Đẩy mạnh xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước

Xác định việc xây dựng và thực hiện hương ước, quy ước (HƯQƯ) có vai trò quan trọng và là công cụ điều chỉnh các mối quan hệ trong cộng đồng và quản lý làng, xã, những năm qua UBND tỉnh đã chỉ đạo các sở, ngành liên quan và địa phương đẩy mạnh xây dựng và thực hiện HƯQƯ tại các thôn, làng, bản và khu dân cư. Việc xây dựng và thực hiện HƯQƯ được gắn với cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” và thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang và lễ hội, phù hợp với phong tục, tập quán tốt đẹp và điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương.

Lễ bàn giao nhiệm vụ quản lý Nhà nước về xây dựng, thực hiện hương ước, quy ước từ Sở Tư pháp sang Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Bám sát nhiệm vụ được giao của UBND tỉnh, hàng năm Sở Tư pháp đã tham mưu cho Chủ tịch UBND tỉnh ban hành kế hoạch phổ biến, giáo dục pháp luật, hòa giải ở cơ sở, xây dựng HƯQƯ; chỉ đạo các huyện, thị xã, thành phố gắn kết nhiệm vụ xây dựng, thực hiện HƯQƯ với công tác phổ biến, giáo dục pháp luật và thực hiện chuẩn tiếp cận pháp luật ở cơ sở. Đồng thời phối hợp với các sở, ngành liên quan và địa phương tổ chức các lớp tập huấn nghiệp vụ, tuyên truyền pháp luật liên quan đến xây dựng HƯQƯ cho đội ngũ cán bộ văn hóa, tư pháp, MTTQ các cấp. Ở cấp huyện, việc xây dựng và thực hiện HƯQƯ được gắn với phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, thực hiện quy chế dân chủ ở xã, phường, thị trấn qua đó kịp thời phát hiện và đình chỉ đối với những HƯQƯ có nội dung trái pháp luật, vi phạm về trình tự thủ tục ban hành. Theo số liệu của ngành chức năng, năm 2010 có 5.235 bản HƯQƯ được phê duyệt/5.503 thôn, làng, bản, khu dân cư (chiếm tỷ lệ 95%), năm 2018 đã có 5.471 bản HƯQƯ được phê duyệt/5.709 thôn, làng, bản, khu dân cư (chiếm tỷ lệ 95,8%). Ngoài ra còn có 35 bản HƯ đang xây dựng. Việc xây dựng các bản HƯQƯ đều có sự kế thừa, chọn lọc nội dung của các bản HƯQƯ trước đây, đồng thời bổ sung nội dung phù hợp với đặc trưng vùng miền, phong tục tập quán, mang đậm bản sắc văn hóa của cộng đồng dân cư để các thành viên trong cộng đồng tự giác, tự nguyện thực hiện. Cùng với bổ sung, sửa đổi, để các bản HƯQƯ ngày càng phát huy hiệu quả, phù hợp với pháp luật và thực tiễn cuộc sống, các địa phương trong tỉnh đã thường xuyên rà soát, sửa đổi, bổ sung HƯQƯ. Trong đó năm 2014 đã rà soát, sửa đổi, bổ sung 3.150 bản HƯQƯ, năm 2018 là 1.128 bản HƯQƯ, góp phần định hướng cho người dân có những hành vi, ứng xử phù hợp, văn hóa, văn minh. Việc thực hiện HƯQƯ cơ bản nghiêm túc, có tính tự giác cao; việc niêm yết, phổ biến các bản HƯQƯ được phổ biến đến các thành viên đại diện hộ gia đình trong cộng đồng dân cư. Trong đó năm 2018 có 100% bản HƯQƯ được niêm yết công khai.

Có thể khẳng định, các bản HƯQƯ đang dần chiếm địa vị pháp lý quan trọng trong đời sống xã hội, trở thành công cụ hỗ trợ và bổ sung cho pháp luật trong việc điều chỉnh các quan hệ xã hội tại cộng đồng dân cư. Với việc quan tâm xây dựng và thực hiện HƯQƯ tại các thôn, làng, bản, khu dân cư đã góp phần nâng cao nhận thức của các cấp chính quyền, cơ quan, đơn vị về vị trí, vai trò của HƯQƯ đối với quản lý xã hội của cộng đồng dân cư, góp phần quan trọng vào việc gìn giữ, bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Đặc biệt, qua đó đã bài trừ các hủ tục trong việc cưới, việc tang và tổ chức các lễ hội ở địa phương; thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, mê tín dị đoan, xây dựng và thực hiện nếp sống văn minh, gia đình văn hóa, xây dựng nông thôn mới... Để tiếp tục thực hiện nhiệm vụ quản lý Nhà nước về xây dựng, thực hiện HƯQƯ, thực hiện Kế hoạch số 169/KH-UBND ngày 18-9-2018 của Chủ tịch UBND tỉnh về triển khai thực hiện Quyết định số 22/2018/QĐ-TTg ngày 8-5-2018 của Thủ tướng Chính phủ về xây dựng, thực hiện HƯQƯ, mới đây Sở Tư pháp đã tổ chức lễ bàn giao nhiệm vụ quản lý Nhà nước về xây dựng, thực hiện HƯQƯ từ Sở Tư pháp sang Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Trong đó một số nhiệm vụ trọng tâm tiếp tục được các sở, ngành liên quan và địa phương triển khai đó là thực hiện nghiêm túc, hiệu quả Quyết định số 22 của Thủ tướng Chính phủ; xử lý nghiêm các vi phạm trong xây dựng, thực hiện HƯQƯ, đặc biệt là những HƯ có dấu hiệu xâm phạm hoặc hạn chế quyền con người, quyền công dân; gắn xây dựng, thực hiện HƯQƯ với việc thực hiện các phong trào, cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”; “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư”; “Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”...