Huyện Lang Chánh với các giải pháp nâng cao chất lượng dân số

Những năm qua, dưới sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Huyện ủy, UBND huyện, sự phối kết hợp đồng bộ của các cấp, các ngành, đoàn thể trong huyện, công tác dân số - kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ) ở Lang Chánh đã đạt được những thành tựu hết sức quan trọng, góp phần thiết thực vào công cuộc phát triển kinh tế - xã hội của huyện.

Một buổi truyền thông chăm sóc sức khỏe sinh sản và bệnh mạn tính không lây nhiễm tại thôn Sơn Thủy, xã Tân Phúc.

Để công tác DS-KHHGĐ đến gần dân, huyện đã huy động sự tham gia của các lực lượng xã hội trong công tác tuyên truyền, phối hợp lồng ghép mục tiêu DS với phát triển thông qua các hoạt động và chương trình công tác của các ban, ngành, đoàn thể, tổ chức xã hội, nâng cao hiệu quả mô hình truyền thông DS với phát triển. Công tác tuyên truyền, giáo dục thay đổi nhận thức, thay đổi hành vi được quan tâm chú trọng, ngày càng đi sát đối tượng, không ngừng đổi mới phương pháp và đa dạng hình thức, phong phú về nội dung, mở rộng phạm vi và đối tượng tuyên truyền. Hàng năm, Phòng DS và Truyền thông giáo dục sức khỏe, Trung tâm Y tế huyện đều ban hành các kế hoạch, đề ra các giải pháp nâng cao chất lượng DS. Huyện đã tích cực thực hiện các hoạt động, mô hình, đề án nâng cao chất lượng DS, cung ứng dịch vụ thích hợp với từng địa bàn, từng nhóm đối tượng, như các mô hình: sàng lọc trước sinh và sơ sinh; nâng cao chất lượng DS vùng dân tộc ít người và can thiệp giảm tỷ lệ mắc bệnh thalassemia; hỗ trợ phụ nữ thuộc hộ nghèo là người dân tộc thiểu số khi sinh con đúng chính sách DS theo Nghị định 39 của Chính phủ...

Cụ thể, với mô hình sàng lọc trước sinh và sơ sinh, được triển khai thường xuyên tại Bệnh viện Đa khoa huyện, đã có 1.500 bà mẹ mang thai được sàng lọc, 724 trẻ sinh ra được lấy mẫu máu sàng lọc sơ sinh, trong đó có 42 trẻ nghi ngờ thiếu men G6PD đã được thông báo cho gia đình và tư vấn đưa trẻ đến cơ sở y tế để điều trị kịp thời. Trung tâm Y tế huyện đã chỉ đạo trạm y tế các xã, thị trấn tuyên truyền trên hệ thống truyền thanh của thôn, bản về tầm quan trọng và lợi ích của việc sàng lọc trước sinh, sơ sinh giúp các bà mẹ mang thai, các bà mẹ mới sinh con hiểu biết về một số bệnh thường gặp, cách phát hiện và phòng ngừa bệnh nhằm từng bước nâng cao chất lượng DS. Đối với mô hình nâng cao chất lượng DS vùng dân tộc ít người và can thiệp giảm tỷ lệ mắc bệnh thalassemia đã tổ chức thực hiện các buổi truyền thông và thành lập các mô hình, câu lạc bộ tại các thôn bản; tổ chức các buổi truyền thông cho vị thành niên, thanh niên các trường THPT và THCS trên địa bàn huyện.

Tại xã Tân Phúc, nhờ đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, triển khai các mô hình như: Câu lạc bộ tiền hôn nhân; câu lạc bộ phòng chống suy dinh dưỡng; giảm thiểu tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống; sàng lọc trước sinh và sơ sinh để phát hiện sớm các dị tật ở trẻ..., những năm gần đây chất lượng DS trên địa bàn xã được cải thiện đáng kể. Ông Hà Văn Bằng, phó chủ tịch UBND xã cho biết: Để nâng cao chất lượng DS, xã đã đưa những quy định cụ thể trong việc xây dựng quy mô gia đình ít con, no ấm, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc vào hương ước, quy ước thôn để người dân có trách nhiệm thực hiện. Đặc biệt, công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người dân về chính sách DS luôn được chú trọng và thực hiện linh hoạt, phù hợp với từng địa bàn thôn, bản. Ngoài việc treo băng zôn, tuyên truyền qua loa truyền thanh xã..., trạm y tế xã cũng thường xuyên phối hợp với các trưởng thôn, đoàn thể tổ chức tuyên truyền lồng ghép vào các buổi sinh hoạt định kỳ, thành lập và duy trì hoạt động của các câu lạc bộ không sinh con thứ 3, chăm sóc sức khỏe sinh sản... Hàng tháng, đội ngũ nhân viên y tế thường xuyên theo dõi và nắm bắt số lượng phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, cặp vợ chồng sinh con một bề... để tiếp cận và tuyên truyền. Nhờ đó, 3 năm trở lại đây, xã đã có những chuyển biến tích cực trong công tác DS-KHHGĐ, giảm tình trạng tảo hôn và kết hôn cận huyết thống. Các bà mẹ thường xuyên được cán bộ trạm y tế kiểm tra sức khỏe, theo dõi tiêm phòng đầy đủ; thai nhi trong 3 tháng đầu, 3 tháng cuối được theo dõi tầm soát để sớm phát hiện và sàng lọc các dị tật bẩm sinh.

Tại các xã, thị trấn tăng cường phối hợp, đổi mới công tác truyền thông về vấn đề DS, đặc biệt vào dịp Ngày DS thế giới (11-7), Ngày DS Việt Nam (26-12). Nội dung tuyên truyền tập trung phổ biến Pháp lệnh DS, nhấn mạnh các vấn đề sửa đổi; sự gắn kết giữa DS với phát triển bền vững, nâng cao chất lượng DS, giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, chăm sóc sức khỏe sinh sản, chăm sóc sức khỏe người cao tuổi...; từ đó nâng cao nhận thức, chuyển đổi hành vi của người dân về mục tiêu nâng cao chất lượng DS-KHHGĐ. Bên cạnh đó, hàng năm, huyện còn tổ chức tốt các đợt chiến dịch tăng cường tuyên truyền, vận động lồng ghép dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản-KHHGĐ trên địa bàn; kiểm tra, rà soát, vận động số phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, số cặp vợ chồng sinh con một bề... thực hiện tốt việc sinh đẻ có kế hoạch. Nhờ đó, Lang Chánh đã đạt và vượt kế hoạch giảm sinh, duy trì mức sinh thay thế. Đến nay, tỷ lệ giới tính khi sinh toàn huyện giảm còn 112 nam/100 nữ, tỷ lệ sinh con thứ 3 giảm qua từng năm, tỷ suất sinh thô là 12,5%o...

Ông Đỗ Thanh Thủy, Giám đốc Trung tâm Y tế huyện cho biết: Với việc triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, thiết thực, thời gian qua, chất lượng DS trên địa bàn huyện Lang Chánh ngày càng có nhiều chuyển biến tích cực, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân. Xác định nâng cao chất lượng DS là một trong những nhiệm vụ quan trọng góp phần phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương, huyện sẽ tiếp tục tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, tạo điều kiện để triển khai thực hiện hiệu quả các mục tiêu, nhiệm vụ về công tác DS và phát triển, như: Đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cán bộ, Nhân dân về công tác DS trong tình hình mới, góp phần chuyển đổi hành vi thực hiện KHHGĐ theo hướng tích cực; nhân rộng các đề án, mô hình về nâng cao chất lượng DS...

Bài và ảnh: Tô Hà