Hiệu quả xét nghiệm chẩn đoán SARS-CoV-2 bằng kỹ thuật Real-time RT-PCR tại Thanh Hóa

Xét nghiệm chẩn đoán vi sinh vật gây bệnh bằng kỹ thuật PCR đã được thực hiện tại Trung tâm Y tế dự phòng tỉnh Thanh Hóa (nay là Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Thanh Hóa) từ năm 2009 để chẩn đoán vi-rút cúm A/H1N1/2009, vi khuẩn tả. Từ năm 2016, trung tâm áp dụng kỹ thuật Real-time PCR để định lượng vi-rút viêm gan B trong huyết thanh bệnh nhân.

Kỹ thuật viên Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Thanh Hóa vận hành hệ thống máy tách triết mẫu tự động xét nghiệm SARS-CoV-2.

Tiến sĩ Lương Ngọc Trương, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cho biết: Từ tháng 1-2020, dịch COVID-19 bắt đầu xâm nhập vào Việt Nam. Tại Thanh Hóa cũng đã ghi nhận ca bệnh đầu tiên vào ngày 24-1-2020. Xác định ngay từ ban đầu là dịch sẽ có khả năng lây lan mạnh trong cộng đồng, trung tâm đã định hướng nhiệm vụ xét nghiệm chẩn đoán vi-rút bằng kỹ thuật sinh học phân tử là vô cùng quan trọng và cấp bách. Ban giám đốc đã chỉ đạo khoa xét nghiệm – chẩn đoán hình ảnh – thăm dò chức năng rà soát, đánh giá năng lực xét nghiệm của khoa để có hướng đầu tư thích hợp. Bắt đầu bằng việc rà soát lại thiết bị xét nghiệm sẵn có tại trung tâm. Tuy nhiên, do thiết bị đã được đầu tư lâu (năm 2011) nên khi vận hành đã bị xuống cấp. Việc đầu tư mua sắm, sửa chữa thiết bị chưa thể đáp ứng ngay được, giám đốc cùng khoa đã tìm kiếm đối tác, cam kết thực hiện với Công ty Hợp Nhất đặt máy Real-time PCR để triển khai xét nghiệm và đã thành công bước đầu.

Xác định yếu tố con người là quan trọng hàng đầu trong việc triển khai kỹ thuật xét nghiệm mới, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã liên hệ với Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, cử cán bộ đi đào tạo kỹ thuật. Từ ngày 4 đến 6-3-2020, 4 cán bộ của khoa xét nghiệm – chẩn đoán hình ảnh – thăm dò chức năng đã được đào tạo và cấp chứng chỉ. Từ ngày 19-3-2020, kỹ thuật xét nghiệm chẩn đoán SARS-CoV-2 bằng phương pháp Real-time RT-PCR đã được thực hiện thường xuyên tại trung tâm.

Bên cạnh việc triển khai kỹ thuật chẩn đoán, việc tổ chức lấy mẫu bệnh phẩm cũng được thực hiện rộng rãi, trung tâm đã tổ chức hướng dẫn cho cán bộ tại tuyến tỉnh cũng như tuyến huyện kỹ thuật lấy mẫu, bảo quản, vận chuyển mẫu bệnh phẩm. Ca bệnh nghi ngờ đầu tiên tại Thanh Hóa được cán bộ của trung tâm thực hiện lấy mẫu chính xác, kịp thời, vận chuyển sớm đến Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, góp phần chẩn đoán sớm ca bệnh, tổ chức cách ly, khoanh vùng, dập dịch kịp thời.

Song song với việc đào tạo kỹ thuật, việc đầu tư mua sắm trang, thiết bị, sinh phẩm, hóa chất, vật tư tiêu hao cho xét nghiệm chẩn đoán SARS-CoV-2 cũng được tiến hành khẩn trương. Trung tâm đã tham mưu, đề xuất với lãnh đạo Sở Y tế, UBND tỉnh đầu tư sửa chữa hệ thống máy Real-time PCR cũ, mua thêm một máy Real-time PCR, một máy tách chiết ARN/ADN tự động cùng nhiều sinh phẩm, vật tư, hóa chất đáp ứng cho công tác phòng chống dịch. Cơ sở hạ tầng Phòng xét nghiệm Sinh học phân tử được cải tạo, nâng cấp, đang lắp đặt 1 phòng tách chiết mẫu áp lực âm bảo đảm an toàn sinh học từ khâu chuẩn bị mẫu, tách chiết mẫu, chẩn đoán và xử lý chất thải, hạn chế nguy cơ lây lan dịch bệnh ra cộng đồng. Đồng thời đã đào tạo chuyển giao thêm 6 cán bộ, 3 kíp kỹ thuật có thể thực hiện 24/24h, có thể đạt số lượng mẫu từ 350-450 mẫu/ngày đêm, đáp ứng cho yêu cầu công tác phòng chống dịch.

Ngay từ những ngày đầu của diễn biến dịch, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã tổ chức lấy mẫu, tiếp nhận mẫu từ tuyến huyện. Từ tuần cuối tháng 3-2020 đã làm chủ kỹ thuật xét nghiệm chẩn đoán SARS-CoV-2 bằng phương pháp Real-time RT-PCR và thực hiện thường xuyên tại trung tâm. Cùng với việc lấy và tiếp nhận mẫu các trường hợp nghi mắc, trung tâm chủ động lấy mẫu cho các đối tượng tiếp xúc gần là cán bộ khung tại các khu cách ly tập trung tuyến tỉnh và huyện, cán bộ y tế tham gia điều trị bệnh nhân... 3.113 mẫu bệnh phẩm, đã thực hiện xét nghiệm tại trung tâm 2.555 mẫu, gửi Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương 558 mẫu, bảo đảm an toàn sinh học theo quy định.

Hiện nay, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh đã làm hồ sơ gửi Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương đánh giá, thẩm định, cấp giấy chứng nhận phòng xét nghiệm khẳng định SARS-CoV-2.

Bài và ảnh: Anh Quân