Phát triển du lịch gắn với bảo tồn các giá trị văn hóa ở huyện Lang Chánh

Nếu như nông nghiệp tạo đà để thúc đẩy phát triển kinh tế, xây dựng nông thôn mới là nền tảng để thực hiện sự nghiệp CNH, HĐH nông thôn, thì việc khai thác tiềm năng, lợi thế phát triển du lịch gắn với bảo tồn các giá trị văn hóa đang góp phần tạo nên những “gam màu sáng” cho bức tranh kinh tế huyện Lang Chánh.

Thác Ma Hao, xã Trí Nang – điểm du lịch hấp dẫn du khách thập phương.

Là vùng đất có nhiều địa danh nổi tiếng gắn liền với cuộc khởi nghĩa của Anh hùng dân tộc Lê Lợi, như: Núi Chí Linh nơi nghĩa quân Lam Sơn năm xưa đã “nằm gai nếm mật”, suối Huối (suối rượu) nơi tướng, quân “hòa nước sông chén rượu ngọt ngào”; Di tích lịch sử văn hóa chùa Mèo hay còn gọi là đỉnh Miêu Tự, được xây dựng từ thế kỷ XIII. Đặc biệt, Lang Chánh còn có làng Năng Cát – thác Ma Hao thuộc xã Trí Nang với cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp, hùng vĩ có thể phát triển loại hình du lịch nghỉ dưỡng, du lịch mạo hiểm như leo thác, cắm trại, khám phá rừng nguyên sinh, khám phá di tích lịch sử... Tất cả đang tạo nên lợi thế “vàng” để ngành “công nghiệp không khói” của huyện phát triển.

Làng Năng Cát, ngoài sức hút của một vùng đất còn nguyên sơ với rừng nguyên sinh, thực vật phong phú là những giá trị văn hóa đặc trưng riêng của đồng bào Thái đen như, nếp nhà sàn truyền thống, lễ hội Chá Mùn và các trò chơi dân gian, như: Tung còn, nhảy sạp, chọi cù, múa xòe quạt, khua luống, cồng chiêng..., nơi đây còn được thiên nhiên ưu đãi khí hậu ôn hòa và thắng cảnh độc đáo thác Ma Hao. Từ đỉnh núi Pù Rinh với độ cao hơn 1.200m từng dòng nước hung tợn thả mình tung bọt trắng xóa, rồi bất ngờ hiền hòa ôm trọn những khối đá dưới chân núi, khéo léo tạo nên những hình thù thú vị. Không chỉ mang vẻ đẹp hoang sơ, hùng vĩ mà còn gắn với lịch sử hào hùng chống giặc ngoại xâm, là nơi người Anh hùng dân tộc Lê Lợi và nghĩa quân Lam Sơn củng cố lực lượng để đánh đuổi giặc Minh xâm lược. Nhằm bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống, bản sắc của đồng bào dân tộc Thái trên địa bàn xã Trí Nang, đồng thời, phát huy tiềm năng, lợi thế để phát triển du lịch, năm 2014, UBND tỉnh đã có chủ trương quy hoạch và triển khai thực hiện Đề án “Phát triển du lịch cộng đồng tại xã Trí Nang, huyện Lang Chánh”, trong đó tập trung khai thác thế mạnh của bản Năng Cát. Sau 2 năm thực hiện, tuyến du lịch cộng đồng bản Năng Cát - thác Ma Hao chính thức được công bố. Đây là dấu mốc quan trọng đánh dấu sự phát triển du lịch cộng đồng ở Lang Chánh nói riêng và trong cả tỉnh nói chung. Từ khi được công bố tuyến du lịch cộng đồng, hàng năm, bản Năng Cát – thác Ma Hao thu hút khoảng 10.000 lượt người đến tham quan, nghỉ dưỡng. Hoạt động du lịch phát triển đã tạo việc làm cho nhiều lao động địa phương, nhiều giá trị văn hóa, tinh thần cũng từng bước được khai thác phục vụ khách du lịch, như: Dệt thổ cẩm, sản phẩm đan lát, lễ hội truyền thống, sản phẩm nông nghiệp, rượu cần, hàng lưu niệm...

Theo bà Lê Thị Tâm, Trưởng Phòng Văn hóa và Thông tin huyện Lang Chánh, trên địa bàn huyện Lang Chánh có hàng chục di tích, danh thắng và nhiều lễ hội, trò chơi, trò diễn dân gian mang dấu ấn đặc trưng của địa phương như, Di tích lịch sử văn hóa chùa Mèo, danh lam thắng cảnh thác Ma Hao, thác Hón Lối, Di tích lịch sử văn hóa chùa Trô, lễ hội Chá Mùn, lễ hội chùa Mèo... Để bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch, những năm qua, huyện Lang Chánh đã chú trọng công tác trùng tu tôn tạo các di tích văn hóa lịch sử gắn với lễ hội; tập trung xây dựng, giữ gìn các giá trị văn hóa truyền thống lâu đời của đồng bào các dân tộc. Đến nay, nhiều di tích, di sản văn hóa phi vật thể đã được bảo tồn, phục dựng, như: Di tích lịch sử cách mạng nhà thờ Lê Lợi, bản Năng Cát, xã Trí Nang, đền thờ ông Lê Phúc Hoạch, làng Chiềng Khạt, xã Đồng Lương; các trò chơi, trò diễn dân gian như, kéo co, đẩy gậy, mo Mường, cồng chiêng, khua luống, khèn bè, múa hát Chá Mùn, hát Khặp thái, hát Xường, nhảy sạp, múa Pồn Pôông, múa xoè... Đặc biệt, năm 2005, Di tích lịch sử văn hóa chùa Mèo được UBND tỉnh công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh và huyện Lang Chánh cũng đã lấy ngày 6, 7 tháng giêng hằng năm làm ngày lễ hội truyền thống. Hiện, chùa Mèo đang được trùng tu, tôn tạo trở thành điểm tham quan du lịch, tín ngưỡng thu hút đông đảo nhân dân và du khách thập phương.

Phát triển du lịch không chỉ mang lại lợi ích về kinh tế mà còn góp phần vào công tác bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống bản địa, giữ gìn cảnh quan tự nhiên của vùng. Vì vậy, trong thời gian tới, ngoài huy động các nguồn lực đầu tư phát triển du lịch, tạo thêm nhiều sản phẩm du lịch để thu hút du khách, huyện Lang Chánh sẽ đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cấp ủy đảng, chính quyền và nhân dân các dân tộc trong huyện về định hướng phát triển du lịch, về bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống trên địa bàn huyện. Huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân trong thực hiện các giải pháp nâng cao hiệu quả bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa các dân tộc trên địa bàn huyện, tạo nền tảng vững chắc cho du lịch, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Bài và ảnh: Phong Sắc