Quan tâm sắp xếp, ổn định dân cư huyện Mường Lát

Quy hoạch, sắp xếp, di dời, bố trí nơi ở cho các hộ dân đang sinh sống tại các khu vực xa xôi, hẻo lánh, nơi có nguy cơ xảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở... là chủ trương lớn, đã và đang được tỉnh Thanh Hóa tích cực triển khai thực hiện. Trong đó, huyện Mường Lát là một trong những địa bàn trọng điểm triển khai chính sách này.

Khu tái định cư bản Na Chừa, xã Mường Chanh.

Mường Chanh là xã vùng cao biên giới nằm về phía Tây Bắc huyện Mường Lát, có 9 bản, với 825 hộ/3.773 nhân khẩu, gồm các dân tộc Thái, Mường, Khơ Mú và Kinh. Nhiều năm trở lại đây, Mường Chanh đã nhận được nhiều sự quan tâm của tỉnh, của huyện để đầu tư hoàn thiện kết cấu hạ tầng, phát triển sản xuất, bảo đảm an ninh - quốc phòng... Trong đó, việc bố trí các khu tái định cư cho các hộ dân sinh sống ở những khu vực có nguy cơ xảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở đã được cấp ủy, chính quyền các cấp triển khai hiệu quả. Trong đó, khu tái định cư bản Na Chừa, có tổng mức đầu tư 18.000 triệu đồng, diện tích quy hoạch 2 ha, tổ chức tái định cư cho 69 hộ dân, hiện đã hoàn thành và đưa vào sử dụng.

Ngoài ra, trên địa bàn xã hiện còn bản Lách và bản Ngố thuộc diện cần bố trí tái định cư. Cụ thể, bản Lách có 27 hộ là dân tộc Khơ Mú và bản Ngố có 21 hộ là dân tộc Thái, đang sinh sống ở khu vực có nguy cơ mất an toàn cao. Năm 2018 đã xuất hiện sạt và hiện trên núi xuất hiện nhiều cung sạt gây nguy cơ mất an toàn cao đến tính mạng và tài sản của người dân. Do đó, để đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản cho người dân thì việc di dời, bố trí tái định cư cho các hộ dân khu vực 2 bản này là hết sức cần thiết. Xã Mường Chanh và huyện Mường Lát đã kiến nghị UBND tỉnh tiếp tục có sự quan tâm đầu tư cho địa phương. Từ đó, từng bước ổn định đời sống của người dân, hạn chế thấp nhất thiệt hại do thiên tai, biến đổi khí hậu; góp phần giảm nghèo bền vững, bảo vệ môi trường, xây dựng nông thôn mới và củng cố quốc phòng - an ninh khu vực biên giới.

Theo báo cáo của Ban Quản lý dự án huyện Mường Lát, trong 2 năm 2018 và 2019, huyện Mường Lát đã và đang triển khai xây dựng 6 khu tái định cư cho các hộ dân sinh sống ở những khu vực có nguy cơ xảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở. Trong đó có 4 dự án đã hoàn thành và đưa vào sử dụng, bao gồm: Khu tái định cư bản Na Chừa, xã Mường Chanh. Khu tái định cư xã Nhi Sơn, có tổng mức đầu tư 20.800 triệu đồng, diện tích quy hoạch 3,06 ha, bố trí tái định cư cho 52 hộ dân. Khu tái định cư bản Pọng, xã Tam Chung có tổng mức đầu tư 17.000 triệu đồng, diện tích quy hoạch 4.35 ha, bố trí tái định cư cho 87 hộ dân. Khu tái định cư bản Qua, xã Quang Chiểu, có tổng mức đầu tư là 14.309 triệu đồng, diện tích quy hoạch 2 ha, bố trí tái định cư cho 34 hộ dân.

Ngoài ra, có 2 khu đang triển khai thực hiện, gồm: Khu tái định cư bản Xim, xã Quang Chiểu, có tổng mức đầu tư là 21,6 tỷ đồng, diện tích quy hoạch 3,5 ha, bố trí tái định cư cho 48 hộ dân; theo dự kiến sẽ hoàn thành vào 30-6-2021, song hiện nay dự án đang phải chờ điều chỉnh thiết kế. Khu tái định cư bản Nà Ón, xã Trung Lý, có tổng mức đầu tư là 24,3 tỷ đồng, diện tích quy hoạch 3,66 ha, bố trí tái định cư cho 54 hộ dân; theo dự kiến sẽ hoàn thành vào 1-6-2021, song dự án đang gặp khó trong việc đấu nối đường giao thông. Theo Ban Quản lý dự án huyện Mường Lát, các dự án tái định cư gặp khá nhiều khó khăn trong quá trình triển khai thực hiện. Nguyên nhân chính là do vướng các thủ tục thu hồi đất, dẫn đến thời gian thực hiện kéo dài. Bên cạnh đó, là chi phí san lấp mặt bằng lớn, dẫn đến chi phí thực hiện dự án bị vượt so với tổng mức đầu tư.

Được biết, ngoài các khu tái định cư đã và đang triển khai, huyện Mường Lát cũng đã đề xuất tỉnh hỗ trợ đầu tư xây dựng các khu tái định cư bản Na Sung, xã Mường Lý; bản Suối Lóng, xã Tam Chung; bản Tung và bản Ma Hác, xã Trung Lý; bản Lách và bản Ngố, xã Mường Chanh. Mục tiêu này có nhiều khả năng sẽ sớm được thực hiện, do mới đây nhất, Nghị quyết số 11-NQ/TU của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về xây dựng và phát triển huyện Mường Lát đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, đã đưa việc tổ chức di dời dân cư ở những nơi có nguy cơ cao xảy ra lũ ống, lũ quét và sạt lở đất đến nơi an toàn, là một trong những nhiệm vụ trọng tâm.

Theo đó, tỉnh yêu cầu cấp ủy, chính quyền huyện Mường Lát phối hợp chặt chẽ với các ngành chức năng của tỉnh, tích cực triển khai thực hiện “Đề án sắp xếp, ổn định dân cư khu vực có nguy cơ cao xảy ra lũ ống, lũ quét và sạt lở đất tại các huyện miền núi của tỉnh giai đoạn 2021 – 2025”, bảo đảm hoàn thành đúng kế hoạch. Đồng thời, đối với các hộ phải di chuyển, ưu tiên bố trí tái định cư xen ghép tại các khu dân cư hiện hữu trong cùng bản, nhằm sớm bố trí được chỗ ở, bảo đảm tính cộng đồng, hạn chế sự thay đổi về đời sống và sản xuất, tăng quy mô của khu dân cư, tạo cơ sở để đầu tư hoàn chỉnh hạ tầng. Trường họp không còn khả năng bố trí xen ghép mới xây dựng các khu tái định cư; việc xây dựng các khu tái định cư phải lựa chọn những nơi an toàn, thuận lợi cho sản xuất và tập quán sinh hoạt của người dân. Ngoài ra, địa phương cũng cần tăng cường công tác cảnh báo phòng chống thiên tai, sạt lở đất; đầu tư xây dựng hệ thống quan trắc cảnh báo sớm lũ ống, lũ quét và sạt lở đất tại các xã Nhi Sơn, Mường Lý và khu vực xã Tén Tằn trước đây (nay là thị trấn Mường Lát).

Có thể khẳng định, Nghị quyết số 11-NQ/TU sẽ là cơ hội để huyện Mường Lát tiếp tục đầu tư nguồn lực nâng cấp, hoàn thiện kết cấu hạ tầng như giao thông, thủy lợi, các công trình dân sinh và hỗ trợ người dân vùng tái định cư phát triển sản xuất. Từ đó, từng bước đa dạng sinh kế, ổn định và nâng cao đời sống, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu sinh hoạt văn hóa, học tập, chăm sóc sức khỏe của người dân.

Bài và ảnh: Hoàng Xuân