Mường Lát nỗ lực giảm tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống

Tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống (HNCHT) khiến chất lượng dân số suy giảm, suy thoái nòi giống, ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nhân lực và là một trong những lực cản đối với sự phát triển kinh tế, tiến bộ xã hội và sự phát triển bền vững của vùng dân tộc thiểu số. Huyện Mường Lát trước đây là một trong những điểm nóng về tình trạng tảo hôn nhưng đến nay số lượng cặp kết hôn là tảo hôn đã giảm và không còn trường hợp HNCHT. Để đạt được kết quả trên, các cấp ủy, chính quyền huyện Mường Lát đã tích cực nỗ lực trong công tác tuyên truyền, vận động Nhân dân thực hiện theo nếp sống mới, từng bước đẩy lùi nạn tảo hôn, HNCHT.

Một buổi tuyên truyền lồng ghép về tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống cho đồng bào dân tộc thiểu số trên địa bàn huyện Mường Lát.

Xã Tam Chung có 8 bản, với 837 hộ/4.011 nhân khẩu sinh sống. Các hộ dân sinh sống tại đây chủ yếu là đồng bào dân tộc Mông, Thái, Mường, Kinh. Có 4 bản là: Ón, Suối Lóng, Suối Phái, Poom Khuông có 100% đồng bào dân tộc Mông sinh sống. Để đẩy lùi được hủ tục tảo hôn, HNCHT, cả hệ thống chính trị xã Tam Chung đã vào cuộc vận động, tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL), đặc biệt là Luật Hôn nhân và Gia đình; phân tích cho người dân hiểu về những hệ lụy của tảo hôn, HNCHT.

Bà Trương Thị Huyền, Trưởng Phòng Dân tộc huyện Mường Lát, cho biết: Đồng bào dân tộc Mông chiếm khoảng 39% dân số toàn huyện. Nhiều năm qua, hệ lụy từ tình trạng tảo hôn, HNCHT khiến chất lượng dân số, chất lượng nguồn nhân lực của cộng đồng người Mông bị ảnh hưởng. Thực hiện Quyết định số 498/QĐ-TTg, ngày 14-4-2015 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Giảm thiểu tình trạng tảo hôn và HNCHT trong vùng dân tộc thiểu số giai đoạn 2015-2025", UBND huyện Mường Lát đã ban hành các kế hoạch, quyết định giao cho cơ quan chuyên môn phối hợp chặt chẽ với các tổ chức đoàn thể chính trị xã hội, UBND các xã chú trọng công tác tuyên truyền, phổ biến, xây dựng các mô hình giảm thiểu tảo hôn, HNCHT đến đoàn viên, hội viên và Nhân dân. Thông qua những hình thức tuyên truyền nhóm; trao đổi, nói chuyện chuyên đề tại các bản gắn với các hoạt động văn hóa, văn nghệ tại cộng đồng đã từng bước làm thay đổi nếp nghĩ của các bậc phụ huynh và trẻ vị thành niên. Đặc biệt là các xã, thị trấn phát huy vai trò của đội ngũ cán bộ, cộng tác viên dân số ở cơ sở trong việc bám, nắm địa bàn, đến từng hộ gia đình, trực tiếp tuyên truyền, vận động các hộ ký cam kết không để xảy ra tình trạng tảo hôn, HNCHT, kịp thời phát hiện những trường hợp có nguy cơ tảo hôn hoặc HNCHT để từ đó có biện pháp tiếp cận, tìm hiểu hoàn cảnh cụ thể, phối hợp cùng các lực lượng tuyên truyền, giáo dục, thuyết phục, ngăn chặn.

Năm 2022, Phòng Dân tộc huyện đã tổ chức được 2 buổi tuyên truyền nói chuyện ngoại khóa về giảm thiểu tảo hôn và HNCHT tại 2 Trường THCS Dân tộc bán trú Trung Lý và Mường Lý, với hơn 750 lượt học sinh và phụ huynh tham dự; 3 buổi tuyên truyền về tảo hôn, HNCHT tại các trường THCS, với hơn 900 lượt học sinh và phụ huynh tham dự. Phối hợp với Ban Dân tộc tỉnh tổ chức 1 buổi tuyên truyền về tảo hôn, HNCHT tại Trường THCS Quang Chiểu, với hơn 250 học sinh tham gia. Tổ chức 8 hội nghị tuyên truyền về phòng ngừa tảo hôn, HNCHT tại 8 xã, thị trấn cho các đối tượng bí thư chi bộ (trưởng bản, khu phố), người có uy tín, chi đoàn thanh niên, chi hội phụ nữ, chi hội nông dân, ban công tác mặt trận và trưởng, phó các ngành, đoàn thể cấp xã với hơn 500 lượt người tham dự. Phối hợp với Ban Dân tộc tỉnh, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh và Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh tổ chức 2 hội nghị PBGDPL và tuyên truyền, vận động đồng bào vùng dân tộc thiểu số và miền núi cho người dân của 73 bản, khu phố đặc biệt khó khăn, với 661 lượt người tham dự; 1 hội nghị cho 150 đại biểu đại diện các hộ gia đình của người dân tộc Khơ Mú trên địa bàn huyện. Ngoài ra, huyện đã xây dựng 1 mô hình điểm về “Giảm thiểu tảo hôn và HNCHT” tại xã Nhi Sơn. Do làm tốt công tác tuyên truyền, năm 2022 trên địa bàn có 78/670 cặp kết hôn là tảo hôn, chiếm 11,6%; không có trường hợp HNCHT.

Để tiếp tục giảm thiểu tình trạng tảo hôn và HNCHT, huyện Mường Lát tiếp tục đẩy mạnh và đổi mới phương pháp tuyên truyền, giáo dục về Luật Hôn nhân và Gia đình, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm pháp luật về hôn nhân và gia đình, nhất là đối tượng cán bộ, đảng viên; xử phạt hành chính kết hợp với xử phạt theo hương ước, quy ước thôn, bản. Đẩy mạnh giáo dục giới tính trong trường học, phát huy vai trò, tiếng nói của người có uy tín, bí thư chi bộ, trưởng bản và đặc biệt là cán bộ, công chức, viên chức là người dân tộc Mông làm công tác tuyên truyền và làm gương trong đời sống, sinh hoạt cũng như trong lao động và học tập.

Bài và ảnh: Tiến Đạt