xuân, Đường Đông tây 4 đi cảng Nghi Sơn, Đường Bắc Nam 2; Đường Đông tây 1 kéo dài... Đầu tư các dự án sử dụng nguồn tăng thu ngân sách Trung ương bổ sung có mục tiêu cho ngân sách địa phương theo Nghị quyết 37 của Quốc hội; đôn đốc, hỗ trợ đẩy nhanh việc đầu tư và đưa vào vận hành khai thác hệ thống cảng biển Nghi Sơn. Đến nay, đã có 20 bến đi vào hoạt động bao gồm 13 bến tổng hợp và 7 bến chuyên dùng, 8 bến đang triển khai xây dựng, tạo động lực mới cho thu hút đầu tư và phát triển công nghiệp.

Để có cơ sở cho việc triển khai giải phóng mặt bằng, thu hồi đất, tỉnh Thanh Hóa đã chấp thuận đầu tư 39 khu tái định cư, trong đó có 30 khu đã và đang đầu tư với khoảng 5.400 lô đất và đã bàn giao đất cho 2.800 hộ dân. Các hộ được đến sinh sống ở khu tái định cư đều thấy hài lòng và khẳng định việc nhường đất triển khai các dự án là việc làm cần thiết vì sự phát triển chung của tỉnh và của đất nước.

Huy động nguồn lực đầu tư một cách bài bản, khoa học, đảm bảo hài hoà giữa phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường cũng là điểm mới trong nhiệm kỳ này khi việc thu hút đầu tư được tập trung hướng đến phát triển hạ tầng các khu công nghiệp. Với hướng đi này, từ việc xúc tiến đầu tư trong nước và quốc tế, tỉnh Thanh Hoá đã nhận được sự quan tâm và quyết định đầu tư của nhiều tập đoàn lớn trên thế giới như: Dự án Khu công nghiệp Thăng Long Thanh Hoá giai đoạn 1 với tổng mức đầu tư hơn 2.900 tỷ đồng của Tập đoàn Tập đoàn Sumitomo Corporation (Su mi tô mô co pơ rây xừn) - 1 tập đoàn có 400 năm lịch sử và hiện đã có 130 điểm kinh doanh và cơ sở sản xuất ở các nước trên thế giới.

Tập đoàn WHA của Thái Lan thực hiện Dự án Đầu tư xây dựng và kinh doanh hạ tầng Khu công nghiệp WHA Smart Technology - Thanh Hóa giai đoạn 1 thuộc Khu công nghiệp Phú Quý với quy mô sử dụng đất khoảng 178 ha và Dự án Đầu tư xây dựng và kinh doanh hạ tầng Khu công nghiệp WHA Smart Technology 2 thuộc Khu công nghiệp Giang Quang Thịnh giai đoạn 1 với diện tích 174,9 ha.

Qua nhiều nhiệm kỳ triển khai chương trình trọng tâm phát triển Khu kinh tế Nghi Sơn và các khu công nghiệp, cùng với sự quan tâm Trung ương Đảng, Chính phủ, Quốc hội, cấp ủy, chính quyền tỉnh Thanh Hóa đã kiên trì, bền bỉ trong thu hút đầu tư, từng bước rút kinh nghiệm để nâng cao hiệu quả. Tuy nhiên, để phát triển đồng bộ, đột phá và toàn diện ở khu vực này theo kỳ vọng và mục tiêu đặt ra thì vẫn còn nhiều hạn chế cần khắc phục. Cụ thể như hạ tầng đã được quan tâm xây dựng nhưng chưa thực sự đồng bộ, hiện đại và chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển. Nhiều dự án phải điều chỉnh chủ trương và nội dung đầu tư ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân vốn. Nhiều chỉ tiêu quan trọng chưa đạt được kế hoạch, đặc biệt là trong thu hút vốn đầu tư, huy động nguồn lực xã hội, phát triển hạ tầng khu công nghiệp, giá trị xuất khẩu và sản xuất công nghiệp dịch vụ.

Những hạn chế này đã được tỉnh Thanh Hóa, Ban quản lý Khu kinh tế Nghi Sơn và các Khu công nghiệp nhìn nhận, đánh giá, từ đó đưa ra các giải pháp đồng bộ, căn cơ để kiến tạo môi trường mới cho nhà đầu tư trong giai đoạn tới.

Bức tranh về Khu kinh tế Nghi Sơn và các khu công nghiệp Thanh Hóa hôm nay được dệt nên từ khát vọng và ý chí bền bỉ của nhiều thế hệ lãnh đạo trung ương và của tỉnh, từ niềm tin của nhà đầu tư và sự đồng hành của Nhân dân. Trên hành trình ấy, Thanh Hóa đang từng bước biến vùng đất khó khăn thành miền đất hứa của cơ hội và sáng tạo.

Với tầm nhìn chiến lược, tỉnh Thanh Hóa sẽ tiếp tục ưu tiên nguồn lực phát triển hạ tầng đồng bộ, tạo lập một hệ sinh thái đầu tư năng động, an toàn và khác biệt - nơi các ý tưởng lớn có thể cất cánh, nơi giá trị mới được kiến tạo.

Từ khát vọng, trí tuệ và sự đồng lòng, Thanh Hóa đang từng bước hiện thực hóa mục tiêu trở thành cực tăng trưởng mới của Bắc Trung Bộ và cả nước - một điểm đến tin cậy của tương lai./.

Ảnh: NDS

Đồ họa: Mai Huyền

Xuất bản: 2:04:11:2025:16:14