Chuyển đổi số - bệ phóng cho ngành y tế

Xác định chuyển đổi số là xu thế tất yếu và là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng trong lộ trình phát triển, góp phần xây dựng chính quyền điện tử, trong những năm qua, cùng với cả nước, ngành y tế Thanh Hóa đã đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) một cách tổng thể và toàn diện, trong đó đặc biệt chú trọng tới các công nghệ số hiện đại, tạo sự thay đổi tích cực toàn bộ hoạt động y tế, từ quản trị, khám, chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe Nhân dân.

Việc áp dụng hệ thống PACS giúp các kỹ thuật viên, bác sĩ Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thanh Hóa cập nhật, truy cập đồng thời trên máy tính một cách dễ dàng, đưa ra kết luận nhanh, chính xác.

Xác định đẩy mạnh ứng dụng CNTT là tiền đề góp phần thúc đẩy mạnh mẽ chương trình chuyển đổi số trong lĩnh vực y tế, thời gian qua Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thanh Hóa đã quan tâm chú trọng nâng cao nghiệp vụ cho cán bộ chuyên môn để đáp ứng sự đổi mới, không ngừng nỗ lực đầu tư cơ sở vật chất, hạ tầng, ứng dụng CNTT trong nhiều lĩnh vực hoạt động. Trong đó, từng bước triển khai và nâng cấp Hệ thống phần mềm quản lý bệnh viện HIS, cơ bản đáp ứng các yêu cầu về quản lý bệnh viện, chia sẻ dữ liệu và thanh, quyết toán với cơ quan BHXH; hệ thống lưu trữ và truyền tải hình ảnh (PACS) thay cho in film; hệ thống xét nghiệm kết nối hai chiều LIS-HIS tại Khoa Hóa sinh, Huyết học và Truyền máu bảo đảm việc liên thông dữ liệu cận lâm sàng; thực hiện hóa đơn điện tử; hệ thống quản lý văn bản nội bộ được duy trì sử dụng giảm thiểu việc in ấn giấy tờ...

Trao đổi với thạc sĩ, bác sĩ Lê Hoàng Long, Phó trưởng Khoa Chẩn đoán hình ảnh Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thanh Hóa được biết, tại Khoa Chẩn đoán hình ảnh, hệ thống PACS - lưu trữ hình ảnh trên môi trường mạng, không cần in film đã giảm bớt không gian lưu trữ, không còn tình trạng phải chờ in phim ra để đọc, gửi hồ sơ bệnh nhân đi giữa các khoa, phòng. Dữ liệu hình ảnh, thông tin liên quan đến bệnh nhân được kỹ thuật viên, bác sĩ, cập nhật, truy cập đồng thời trên máy tính một cách dễ dàng, tiết kiệm được thời gian cho bệnh nhân, bác sĩ, kỹ thuật viên, giảm thiểu bỏ sót các tổn thương, các sai sót - bởi hình ảnh phim của từng bệnh nhân có mã số từ phòng chụp kết nối với các bác sĩ điều trị, khi số liệu hình ảnh của bệnh nhân được lưu trữ, sẽ quản lý được quá trình điều trị của bệnh nhân sát sao hơn. Đối với những trường hợp cần hội chẩn từ xa sẽ kết nối với hệ thống PACS ở các bệnh viện lớn tuyến Trung ương, qua đó các chuyên gia sẽ căn cứ hình ảnh kết nối để đưa ra những phương pháp điều trị tối ưu cho bệnh nhân. Bên cạnh đó, triển khai hệ thống PACS đã giảm thiểu lượng lớn rác thải nhựa ra môi trường, tiết kiệm chi phí xử lý rác thải và chi phí nhập film.

Tại Khoa Hóa sinh, với hệ thống có 4 làn băng chuyền vận chuyển linh hoạt, giúp loại bỏ tình trạng ùn tắc mẫu, cơ chế vận hành tự động hoàn toàn từ khâu trước - trong - sau xét nghiệm, hệ thống Power Express còn giúp loại bỏ các thao tác thủ công và các bước không cần thiết trong quy trình xét nghiệm. Tốc độ vận chuyển mẫu nhanh, công suất xử lý lớn, giúp bệnh nhân giảm thời gian chờ đợi và khắc phục tình trạng quá tải. Hệ thống Power Express cho phép kết nối trực tiếp với hệ thống vận chuyển mẫu chuyên biệt Tempus, bằng cách này mẫu sau khi vận chuyển lên phòng xét nghiệm sẽ ngay lập tức được tiến hành phân tích mà hoàn toàn không cần sự can thiệp của con người.

Tại Bệnh viện Ung bướu Thanh Hóa, với ưu thế là bệnh viện mới thành lập, được Trung ương, tỉnh, ngành đặc biệt quan tâm, đầu tư cơ sở hạ tầng và phần mềm phục vụ chuyển đổi số, nhân lực cán bộ, viên chức, người lao động dưới 40 tuổi chiếm 60 - 70%, vì thế việc tiếp cận triển khai CNTT rất nhanh, nên việc chuyển đổi số, ứng dụng CNTT vào phát triển chuyên môn sâu chuyên ngành ung bướu đã mang lại lợi ích thiết thực cho người bệnh ung thư.

Bác sĩ Nguyễn Văn Tú, Trưởng Phòng Kế hoạch Tổng hợp Bệnh viện Ung bướu Thanh Hóa cho biết: Nhờ chuyển đổi số, bệnh viện đã triển khai hệ thống phần mềm HIS, LIS, PACS, tuân thủ các tiêu chuẩn bảo đảm khả năng kết nối liên thông, chia sẻ, tích hợp dữ liệu, đồng thời bảo đảm khả năng kết nối liên thông với tất cả các trang thiết bị hiện có trong bệnh viện như: máy xét nghiệm, máy chẩn đoán hình ảnh, cắt lớp vi tính, cộng hưởng từ, siêu âm, XQ số hóa, các màn hình tương tác, các thiết bị cầm tay cá nhân,... trên mạng LAN nội bộ nhằm nâng cao khả năng tự động hóa giúp bác sĩ, điều dưỡng có thể xem kết quả chụp chiếu, xét nghiệm và film chụp trên máy tính cá nhân. Mỗi người bệnh dùng 1 mã số định danh y tế (ID) riêng, các lần tái khám tiếp theo chỉ cần nhập mã này hoặc nhập tên người bệnh tìm kiếm trên hệ thống còn lưu trữ tất cả các lần khám, chữa bệnh trên hệ thống quản lý bệnh viện HIS. Tại tất cả các khoa/phòng trong bệnh viện đã triển khai hồ sơ bệnh án điện tử, tiến tới không sử dụng bệnh án giấy, thanh toán viện phí điện tử không dùng tiền mặt. Chữ ký số cũng đã bắt đầu được áp dụng, tiến tới loại bỏ hoàn toàn bệnh án giấy. Đăng ký khám bệnh, chữa bệnh phát số bằng hệ thống máy phát số khám bệnh, gọi tên người bệnh theo thứ tự trên hệ thống HIS khi người bệnh đi khám, tránh chen lấn, chồng chéo và tránh mất công bằng cho người bệnh. Triển khai hệ thống quản lý đơn thuốc điện tử theo phần mềm quản lý bệnh án điện tử, khám và cho thuốc trực tiếp trên hệ thống HIS.

Bệnh viện cũng đã triển khai tư vấn khám, chữa bệnh từ xa theo các yêu cầu và đăng ký khám, chữa bệnh trực tuyến tại website của bệnh viện, qua số điện thoại đường dây nóng của bệnh viện. Nền tảng hỗ trợ tư vấn khám, chữa bệnh từ xa được thiết lập đầy đủ đến các bệnh viện tuyến Trung ương, đặc biệt mang lại hiệu quả rõ rệt trong thời gian qua do dịch bệnh COVID-19, người bệnh không cần phải chuyển tuyến Trung ương mà qua hệ thống Telehealth kết nối trực tiếp với các chuyên gia tuyến hội chẩn, đưa ra phương án điều trị tốt nhất cho người bệnh.

Trong phòng, chống dịch, nền tảng này giúp tổ chức hội chẩn trực tuyến từ xa để nắm bắt và điều trị tốt nhất cho bệnh nhân COVID-19 và cả các bệnh khác. Đây là một trong những giải pháp hiệu quả trong việc hỗ trợ chẩn đoán, điều trị kịp thời, hạn chế quá tải ở các bệnh viện tuyến trên, nhất là trong bối cảnh hiện nay. Bệnh viện Ung bướu Thanh Hóa tham gia mạng lưới tư vấn, hội chẩn từ xa với các bệnh viện thu dung, điều trị COVID-19 theo phạm vi phụ trách bằng các phương tiện thông tin thuận lợi nhất (mạng VNPT, Zoom, Zalo, Viber, điện thoại...) để hướng dẫn phân loại tình trạng người bệnh, tư vấn cấp cứu, hồi sức tích cực, điều trị, chuyển viện phù hợp, kịp thời.

Bên cạnh đó, bệnh viện đã triển khai hệ thống quản lý văn bản điều hành, hệ thống thư điện tử trong cơ quan Nhà nước trực thuộc Sở Y tế, cụ thể là qua phần mềm ioffice, với 100% hoạt động quản lý văn bản điều hành, thư điện tử đã thực hiện trên môi trường mạng và được ký số, thực hiện kết nối liên thông với Sở Y tế và tất cả các đơn vị y tế khác trong tỉnh..., là tiền đề để bệnh viện xây dựng “bệnh viện thông minh”.

Ngoài Bệnh viện Đa khoa tỉnh Thanh Hóa, Bệnh viện Ung bướu Thanh Hóa, hiện nay trên địa bàn tỉnh đã có nhiều bệnh viện trong chiến lược phát triển bền vững của mình cũng đã đầu tư trang thiết bị hiện đại để ứng dụng CNTT, chuyển đổi số và xem đây là bước đột phá. Các bệnh viện đã áp dụng triệt để việc chuyển đổi số trong kết nối trực tuyến để đào tạo nâng cao nghiệp vụ, chuyển giao kỹ thuật, theo kiểu cầm tay chỉ việc, đặc biệt là hội chẩn từ xa với các chuyên gia tuyến Trung ương để xử lý những ca bệnh khó, thay cho việc chuyển bệnh nhân lên tuyến trên.

Với mục tiêu kết hợp chặt chế ứng dụng CNTT với nhiệm vụ cải cách hành chính; triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng quản lý, điều hành tại Sở Y tế cùng quản lý tổng thể tại đơn vị khám, chữa bệnh và các đơn vị trong ngành, đến nay, ngành y tế đã y triển khai các phần mềm quản lý bệnh viện, các phần mềm chuyên ngành trong lĩnh vực y tế; đang triển khai các ứng dụng thông minh trong chẩn đoán hình ảnh (xây dựng hệ thống PACS) kết nối với hệ thống quản lý bệnh viện (phần mềm HIS); 100% các bệnh viện thực hiện việc kết xuất dữ liệu phục vụ công tác thanh, quyết toán chi phí khám, chữa bệnh BHYT: 100% văn bản đến và đi (trừ văn bản mật) được thực hiện trên môi trường mạng; tỷ lệ văn bản điện tử có ký số đạt 100%, văn bản điện tử đã thay thế hoàn toàn văn bản giấy tại cơ quan Sở Y tế. 100% cán bộ, công chức tại cơ quan Sở Y tế sử dụng thư điện tử công vụ trong công việc. Sở Y tế duy trì sử dụng hộp thư điện tử công vụ của sở dễ tiếp nhận và gửi văn bản thông qua hệ thống thư điện tử của tỉnh. 100% đơn vị trực thuộc sở đều đã có hộp thư điện tử và triển khai thực hiện việc trao đổi thông tin qua môi trường mạng. Phần mềm quản lý bệnh viện đã được 100% các bệnh viện triển khai, phát huy hiệu quả, tiết kiệm thời gian và chi phi trong việc quản lý bệnh viện, thống kê, báo cáo, theo dõi và chăm sóc người bệnh...

Công tác cải cách thủ tục hành chỉnh được đẩy mạnh đã giảm thời gian chờ khám bệnh và thanh toán BHYT tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho người bệnh khi đi khám, chữa bệnh. Về thanh toán chi phí dịch vụ y tế không dùng tiền mặt, đến nay đã có 65% các bệnh viện công lập triển khai đã mang lại nhiều lợi ích cho cơ sở khám, chữa bệnh cho bệnh nhân và người nhà bệnh nhân. 95% bệnh viện công lập đã triển khai hóa đơn điện tử trên máy chủ đặt tại đơn vị và kết nối với hệ thống của đơn vị cung cấp dịch vụ. Chuyển đổi số không chỉ được chú trọng tại các bệnh viện mà còn được ngành tập trung triển khai toàn diện từ y tế dự phòng, quản lý dược cho tới các trạm y tế. Hướng đến sự hài lòng của người dân, ngoài việc cán bộ toàn ngành nâng cao năng lực chuyên môn, tinh thần, thái độ phục vụ, cần có hệ thống y tế thông minh thông qua chuyển đổi số, đến nay, ngành y tế đã có mạng lưới quản lý đồng bộ, khoa học, hiệu lực, hiệu quả. Người dân đã được chăm sóc sức khỏe ngay từ ban đầu, hoạt động y tế dự phòng, phòng chống dịch bệnh ngày càng được nâng cao và năng lực, chất lượng thăm khám, điều trị tại các cơ sở khám, chữa bệnh nâng lên rõ rệt.

Nỗ lực thực hiện chuyển đổi số của ngành y tế đã đạt được những hiệu quả nhất định trong thời gian qua. Tuy vậy, để đây là bệ phóng giúp ngành này hội nhập vẫn cần một chiến lược dài hơi. Tầm nhìn của chuyển đổi số trong ngành y tế tới năm 2030 là ứng dụng công nghệ số trong hầu hết các hoạt động, dịch vụ của ngành, hình thành nền y tế thông minh với 3 nội dung chính là phòng bệnh thông minh, khám, chữa bệnh thông minh và quản trị y tế thông minh.

Để đạt được mục tiêu này thì các bệnh viện đóng vai trò rất quan trọng, ngành y tế muốn chuyển đổi số thì cần bắt đầu từ các bệnh viện. Các bệnh viện phải tiến hành chuyển đổi số đồng bộ và kết nối phần mềm với nhau và với Bộ Y tế, cơ quan BHYT. Đồng thời, cơ sở hạ tầng của các bệnh viện cũng phải tương đồng để kết nối các bệnh viện, tạo điều kiện thuận lợi cho bệnh nhân trong khám, chữa bệnh. Khi thực hiện chuyển đổi số, trình độ của một số cán bộ chưa thể đáp ứng khi thay đổi từ bệnh án giấy sang thực hiện trên máy tính, nên cần đào tạo thêm hoặc có thể phải chuyển sang bộ phận khác, điều này có thể ảnh hưởng trực tiếp đến công việc của họ.

Bài và ảnh: Tô Hà