[E - Magazine] Khẳng định vị thế “cực tăng trưởng mới”

Trên bức tranh vĩ mô kinh tế -xã hội Việt Nam - vốn nổi bật với những “đầu tàu” có tính dẫn dắt và tạo động lực - Thanh Hóa cũng đang dần khẳng định vị thế của một “cực tăng trưởng mới” ở phía Bắc Tổ quốc, nhờ vào lợi thế so sánh và những bước chuyển hết sức ngoạn mục.

Thanh Hóa được đánh giá là giàu tiềm năng và nhiều lợi thế so sánh, dựa vào vị trí địa lý thuận lợi, có tính kết nối và lan tỏa cao nhờ hệ thống hạ tầng giao thông đa dạng và ngày càng hiện đại; đồng thời, có nguồn tài nguyên thiên nhiên dồi dào và chất lượng nguồn nhân lực ngày càng nâng cao. Đây cũng chính là “điều kiện cần” để Thanh Hóa “bứt” ra khỏi nhóm các tỉnh/thành khó khăn của cả nước. Song, để tạo ra bước chuyển ngoạn mục, nhằm từng bước tạo dựng vị thế một “cực tăng trưởng mới” như hiện nay, thì phải có “điều kiện đủ” là tầm nhìn dài hạn, gắn với những mục tiêu rõ ràng, có tính phấn đấu cao. Tất cả những yếu tố ấy, đã và đang tạo thành sức mạnh nội sinh to lớn để Thanh Hóa tạo đột phá phát triển.

Tốc độ tăng trưởng cao và quy mô nền kinh tế ngày càng lớn, là minh chứng về sự đột phá của Thanh Hóa, với những con số ấn tượng: Tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh (GRDP) bình quân giai đoạn 2021 - 2025 ước đạt 10,24% (trong đó, năm 2021 đạt 9,67%; năm 2022 đạt 11,53%; năm 2023 đạt 6,93%; năm 2024 đạt 12,16%; năm 2025 ước đạt 11%); đứng thứ 4 cả nước (sau các tỉnh/thành phố: Bắc Giang, Hải Phòng và Quảng Ninh) và đứng thứ 3 trong nhóm 10 tỉnh, thành phố có quy mô kinh tế lớn nhất cả nước (so với các tỉnh, thành phố trước khi hợp nhất, sáp nhập). Quy mô GRDP năm 2025 ước đạt 357.760 tỉ đồng, gấp 1,9 lần năm 2020, cao nhất các tỉnh vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ và đứng thứ 8 cả nước; GRDP bình quân đầu người năm 2025 ước đạt 3.750 USD/người, gấp 1,7 lần năm 2020.

Cơ cấu các ngành kinh tế trong GRDP chuyển dịch theo hướng giảm tỉ trọng ngành nông, lâm nghiệp và thủy sản, tăng tỷ trọng ngành công nghiệp. Cơ cấu trong nội bộ các ngành, lĩnh vực có chuyển biến tích cực theo hướng nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng, khả năng cạnh tranh của sản phẩm, giảm sự phụ thuộc vào tài nguyên thiên nhiên và tác động tiêu cực đến môi trường. Tỉ trọng kinh tế số trong GRDP của tỉnh năm 2025 ước đạt 18,7%.

Mô hình tăng trưởng kinh tế chuyển dần từ chiều rộng sang chiều sâu. Đặc biệt, đóng góp của năng suất nhân tố tổng hợp (TFP) vào tăng trưởng GRDP, hiệu quả sử dụng vốn đầu tư năm 2025 đều tăng so với năm 2020. Cụ thể: Chỉ số TFP năm 2025 đạt 40%, cao hơn so với năm 2020 (37,7%); Hệ số hiệu quả sử dụng vốn đầu tư (ICOR) giảm từ 9,74 lần bình quân giai đoạn 2016 - 2020 xuống còn 5,85 lần bình quân giai đoạn 2021-2025.

Điều đáng nói ở đây là, chỉ số TFP không chỉ cho thấy một cách tiếp cận khách quan, toàn diện trong đánh giá chất lượng tăng trưởng, cũng như sự phát triển bền vững của nền kinh tế; mà còn là một tiêu chí quan trọng, phản ánh chính xác và khái quát nhất hiệu quả sử dụng vốn và lao động. Chính vì lẽ đó, chỉ số TFP là căn cứ để phân tích chất lượng tăng trưởng, năng lực cạnh tranh của kinh tế và việc đánh giá đúng chỉ số này sẽ cho thấy một bức tranh kinh tế-xã hội có chiều sâu.

Cùng với phát huy nội lực thì thu hút các nguồn lực xã hội được xem là chìa khóa mở ra cánh cửa phát triển cho Thanh Hóa những năm qua. Điều này được thể hiện sinh động qua con số tổng huy động vốn đầu tư toàn xã hội ước đạt 700,1 nghìn tỉ đồng, gấp 1,14 lần giai đoạn 2016-2020. Cơ cấu vốn đầu tư chuyển dịch theo hướng giảm tỷ trọng vốn Nhà nước, tăng nhanh tỷ trọng vốn ngoài Nhà nước. Từ năm 2021 đến nay, tỉnh đã thu hút được 350 dự án đầu tư trực tiếp, trong đó có 55 dự án FDI. Đặc biệt, một thành quả hết sức ấn tượng cho thấy sự đột phá mạnh mẽ của Thanh Hóa là kết quả thu ngân sách Nhà nước hằng năm đều vượt dự toán Trung ương giao và nằm trong nhóm 10 tỉnh, thành phố có số thu ngân sách cao nhất cả nước (năm 2021 xếp thứ 8, năm 2022 xếp thứ 9, năm 2023 và năm 2024 xếp thứ 8 cả nước); tốc độ tăng thu ngân sách bình quân hằng năm ước đạt 10,5%, vượt mục tiêu Đại hội XIX đề ra. Kết quả thu ngân sách đã đưa Thanh Hóa bước vào “câu lạc bộ 50 nghìn tỷ” của cả nước...

Suy cho cùng, mục tiêu lớn nhất của tăng trưởng kinh tế là nhằm nâng cao chất lượng đời sống nhân dân. Do đó, cùng với kinh tế thì các mặt đời sống văn hóa, xã hội Thanh Hóa đã có bước chuyển đáng kể. Nổi bật nhất phải kể đến là tỷ lệ hộ nghèo giảm bình quân hằng năm ước đạt 1,56%. Thanh Hóa cũng là tỉnh đi đầu trong vận động hỗ trợ xây dựng nhà ở cho hộ nghèo, gia đình chính sách, hộ còn khó khăn về nhà ở và đồng bào sinh sống trên sông, với 14.780 ngôi nhà đã được xây dựng.

Đặc biệt, văn hóa, giáo dục, y tế là những vấn đề trọng tâm, được tỉnh ưu tiên nguồn lực đầu tư phát triển. Qua đó, góp phần xây dựng đời sống văn hóa lành mạnh, văn minh; chất lượng giáo dục được nâng cao; sức khỏe người dân được chăm lo. Cùng với đó, quốc phòng an ninh được tăng cường, trật tự an toàn xã hội được bảo đảm, đã tạo điều kiện hết sức thuận lợi cho phát triển kinh tế -xã hội.

Có thể khẳng định, những thành tựu quan trọng đạt được trong nhiệm kỳ 2020-2025, đã tạo ra một giai đoạn tăng tốc và bứt phá ngoạn mục của tỉnh Thanh Hóa trên thang bậc phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam. Một Thanh Hóa với diện mạo kinh tế - xã hội ngày càng hiện đại, văn minh là kết quả của việc tập trung thu hút các nguồn lực đầu tư lớn, hình thành nên “làn sóng nghìn tỷ”, với sự hiện diện của các dự án công nghiệp, năng lượng, du lịch trọng điểm trải dọc từ Bỉm Sơn đến Nghi Sơn.

Trong quá trình phát triển, Thanh Hóa xác định rõ các trung tâm kinh tế động lực, các hành lang kinh tế chính, các chương trình trọng tâm và các khâu đột phá phù hợp với yêu cầu cũng như điều kiện thực tế. Nhờ đó, các trung tâm kinh tế động lực ngày càng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển (tốc độ tăng giá trị sản xuất bình quân hằng năm giai đoạn 2021 - 2025 của các huyện, thị xã, thành phố thuộc 4 trung tâm kinh tế động lực ước đạt 13,63%, cao hơn bình quân chung của tỉnh (11,41%); năm 2025, quy mô giá trị sản xuất chiếm 67,2% tổng giá trị sản xuất của tỉnh, tăng 7,5% so với năm 2020).

Cùng với đó, các trụ cột tăng trưởng cũng được tạo điều kiện, khuyến khích phát triển. Nổi bật là công nghiệp chế biến, chế tạo tăng trưởng bình quân hằng năm 15,3%; trong đó có một số sản phẩm sản lượng dẫn đầu cả nước như lọc hóa dầu, thép, xi măng. Đồng thời, hình thành một số vùng, mô hình sản xuất nông nghiệp quy mô lớn, công nghệ cao, theo chuỗi giá trị; các sản phẩm chăn nuôi chủ lực, sản phẩm có lợi thế phát triển mạnh.

Đặc biệt, du lịch có bước phát triển đột phá với việc đưa vào khai thác một số khu, điểm, sản phẩm du lịch mới (Quảng trường biển, Công viên nước SunWorld tại Sầm Sơn; Flamingo Ibiza Hải Tiến, Khu du lịch nghỉ dưỡng sinh thái LAMORI Resort & Spa... Các sản phẩm du lịch mới như: Tour du lịch Đảo Mê, Đảo Nẹ, dù lượn tại khu du lịch Hải Tiến...). Nhờ đó, năm 2024, Thanh Hóa xếp thứ 4 cả nước về thu hút khách du lịch và xếp thứ 5 về tổng thu du lịch.

Ngoài ra, các hành lang kinh tế được quan tâm đầu tư cải tạo, nhất là việc tập trung nguồn lực nâng cấp hạ tầng giao thông (như đường bộ ven biển và các tuyến đường nối với đường cao tốc Bắc Nam đoạn qua tỉnh Thanh Hóa; Đại lộ Đông - Tây đoạn từ thị trấn Rừng Thông đến Quốc lộ 1A; đường Vạn Thiện đi Bến En; đường nối Quốc lộ 1A và Quốc lộ 45 từ xã Hoằng Xuân, huyện Hoằng Hóa đến xã Thiệu Long, huyện Thiệu Hóa...), đã tạo điều kiện để Thanh Hóa mở rộng không gian phát triển, thu hút đầu tư và thúc đẩy kết nối, liên kết vùng.

Những thành quả quan trọng đạt được trong phát triển kinh tế, đã góp phần nâng cao vị thế, vai trò của tỉnh Thanh Hóa, cũng như có tác động lan tỏa ngày càng lớn đến sự phát triển của các tỉnh trong khu vực và cả nước. Đặc biệt, thành quả ấy đang từng bước khẳng định vị thế của Thanh Hóa là một “cực tăng trưởng mới” ở phía Bắc của Tổ quốc như tinh thần Nghị quyết số 58-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Trên hành trình phát triển đầy thách thức nhưng cũng rất đỗi tự hào ấy, tỉnh Thanh Hóa luôn quát triệt sâu sắc chủ trương lớn của Đảng: “Phát triển kinh tế - xã hội là trung tâm; xây dựng Đảng là then chốt; phát triển văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội; bảo đảm quốc phòng, an ninh là trọng yếu, thường xuyên”. Đồng thời, lấy việc khơi dậy khát vọng thịnh vượng như là “sợi chỉ đỏ xuyên suốt”, nhằm phát huy mạnh mẽ các nguồn lực nội sinh và thu hút ngoại lực để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế-xã hội.

Khát vọng thịnh vượng cho mảnh đất xứ Thanh “địa linh nhân kiệt” vẫn luôn là khát vọng cháy bỏng. Song để hiện thực hóa thì cần hội tụ được 3 yếu tố “thiên thời - địa lợi - nhân hòa”. Thiên thời hay là thời cơ và việc nắm bắt thời cơ để chuyển hóa thành động lực. Địa lợi là những lợi thế, tiềm năng, gồm cả vị trí địa lý, tài nguyên thiên nhiên, tài nguyên nhân văn, cơ sở hạ tầng, cơ chế chính sách... Và nhân hòa, đó là sự đồng thuận và tinh thần sẵn sàng cống hiến của mỗi người dân xứ Thanh.

Việc nắm bắt được các yếu tố “thiên”, “địa”, “nhân” khó một, thì việc chuyển hóa nó thành động lực, nguồn lực, sức mạnh nội sinh cho phát triển càng khó gấp mười. Do vậy, cùng với việc đánh giá đầy đủ, chính xác tiềm năng, thế mạnh, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh..., Thanh Hóa cũng đặc biệt đề cao, coi trọng và tranh thủ tốt nhất sự quan tâm chỉ đạo, hỗ trợ của Trung ương. Trong đó, triển khai có hiệu quả các Nghị quyết số 58-NQ/TW ngày 5/8/2020 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh Thanh Hóa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và Nghị quyết số 37/2021/QH15 ngày 13/11/2021 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Thanh Hóa, có ý nghĩa quyết định. Bởi, những nghị quyết này vừa có tính định hướng, dẫn đường, vừa tạo ra “đòn bẩy chính sách”, không chỉ giúp Thanh Hóa khai thác hiệu quả các tiềm năng, lợi thế sẵn có; mà còn góp phần giải phóng mọi nguồn năng lượng tích cực, tạo nền tảng vững chắc để tạo bước đột phá mạnh mẽ cho Thanh Hóa.

Có thể khẳng định, những thành quả quan trọng, tạo ra bước chuyển ngoạn mục cho Thanh Hóa trong giai đoạn kỳ 2020-2025, là kết tinh từ tinh thần nỗ lực, quyết tâm vượt qua thách thức, dám đột phá để phát triển của các cấp, các ngành và mỗi người dân trong tỉnh. Đây sẽ là nền tảng hết sức căn bản, để chắp thêm đôi cánh cho Thanh Hóa bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam!

Nội dung: Khôi Nguyên

Ảnh: Lê Dung

Đồ họa: Mai Huyền

Xuất bản: 1:13:10:2025:09:11