Vi phạm Nghị định về quản lý phương tiện bay không người lái có thể truy cứu trách nhiệm hình sự

Cùng với sự phát triển của khoa học, công nghệ, hiện nay tàu bay không người lái và phương tiện bay siêu nhẹ (flycam/drone) - gọi tắt là UAV phát triển ngày càng nhanh chóng và đa dạng. Các phương tiện bay này được ứng dụng rộng rãi và mang lại lợi ích trong nhiều lĩnh vực đời sống xã hội. Tuy nhiên đây cũng tiềm ẩn nhiều vấn đề phức tạp liên quan đến quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội và an toàn hàng không.

Ảnh minh họa: Sử dụng thiết bị bay không người lái tại một sự kiện (Nguồn: Báo Tuổi trẻ)

Trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa, thời gian gần đây, nhất là khi có các sự kiện chính trị, văn hóa xã hội lớn diễn ra, hoạt động bay bằng UAV có nhiều diễn biến phức tạp. Ngoài các lực lượng chức năng và các phóng viên, cơ quan báo chí sử dụng UAV theo yêu cầu nhiệm vụ chính trị thì nhiều tổ chức, cá nhân sử dụng UAV trong các hoạt động vui chơi, giải trí hoặc kinh doanh dịch vụ như: Chụp ảnh, quay video clip… hoạt động dưới dạng tự phát, không có giấy phép của cơ quan có thẩm quyền…

Thực hiện Kế hoạch của Giám đốc Công an tỉnh về công tác Công an đảm bảo an ninh, an toàn quá trình bảo dưỡng tổng thể lần đầu Nhà máy Lọc hóa dầu Nghi Sơn, để chủ động phòng ngừa, ngăn chặn hoạt động sử dụng UAV xâm phạm, tiến hành các hoạt động vi phạm pháp luật, Giám đốc Công an tỉnh đã có văn bản chỉ đạo các phòng chức năng Công an tỉnh, Công an các huyện, thị xã, thành phố nhất là Công an thị xã Nghi Sơn một mặt triển khai đồng bộ, linh hoạt các biện pháp nghiệp vụ, nắm chắc tình hình để kịp thời phát hiện, tham mưu, phối hợp với các cơ quan chức năng ngăn chặn, xử lý các tình huống có liên quan đến việc sử dụng UAV của các tổ chức, cá nhân.

Mặt khác, tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động cán bộ, đảng viên, Nhân dân nắm rõ quy định của pháp luật trong việc quản lý, sử dụng thiết bị UAV. Trên cơ sở đó phát động phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ tại các xã, phường, thị trấn nâng cao nhận thức, trách nhiệm, kịp thời cung cấp thông tin cho các cơ quan chức năng khi phát hiện hoạt động bay UAV trên địa bàn, tạo thế trận lòng dân trong công tác bảo đảm ANTT và phòng ngừa các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội.

Theo quy định của pháp luật, không phải ai cũng có quyền được bay flycam, không phải nơi nào cũng cho phép bay flycam tự do... Nhiều tổ chức, cá nhân không biết điều này, hoặc có biết nhưng vẫn cố tình làm ngơ. Đây là nguyên nhân chủ yếu dẫn tới một số vụ việc đáng tiếc gây thương tích, cháy nổ do va chạm với đường điện cao thế, đe dọa an ninh hàng không, thậm chí ảnh hưởng đến tính mạng con người...

Theo Nghị định 36/2008/NĐ-CP ngày 28/3/2008 của Chính phủ về Quản lý tàu bay không người lái và các phương tiện bay siêu nhẹ nghiêm cấm các hành vi: Tổ chức các hoạt động bay khi chưa có phép bay. Tổ chức hoạt động bay không đúng khu vực, điều kiện, giới hạn quy định; vi phạm các quy định về quản lý lãnh thổ, biên giới quốc gia. Mang chở các chất phóng xạ, chất cháy, chất nổ trên tàu bay hoặc phương tiện bay. Phóng, bắn, thả từ trên không các loại vật, chất gây hại hoặc chứa đựng nguy cơ gây hại. Lắp các thiết bị và thực hiện việc quay phim, chụp ảnh từ trên không khi không được phép. Treo cờ, biểu ngữ, thả truyền đơn phát loa tuyên truyền ngoài quy định của cấp phép bay. Không chấp hành các lệnh, hiệu lệnh của cơ quan quản lý điều hành và giám sát hoạt động bay…

Nghị định 36 cũng quy định rõ, tổ chức, cá nhân trước khi tổ chức bay phải làm thủ tục xin phép bay và chỉ được tổ chức bay khi đã được cấp phép. Cục Tác chiến - Bộ Tổng tham mưu là đơn vị có thẩm quyền cấp phép đối với các hoạt động bay của các phương tiện tàu bay không người lái và phương tiện bay siêu nhẹ.

“Chậm nhất 14 ngày, trước ngày dự kiến tổ chức thực hiện các chuyến bay, các tổ chức cá nhân nộp đơn đề nghị cấp phép bay đến Cục Tác chiến - Bộ Tổng tham mưu” (được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 79/2011/NĐ-CP thời gian nộp hồ sơ đề nghị cấp phép tổ chức bay trước 07 ngày làm việc).

Nếu tổ chức, cá nhân vi phạm, tùy theo mức độ vi phạm mà bị xử phạt hành chính, thu hồi giấy phép hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.

Nghị định 147/2013/NĐ-CP ngày 30/10/2013 (có hiệu lực thi hành kể từ ngày 15/12/2013) của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực hàng không dân dụng, nêu rõ: Phạt tiền từ 20 - 40 triệu đồng đối với cá nhân có hành vi cung cấp thông tin không trung thực hoặc có hành vi lừa dối khi xin phép bay; phạt tiền từ 80 - 100 triệu đồng đối với cá nhân có hành vi thực hiện chuyến bay mà không có phép bay do cơ quan có thẩm quyền cấp.

Điều 7, Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định về việc phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng đối với hành vi: “Thả diều, bóng bay, các loại đồ chơi có thể bay ở khu vực cấm, khu vực mục tiêu được bảo vệ”

Từ những quy định trên, khuyến cáo các tổ chức, cá nhân sử dụng thiết bị UAV cần phải tuân thủ và thực hiện nghiêm các quy định được Nhà nước và pháp luật ban hành về quản lý, sử dụng thiết bị UAV. Đây vừa là trách nhiệm, nghĩa vụ công dân vừa là cơ sở pháp lý để giúp cho cá nhân người sử dụng, những người xung quanh và thiết bị bay được đảm bảo an toàn, góp phần giúp các cơ quan chức năng bảo đảm tốt an ninh quốc gia, giữ gìn trật tự an toàn xã hội, không để các đối tượng thù địch và phần tử xấu lợi dụng hoạt động, chống phá.

Đình Hợp (Công an tỉnh)