Bình dị làng cổ Đông Sơn

Nằm nép mình bên bờ Nam sông Mã thơ mộng, được bao bọc với các dãy núi đá nhỏ, đồi đất thấp nằm xen kẽ lẫn nhau, làng cổ Đông Sơn (Phường Hàm Rồng, TP Thanh Hóa) hiện lên như một bức tranh thu nhỏ của một làng quê Việt Nam truyền thống, mang đậm nét văn hóa lâu đời.

Làng Đông Sơn có cấu trúc theo kiểu làng thuần nông. Vị thế của làng cho phép phát huy triệt để lợi thế của kinh tế ruộng nước và đất đồi.

Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, đến nay làng cổ Đông Sơn vẫn còn giữ được nhiều nét cổ kính của một làng quê nông nghiệp truyền thống.

Đây được xem như một niên biểu về sự phát triển liên tục từ buổi các vua Hùng dựng nước cho đến thời hiện đại. Theo dòng lịch sử có thể thấy lịch sử của làng gắn liền với những bước thăng trầm của lịch sử vùng đất xứ Thanh.

Làng Đông Sơn xưa thuộc xã Đông Giang, huyện Đông Sơn, nay thuộc phường Hàm Rồng, TP Thanh Hoá. Đây là địa danh đã được nhiều nhà khoa học phương Tây biết đến từ thế kỷ trước.

Kết cấu xóm làng, kiến trúc nhà cửa, cổng làng... vẫn mang đậm dấu ấn của một làng Việt xưa với những lối đi nhỏ được lát gạch hoặc đá, kết nối các cụm dân cư kiểu xương cá, thuận lợi cho đi lại.

Các con ngõ Nhân - Nghĩa - Trí - Dũng vẫn còn lưu giữ lại những vết tích của 1 ngôi làng cổ.

Nhiều bức tường rêu phong bao phủ, ghi lại dấu ấn của thời gian.

Các nhà khoa học phát hiện về di tích làng cổ Đông Sơn với niên đại hơn 2.500 năm đã mở ra chương mới cho việc nghiên cứu văn minh Việt cổ thời dựng nước đầu tiên. Từ đầu thế kỷ XX, Đông Sơn đã trở thành tên gọi cho một nền văn hoá khảo cổ học nổi tiếng thế giới: Văn hoá Đông Sơn. Văn minh Đông Sơn đã trở thành một nền văn minh tiêu biểu của tổ tiên thời kỳ dựng nước, trống đồng Đông Sơn trở thành biểu tượng tài năng trí sáng tạo của người Việt cổ buổi đầu tạo dựng văn minh.

Hiện làng cổ Đông Sơn còn có hơn chục ngôi nhà cổ, trong đó, ngôi nhà cổ của gia đình ông Lương Trọng Duệ khoảng hơn 200 năm tuổi, là ngôi nhà gỗ có kiến trúc điển hình ở thế kỷ XIX còn tương đối nguyên vẹn, có giá trị về mọi phương diện, được gia đình ông Duệ gìn giữ qua nhiều thế hệ và đã được xếp hạng là di tích kiến trúc nghệ thuật cấp tỉnh.

Ngôi nhà có 3 gian, 2 chái…

Các cột, kèo… được chạm khắc rất công phu.

Ngoài kiến trúc cổ đẹp mắt, trong nhà của ông Lương Trọng Duệ còn lưu giữ lại được nhiều hiện vật gắn bó với đời sống, sinh hoạt của làng.

Hệ thống di tích đình, chùa, miếu… được tạo dựng và phân bố hợp lý tạo nên hình ảnh bình dị, gần gũi.

Làng Đông Sơn đã được liệt vào danh sách 10 ngôi làng cổ đẹp nhất Việt Nam.

Hoài Thu