Nụ quân nho nhỏ, nhuộm đỏ nắng hè

Lũ trẻ sinh ra từ làng, tuổi thơ đứa nào mà chưa từng một lần được nếm thử dư vị chua chua, ngọt ngọt của những trái nụ quân chín đỏ. Chẳng phải thức quả đầu mùa khiến người ta phải lòng ngay từ lần đầu chạm lưỡi; cũng chẳng phải loại quả ngạt ngào hương thơm khiến người đối diện nao lòng thương nhớ như “hương ổi phả vào gió thu”. Nhưng kì lạ thay, hình ảnh và hương vị của trái nụ quân nho nhỏ ấy vẫn đủ sức gợi lên cả một miền kí ức tuổi thơ tươi đẹp với biết bao hồn nhiên, vô tư, trong sáng; dẫn lòng ta về với rực rỡ nắng hè.

Những trái nụ quân chín đỏ dưới nắng hè chói chang.

Nụ quân hay nhiều nơi còn gọi là bồ quân, hồng quân, bù quân, mùng quân, thường được trồng nhiều ở khắp các vùng quê Việt. Vì thuộc giống cây rừng nên diện mạo bên ngoài của cây nụ quân trông có vẻ “dữ” hơn so với các loại cây vẫn thường được trồng trong vườn nhà. Thân cây nụ quân vươn cao, cành không vun thành tán mà có xu hướng rũ xuống.

Quả nụ quân nho nhỏ, xinh xinh, từ xa nhìn lại tựa hồ như những hòn bi ve núp mình trong màu lá xanh thẫm. Quả khi còn xanh ăn vào cảm nhận cái vị chát xít ngấm vào từng kẽ răng, chát đến độ quắn cả lưỡi. Ấy vậy mà, hấp thụ đủ gió sương, chắt lọc từ rễ nguồn nhựa sống của đất, quả nụ quân chín dần, màu áo ngả dần sang sắc đo đỏ rồi đỏ thẫm, ngọt lịm như đường mật. Khác với hầu hết các loại trái cây phải ăn khi còn tươi mới, chưa bị sần vỏ hay dập nát mới đảm bảo độ ngon. Nhưng cách ăn nụ quân khác hẳn. Nụ quân đã chín ửng, sau khi hái đừng ăn vội mà nên để cho hơi héo đi một chút thì khi ăn mới có độ ngọt đậm. Còn nếu như muốn ăn ngay cho thoả cơn thèm thì hãy xoa quả nụ quân trong lòng bàn tay cho đến khi thịt chúng mềm, dẻo ra, vị ngọt sánh lại.

Nụ quân từng là thức quả quen thuộc, hấp dẫn với tuổi thơ của nhiều đứa trẻ sinh ra từ làng.

Cái vị ngọt ấy là cả thiên đường tuổi thơ của biết bao đứa trẻ thôn quê nghèo. Mãi cho đến tận bây giờ, khi đôi chân đã mải mê đi qua bao phố, bao phường với thừa thãi các món ăn cầu kì, đắt đỏ chế biến theo kiểu tây, tàu đủ cả vẫn không thể nào khoả lấp được sức hấp dẫn của những trái nụ quân trong kí ức. Nhớ lắm, mỗi độ nụ quân vào mùa, đứa nào đứa ấy cứ ngong ngóng ngoài đầu ngõ đợi mẹ đi chợ về vì biết trước rằng, kiểu gì mẹ cũng mua cho mấy chị em vài xâu nụ quân chín ửng. Cái xâu nụ quân nào đâu có gì, dăm ba quả nhỏ nhỏ, xinh xinh được người bán xiên vào cái xương lá dừa nhưng khiến chúng tôi mê tít.

Nụ quân được xiên vào xương lá dừa.

Mê đến độ quên cả nắng hè, quên cả giấc ngủ say sưa, quên cả giọng mẹ, giọng cha khản cổ gọi con về nhà, chỉ để túm tụm nhau dưới gốc cây nụ quân nhà hàng xóm, í ới bàn nhau nối sào chọc quả. Có nhiều đứa tài lanh, quả hái xuống ăn rồi mà vẫn còn xí phần “mang về cho bố ngâm rượu” vì nghe đâu “quả nụ quân còn là vị thuốc tốt cho sức khoẻ”. Nghe nói vậy, cả đám lại nhao nhao lên cũng muốn mang về cho bố mình, chỉ khổ câu nụ quân nhà hàng xóm bị “lũ quỷ nhỏ” quần cho xơ xác, tơi tả.

Giờ đây, ngay cả những đứa trẻ thôn quê cũng rất ít biết về sự tồn tại của cây nụ quân.

Nghe đâu, ở một vài nơi, người ta có thể làm giàu, phát triển kinh tế từ cây nụ quân. Ấy vậy mà, trong những vườn nhà, giữa không gian làng quê từng một thời gắn bó, hình ảnh và hương vị của những trái nụ quân nay đang dần vắng bóng.

Thoảng hoặc nghe đám trẻ trong làng thắc mắc “quả nụ quân là quả gì hở mẹ?”.

Bỗng thấy chạnh lòng thương nhớ ngày xưa…

Nguyên Linh