Hương Quán Giò - Hương ngày Tết

Con ngõ nhỏ rêu phong dẫn lối vào làng hương Quán Giò trong cái rét ngọt, đặc trưng của khí hậu miền Bắc những ngày giáp Tết, không tĩnh lặng, trầm mặc như vốn có mà bỗng trở nên rộn rã lạ thường. Bên trong nhiều hộ dân, không khí lao động gấp gáp như đang chạy đua với thời gian để kịp xuất những đơn hàng lớn cho thị trường vào dịp Tết Nguyên Đán.

Nép mình trong lòng phố, con ngõ nhỏ quanh co là lối đi chung của vài chục nóc nhà được tận dụng một cách tối đa để làm nơi phơi hương và các loại nguyên liệu. Màu đỏ của tăm hương, màu vàng, nâu sậm và đen của bột nguyên liệu xen lẫn với hàng chục loại màu sắc sặc sỡ trên những bức tranh vẽ các công đoạn sản xuất hương hai bên tường khiến cho khoảng không gian nhỏ hẹp nơi Quán Giò trở nên sinh động, đẹp mắt. Mùi thơm thoang thoảng, ngan ngát khắp không gian giản dị, mộc mạc của những ngôi nhà mái ngói xưa cũ. Tiếng lách cách đều đều của vài ba loại máy làm hương xen lẫn tiếng trò truyện râm ran của những người thợ. Tất cả tạo nên nét riêng cho Quán Giò với một cảm giác bình yên, êm ả khác xa sự ồn ã, tấp nập thường thấy nơi phố thị.

Những bức tranh vẽ các công đoạn sản xuất hương hai bên tường khiến cho khoảng không gian nhỏ hẹp nơi Quán Giò trở nên sinh động, đẹp mắt.

Những ngày này, làng hương Quán Giò đang cuốn trong không khí tấp nập của lao động sản xuất. Với khoảng 30 nóc nhà gắn bó với nghề từ nhiều thế hệ thì đây là thời điểm “tăng tốc” để kịp đưa những đơn hàng lớn ra thị trường. Tiến sâu vào tận cùng con ngõ nhỏ, mặc dù lúc này đã quá trưa nhưng tiếng cười nói của những công nhân trẻ tuổi khiến cho những mệt mỏi như tan biến. Không khí làm việc khẩn trương, rộn rã, mỗi người mỗi việc: Người chuốt chân hương thoăn thoắt, người phơi phóng, người đóng gói... Ngay gần đó, một nữ nhân công còn khá trẻ cặm cụi se hương, thỉnh thoảng cô ngẩng đầu lên nở nụ cười tươi rói trước những câu chuyện hài hước mà các bạn “đồng nghiệp” trêu đùa.

Không khí làm việc hăng say.

Đang chăm chú đóng hương vào chiếc thùng lớn cho nhân viên đưa hàng đi nhập, Anh Cao Văn Minh, người đàn ông tuổi gần 40, chủ một cơ sở sản xuất điềm đạm nói: “Làng nghề chúng tôi sản xuất nhiều loại nhưng phổ biến nhất vẫn là hương bài và hương đen với độ dài ngắn, to nhỏ khác nhau. Nguyên liệu chính để làm hương là bột trám, bột bài và than phụ gia được nhập từ các tỉnh ngoài về; nứa lại được mua ở các huyện miền núi phía tây của tỉnh. Một sản phẩm được hoàn thiện phải trải qua nhiều công đoạn tỉ mỉ và chính xác từ pha trộn nguyên liệu đến se hương, phơi sấy... Ở mỗi khâu, người thợ phải cẩn thận trong từng thao tác thì que hương làm ra mới đạt chất lượng về hương thơm, độ cháy và vẻ ngoài láng mịn”.

Trước đây, nhà anh Minh chỉ làm hương theo phương pháp thủ công dưới đôi bàn tay khéo léo và cẩn trọng của những người thợ, nhưng ngày nay, để đáp ứng nhu cầu lớn và đa dạng của thị trường, anh đã đưa nhiều máy móc vào trong sản xuất. Sự kết hợp giữa thủ công truyền thống với máy móc hiện đại đã phát huy được hiệu quả cao trong sản xuất: Năng suất cao, mẫu mã đẹp, màu sắc bắt mắt mà hương thơm lại vẫn giữ nguyên mùi đặc trưng vốn có của nó. Do uy tín nhiều năm có được nên quanh năm nhà anh không lúc nào hết việc. Tháng giáp Tết là thời điểm tất bật nhất trong năm nên với 6 công nhân làm ngày làm đêm, mỗi ngày làm ra hàng vạn que hương nhưng vẫn không đủ hàng giao cho khách.

Sản xuất hương trải qua nhiều công đoạn.

Chị Thu, một người con sinh ra và lớn lên ở nơi đây tâm sự: “Để hương Quán Giò trở thành thương hiệu có tiếng và có chỗ đứng vững vàng trên thị trường như hiện nay là điều không hề đơn giản trước sự cạnh tranh khốc liệt của nhiều sản phẩm đến từ khắp nơi trên cả nước. Vất vả, cực nhọc là có, nhưng bản thân tôi rất vui và thấy may mắn vì nghề của cha ông truyền lại đã cho chúng tôi một công việc và cuộc sống ổn định, thậm chí là khá giả”.

Niềm vui và tự hào là sự hiện hữu trên khuôn mặt những người con của làng nghề hương Quán Giò. Những sản phẩm truyền thống của làng không chỉ đem lại giá trị kinh tế cho các hộ dân nơi đây mà trong nó còn chứa đựng cả giá trị văn hóa, góp phần làm đậm thêm cho hương vị ngày Tết cổ truyền của dân tộc.

Thu Hà