Phòng, chống lũ ống, lũ quét và sạt lở đất ở khu vực miền núi

Do biến đổi khí hậu, những năm gần đây, khu vực miền núi của tỉnh liên tục hứng chịu những trận lũ ống, lũ quét và sạt lở đất, gây thiệt hại không nhỏ về người và tài sản.

Khu TĐC bản Ón, xã Tam Chung (Mường Lát) được đầu tư xây dựng, góp phần ổn định chỗ ở cho 42 hộ dân.

Huyện Mường Lát có địa hình phức tạp, lại liên tục hứng chịu nhiều đợt lũ ống, lũ quét và sạt lở đất. Để di dân ra khỏi khu vực nguy hiểm, thời gian qua, huyện đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền đến từng hộ dân, đồng thời huy động các nguồn lực hỗ trợ của Trung ương, tỉnh để đảm bảo các điều kiện tốt nhất cho người dân khi đến nơi ở mới. Những năm qua, thông qua các chương trình, dự án, huyện đã được đầu tư xây dựng 3 khu tái định cư (TĐC) ở các xã Trung Lý, Quang Chiểu, Nhi Sơn, nâng tổng số khu TĐC trên địa bàn lên 6 khu cho 346 hộ, với 1.500 nhân khẩu ở vùng có nguy cơ lũ ống, lũ quét, sạt lở đất đến nơi ở mới an toàn. Hiện đã hoàn thành khu TĐC cấp bách bố trí, ổn định dân cư vùng thiên tai tại bản Ón, xã Tam Chung, với quy mô 42 hộ/244 nhân khẩu. Tuy nhiên, trên địa bàn huyện vẫn còn 753 hộ đang sinh sống trong khu vực có nguy cơ cao xảy ra lũ ống, lũ quét cần được di chuyển đến nơi an toàn. Hiện nay, huyện đang chuẩn bị triển khai 3 dự án định cư liền kề bố trí, ổn định dân cư vùng thiên tai tại các bản Lách, Ngố (xã Mường Chanh); Suối Lóng (Tam Chung). Tuy nhiên, do khó khăn về nguồn kinh phí nên đến nay các khu TĐC mới vẫn chưa được xây dựng.

Những năm qua, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) đã tham mưu cho UBND tỉnh phê duyệt các quy hoạch, dự án bố trí, sắp xếp ổn định dân cư tại các khu vực ảnh hưởng thiên tai, như: Dự án “Quy hoạch tổng thể bố trí ổn định dân cư các vùng thiên tai, đặc biệt khó khăn, biên giới, hải đảo, di cư tự do, khu rừng đặc dụng trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đến năm 2020, định hướng đến năm 2025”; các dự án bố trí, sắp xếp ổn định dân cư tại các vùng ảnh hưởng thiên tai ở các huyện: Mường Lát, Quan Hóa, Bá Thước, Cẩm Thủy, Quan Sơn, Lang Chánh, Thạch Thành, Như Xuân... và Đề án “Sắp xếp, ổn định dân cư khu vực có nguy cơ cao xảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở đất tại các huyện miền núi của tỉnh giai đoạn 2021-2025”.

Giai đoạn 2021-2025, trên địa bàn các huyện miền núi đã và đang thực hiện sắp xếp ổn định cho 2.846 hộ dân tại 54 xã, trong đó có 1.122 hộ TĐC xen ghép, 846 hộ TĐC liền kề, 878 hộ TĐC tập trung. Đến nay, có 4 khu TĐC tập trung theo hình thức đầu tư khẩn cấp đã hoàn thiện cơ sở hạ tầng để sắp xếp ổn định cho 151 hộ dân và 145 hộ dân đã được sắp xếp ổn định theo hình thức TĐC xen ghép. Bên cạnh đó, 17 dự án TĐC tập trung, TĐC liền kề đã được HĐND tỉnh và UBND tỉnh quyết định chủ trương đầu tư để sắp xếp ổn định cho 556 hộ dân. Hiện nay, UBND các huyện đang tiến hành các bước để thực hiện đầu tư. Nét nổi bật trong chương trình bố trí, sắp xếp dân cư là gắn liền việc di dân với việc thực hiện các chương trình phát triển kinh tế - xã hội, điều chỉnh, kết cấu lại các điểm dân cư gắn với quy hoạch xây dựng cơ sở hạ tầng và công trình phúc lợi cộng đồng, từ đó đảm bảo việc đầu tư cơ sở hạ tầng được thuận lợi và tiết kiệm, nhiều bản làng mới được hình thành, diện mạo nông thôn có nhiều thay đổi. Đặc biệt, việc lồng ghép các nguồn vốn từ các chương trình mục tiêu quốc gia đã góp phần thực hiện mục tiêu xóa đói, giảm nghèo, phát triển kinh tế gắn với củng cố quốc phòng - an ninh tại các địa phương. Đời sống của các hộ dân dần được ổn định, yên tâm phát triển sản xuất, không còn tình trạng di cư tự do và chặt phá rừng, đốt nương làm rẫy, diện tích rừng được khôi phục và phát triển, góp phần quan trọng vào việc bảo vệ môi trường sinh thái và phát huy được sức mạnh quốc phòng toàn dân trong việc bảo vệ an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội.

Để bố trí sắp xếp, ổn định dân cư vùng có nguy cơ lũ ống, lũ quét và sạt lở đất, hiện nay UBND các huyện miền núi đã và đang tích cực triển khai các dự án TĐC đã được HĐND tỉnh và UBND tỉnh quyết định chủ trương đầu tư. Cùng với đó, UBND các huyện, xã tiến hành rà soát xây dựng kế hoạch sử dụng đất hằng năm và quy hoạch sử dụng đất đến năm 2030 để bố trí quỹ đất thực hiện việc sắp xếp, ổn định dân cư cho các vùng bị ảnh hưởng bởi thiên tai và những hộ dân sống rải rác, dân di cư tự do, làm căn cứ để thực hiện việc chuyển mục đích sử dụng đất, thu hồi đất, giao đất theo quy định của pháp luật...

Bài và ảnh: Khắc Công