Tiếp tục đổi mới công tác tuyên giáo, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới

Qua 35 năm đổi mới, nhất là 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVIII, Nghị quyết Đại hội XII của Đảng, công tác tuyên giáo ở Thanh Hóa đã có nhiều đổi mới về nội dung và phương thức, góp phần ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh, củng cố niềm tin và sự đồng thuận của Nhân dân dưới sự lãnh đạo của Đảng và chính quyền các cấp; chất lượng và hiệu quả công tác tư tưởng, lý luận có bước được nâng lên.

Đồng chí Nguyễn Văn Phát, Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng ban Tuyên giáo Tỉnh ủy trao giải nhất cho Đảng bộ Công an tỉnh tại Chung kết Cuộc thi “Học tập Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh” (tháng 8 - 2019)

Công tác tư tưởng được coi trọng và tăng cường, góp phần tạo sự thống nhất, đồng thuận trong toàn Đảng bộ tỉnh; công tác đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, phản bác các quan điểm sai trái, luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch; đấu tranh phòng ngừa, phê phán, ngăn chặn những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” nội bộ được tăng cường. Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan, công tác tuyên giáo ở Thanh Hóa trong thời gian qua cũng bộc lộ một số tồn tại, hạn chế, đó là tính kịp thời, sức thuyết phục và tính chiến đấu chưa cao. Do vậy, hiệu quả đóng góp vào việc thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, của tỉnh chưa được như mong muốn, một số vấn đề bức xúc về tư tưởng trong cán bộ, đảng viên, nhân dân chưa được giải quyết kịp thời.

Trong bối cảnh tình hình quốc tế tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường; thách thức của biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh… ảnh hưởng bất lợi đến việc thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Bên cạnh những thuận lợi, thời cơ lớn, xuất hiện nhiều khó khăn, thách thức gay gắt hơn. Nhất là, các thế lực thù địch, cơ hội chính trị tăng cường chống phá trên mặt trận chính trị, tư tưởng, văn hóa. Năm 2020 là năm có nhiều lễ kỷ niệm lớn của đất nước và của tỉnh, cũng là năm diễn ra đại hội đảng các cấp, tiến tới Đại hội toàn quốc lần thứ XIII của Đảng. Đó là những yêu cầu khách quan, cấp bách đặt ra đối với công tác tuyên giáo. Để đáp ứng yêu cầu hết sức nặng nề đó, đòi hỏi hệ thống tuyên giáo các cấp trong tỉnh phải tiếp tục đổi mới mạnh mẽ nội dung và phương thức hoạt động gắn với tăng cường và đổi mới sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng, sự tham gia tích cực của đội ngũ cán bộ trong hệ thống chính trị, tinh thần trách nhiệm cao của mỗi cán bộ, đảng viên đối với công tác chính trị, tư tưởng của Đảng.

Công tác tuyên giáo phải bám sát thực tiễn chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, đánh giá sát đúng, định hướng và dự báo chính xác, khoa học, giải quyết từ sớm, từ gốc những vấn đề có thể dẫn đến nảy sinh những bức xúc về tư tưởng

Thực tế hiện nay cho thấy, vẫn còn tình trạng một số cấp ủy và ngay cả những người làm công tác tuyên giáo có nhận thức chưa thống nhất về vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ của công tác tuyên giáo. Thậm chí còn có sự nhầm lẫn giữa công tác tuyên giáo với công tác tư tưởng; công tác tuyên giáo với cơ quan tuyên giáo. Chính vì vậy, dẫn đến sự phối hợp giữa ban tuyên giáo các cấp và các cơ quan quản lý Nhà nước cùng cấp chưa thường xuyên, liên tục, có lúc, có nơi thiếu chủ động, chưa chặt chẽ, nên công tác tuyên truyền còn hạn chế, chưa tạo được sự thống nhất cao trong tổ chức thực hiện hiệu quả một số chủ trương, nhiệm vụ lớn của tỉnh đề ra. Nguyên nhân của thực tế này được xác định là do nhận thức xem nhẹ công tác tuyên giáo, mặc định và trông chờ sự chỉ đạo và phối hợp từ phía cơ quan tuyên giáo. Mặt khác, công tác nắm bắt tình hình tư tưởng, tâm trạng, dư luận xã hội có lúc chưa kịp thời; chưa đầu tư nhiều cho việc nghiên cứu, phân tích, dự báo xu hướng, chưa gắn nghiên cứu với định hướng sát, đúng, tham mưu cho cấp ủy đảng, chính quyền xử lý các vấn đề phức tạp, vấn đề mới phát sinh ngay từ cơ sở.

Những bức xúc về tư tưởng bắt nguồn từ nhận thức, vướng mắc, hạn chế trong quá trình thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, nhất là trên các lĩnh vực đất đai, giải phóng mặt bằng, chính sách xã hội, triển khai thực hiện các chủ trương mới về phát triển y tế, giáo dục - đào tạo,… tác động đến quyền lợi, tư tưởng, tâm lý một bộ phận cán bộ, đảng viên, nhân dân. Thực tiễn cho thấy, trước những bức xúc về tư tưởng, dù mức độ phức tạp đến đâu nếu thông tin kịp thời, đúng đắn, định hướng tốt thì sự việc sẽ được giải quyết một cách ổn thỏa, bức xúc sẽ được giải tỏa. Ngược lại, dù sự việc không quá phức tạp, mức độ bức xúc chưa phải là đỉnh điểm, nhưng nếu thông tin không kịp thời, chậm trễ, không nhất quán, định hướng dư luận không tốt thì sự việc dễ trở lên phức tạp làm nóng lên bởi nhiều yếu tố trái chiều trong xã hội.

Do vậy, công tác tuyên giáo không thể đi sau thực tiễn mà phải đi trước để dự báo, định hướng, đi trong các sự việc để nắm chắc tình hình, đi sau để giải quyết dứt điểm những vướng mắc về tư tưởng, tâm trạng xã hội và đúc kết kinh nghiệm. Chỉ làm được như vậy, công tác tuyên giáo của cấp ủy các cấp trong tỉnh mới gắn bó mật thiết và phục vụ thực tiễn một cách thiết thực, hiệu quả.

Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Thanh Hóa tổ chức hội đàm, trao đổi kinh nghiệm công tác tuyên giáo với Ban Tuyên huấn Tỉnh ủy Hủa Phăn (nước CHDCND Lào)

Trong thời gian tới, cùng với đà phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, khối lượng công việc sẽ nhiều hơn, tích chất công việc sẽ phức tạp, với yêu cầu cao hơn, cần thiết phải sơ kết, đánh giá, rút kinh nghiệm việc triển khai thực hiện Quyết định 221-QĐ/TW để tăng cường và nâng cao hiệu quả phối hợp giữa ban tuyên giáo các cấp với các cơ quan quản lý nhà nước cùng cấp. Đây thực chất là một nội dung đổi mới công tác tuyên giáo. Đổi mới chính là làm cho công tác tuyên giáo ngày càng bám sát, gắn bó và phục vụ trực tiếp, thiết thực, hiệu quả đời sống thực tiễn của địa phương, đơn vị, trở thành một mắt khâu không thể thiếu trong tiến trình phát triển kinh tế - xã hội, góp phần quan trọng củng cố sự thống nhất, đồng thuận cao trong toàn Đảng bộ, đồng thời tăng cường niềm tin của nhân dân vào cấp ủy, chính quyền các cấp trong tỉnh.

Tiếp tục đổi mới nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quán triệt, tuyên truyền các nghị quyết của Đảng theo tinh thần đúng người, đúng việc

Học tập, quán triệt nghị quyết của Đảng vừa là nhiệm vụ vừa là quyền lợi của đảng viên. Đây cũng là khâu đầu tiên rất quan trọng nhằm tạo sự thống nhất trong Đảng, là tiền đề bảo đảm đưa nghị quyết của Đảng vào cuộc sống, thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ mà nghị quyết đề ra. Do vậy, việc xây dựng, quán triệt, tuyên truyền, tổ chức thực hiện các văn kiện của Đảng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Những năm qua, công tác quán triệt, tuyên truyền các nghị quyết, kết luận, chỉ thị các cấp của Đảng đã có nhiều đổi mới. Các cấp ủy Đảng chú trọng lãnh đạo và trực tiếp chỉ đạo việc tổ chức nghiên cứu, học tập nghị quyết, xây dựng chương trình hành động, kế hoạch triển khai các nghị quyết. Một số cấp ủy Đảng đã sử dụng, phát huy công nghệ thông tin trong việc phổ biến kịp thời, sâu rộng các nghị quyết của Đảng trong cán bộ, đảng viên, nhân dân. Đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên từ tỉnh đến cơ sở được kiện toàn và có nhiều đóng góp tích cực.

Tuy nhiên, công tác quán triệt, tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng ở tỉnh ta thời gian qua, cũng còn nhiều hạn chế. Một số cấp ủy chưa thật sự quan tâm đến chất lượng, hiệu quả học tập nghị quyết, nên có biểu hiện làm lướt, làm cho xong; công tác triển khai học tập nghị quyết thường mang tính khuôn mẫu, thiếu sáng tạo; cán bộ lãnh đạo (báo cáo viên) các cấp tiếp thu nghị quyết từ cấp trên và về phổ biến lại cho cán bộ đảng viên cấp dưới theo đề cương có sẵn cho mọi đối tượng, nên thường nặng về độc thoại, thông tin một chiều, chưa gắn với thực tiễn của địa phương, đơn vị; việc học tập nghị quyết của Đảng chủ yếu mới dừng ở khâu báo cáo những nội dung của nghị quyết mà chưa dành thời gian để nghiên cứu, thảo luận nghị quyết, chương trình hành động, kế hoạch thực hiện nghị quyết của cấp ủy cũng như giải đáp những vấn đề bức xúc của cán bộ đảng viên. Mặt khác, gần đây, khi áp dụng học nghị quyết của Đảng bằng hình thức trực tuyến kết nối từ Trung ương (hoặc từ tỉnh) đến cấp xã cho tất cả đảng viên trong tỉnh, trong khi trình độ, khả năng tiếp thu của đảng viên không đồng nhất, nhất là cán bộ đảng viên cấp cơ sở - nơi trực tiếp đưa nghị quyết vào cuộc sống, đã gây khó khăn cho báo cáo viên khi giới thiệu nghị quyết và ảnh hưởng đến kết quả học tập của lớp học… Cùng với đó, việc nghiên cứu, học tập nghị quyết còn mang tính dàn trải, chưa chú trọng đến đối tượng, lĩnh vực, địa bàn. Ở những mức độ khác nhau, cán bộ chủ chốt các cấp đều được tiếp thu những nội dung giống nhau, kể cả nghị quyết mang tính tổng hợp và mang tính chuyên đề, người cần nắm sâu cũng học tập như người chỉ cần nắm tinh thần cơ bản của nghị quyết. Báo cáo, truyền đạt, tuyên truyền nghị quyết thường quan tâm những nội dung về quan điểm, nhận thức, chưa coi trọng phổ biến những nhiệm vụ, giải pháp cần thiết và cách thức tổ chức thực hiện nghị quyết. Phần nhiều, các chương trình hành động, kế hoạch triển khai nghị quyết còn mô phỏng nghị quyết, kế hoạch của Trung ương, của cấp trên, dàn trải, chưa sát với hoàn cảnh, điều kiện, yêu cầu của địa phương, của các lĩnh vực, các ngành, nguồn lực bố trí không đảm bảo và chưa dành thời gian thỏa đáng thảo luận, phân tích kỹ những thuận lợi và khó khăn, có xu hướng dễ dàng thông qua nên lúng túng khi thực hiện, hiệu quả thấp .

Những hạn chế, thiếu sót này cần sớm được khắc phục. Trước hết, việc tổ chức nghiên cứu, học tập nghị quyết cần được đổi mới theo hướng phân tầng nội dung, phân loại đối tượng phù hợp. Những cán bộ chủ chốt có trách nhiệm trực tiếp lãnh đạo, quản lý những lĩnh vực mà nghị quyết đề cập cần nghiên cứu sâu, trao đổi kỹ để thấm nhuần đầy đủ, chuẩn xác những định hướng của Trung ương; những cán bộ hoạt động ở các lĩnh vực khác cần nắm vững những quan điểm cơ bản; đảng viên chỉ cần hiểu những tinh thần cốt lõi của nghị quyết.

Việc quán triệt, phổ biến nghị quyết của Trung ương trực tiếp do Thường trực cấp ủy phụ trách. Đồng chí bí thư hoặc phó bí thư cấp ủy nghiên cứu kỹ nghị quyết của Trung ương, tập trung xác định đúng và trúng những nội dung cốt lõi của nghị quyết cần và có thể vận dụng sát hợp với điều kiện của địa phương, ngành, lĩnh vực của mình, định hướng cho việc xây dựng chương trình, kế hoạch triển khai thực hiện.

Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy và Sở Lao động - Thương binh và Xã hội ký kết chương trình phối hợp công tác giai đoạn 2020 - 2025.

Khi giới thiệu nghị quyết cần coi trọng đồng thời việc định hướng nhận thức và định hướng hành động. Việc quán triệt chương trình, kế hoạch hành động phải được xem là trọng tâm của việc học tập nghị quyết. Chương trình, kế hoạch hành động cần cụ thể, nêu rõ trọng tâm, trọng điểm, giải pháp đột phá, các điều kiện, cơ chế, chính sách, nguồn lực bảo đảm, lộ trình triển khai, phân công rõ tổ chức, cá nhân đảm nhiệm các công việc cụ thể, yêu cầu và thời gian hoàn thành và phải dành thời gian thỏa đáng để thảo luận, giải đáp những vấn đề đặt ra, tạo sự đồng thuận, thống nhất với quyết tâm chính trị cao ngay trong quá trình học tập triển khai nghị quyết.

Tinh thần khoa học, sáng tạo, thiết thực, hiệu quả cần được thấm nhuần sâu sắc trong toàn bộ quá trình chuẩn bị, quán triệt, tuyên truyền nghị quyết của Đảng. Chỉ có như vậy, đường lối, chủ trương và quyết tâm chính trị của các cấp ủy đảng mới có thể chuyển hóa thành nhận thức tự giác trong toàn đảng bộ, định hướng đúng và trúng cho hoạt động thực tiễn của cán bộ, đảng viên và nghị quyết mới đi vào đời sống, trở thành hiện thực.

Phát huy sức mạnh tổng hợp, đồng bộ của các lực lượng, các phương pháp, thường xuyên, kiên quyết đấu tranh phản bác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng

Công tác tư tưởng đòi hỏi phải gắn kết chặt chẽ giữa bồi đắp và bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng. Không ngừng nâng cao nhận thức, củng cố niềm tin vào mục tiêu, lý tưởng của Đảng. Kiên quyết đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn chống phá ngày càng tinh vi, xảo quyệt của các thế lực thù địch.

Thời gian qua, công tác đấu tranh chống “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực chính trị, tư tưởng có bước tiến mới. Hoạt động đấu tranh, phản bác các luận điệu xuyên tạc, vu khống, bôi nhọ của các thế lực thù địch, chống đối trên internet, mạng xã hội trên địa bàn tỉnh được tổ chức tiến hành đồng bộ, quyết liệt và có hiệu quả với nhiều hình thức, như: tuyên truyền miệng, thông tin, báo chí, v.v. Việc đấu tranh nhằm ngăn chặn những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” nội bộ được chú trọng, nổi bật là việc tổ chức đối thoại với những người nói và viết trái với đường lối, quan điểm của Đảng. Bên cạnh đó, tích cực xây dựng đội ngũ cán bộ lý luận luôn sẵn sàng “phản ứng nhanh” với những thông tin sai trái, thù địch trên không gian mạng. Tích cực chủ động cung cấp những thông tin chính thống để định hướng dư luận về những sự kiện, hiện tượng, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước… Tuy nhiên, đấu tranh phản bác tin xấu, độc trên mạng internet có việc còn chậm, hiệu quả thấp.

Đại hội đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội lần thứ thứ XIII của Đảng, là thời điểm các thế lực thù địch, chống phá sẽ tập trung công kích, chống phá bằng nhiều thủ đoạn nham hiểm và quyết liệt. Vì vậy, cuộc đấu tranh bảo vệ Đảng, Nhà nước, chế độ xã hội chủ nghĩa cần phải được đẩy mạnh hơn nữa. Trọng tâm là ngăn chặn tác động của “diễn biến hòa bình” dẫn đến “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” nội bộ. Tiêu điểm là chủ động, kịp thời nắm bắt, xử lý, phản bác các thông tin xấu, độc trên mạng internet.

Thực tiễn những năm qua cho thấy, để giành thắng lợi trên mặt trận đấu tranh tư tưởng, chúng ta cần đổi mới phương thức tổ chức lực lượng, hình thức, phương pháp đấu tranh. Kiện toàn các ban chỉ đạo, xây dựng, củng cố đội ngũ chuyên gia đấu tranh về tư tưởng, lý luận, văn học - nghệ thuật theo hướng tinh gọn, chuyên nghiệp, kết nối, hiện đại, có cơ chế đặc thù để vận hành, đầu mối gắn kết thường xuyên là ban tuyên giáo, dưới sự chỉ đạo chặt chẽ, trực tiếp của thường trực cấp ủy các cấp.

Ba mũi tấn công chủ yếu cần được tăng cường, nâng cao chất lượng, hiệu quả đấu tranh là: tuyên truyền miệng - đối thoại trực tiếp - phản bác trên các phương tiện thông tin đại chúng, nhất là trên mạng internet. Để nâng cao hiệu lực, hiệu quả đấu tranh cần có sự phối hợp nhịp nhàng giữa những người làm công tác tuyên giáo, nghiên cứu lý luận, an ninh tư tưởng - văn hóa, bảo vệ chính trị nội bộ với các cơ quan hữu quan khác dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo thống nhất, chặt chẽ của các cấp ủy Đảng.

Chủ động chuẩn bị các phương án, biện pháp cụ thể, sát với tình hình; xây dựng lý luận sắc bén để đấu tranh, phản bác có hiệu quả với các quan điểm sai trái, thù địch xuyên tạc nền tảng tư tưởng, cương lĩnh, đường lối lãnh đạo của Đảng, Hiến pháp, pháp luật của Nhà nước và khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Vì thế, để bảo vệ nền tảng tư tưởng và vai trò lãnh đạo của Đảng, việc tăng cường đấu tranh phê phán các quan điểm sai trái của các thế lực thù địch, cơ hội chính trị chống phá nền tảng tư tưởng của Đảng là đòi hỏi khách quan, nhiệm vụ cấp bách trước mắt, đồng thời cũng là nhiệm vụ thường xuyên, cơ bản, lâu dài.

Nhân tố quan trọng đảm bảo sự thành công của công tác tuyên giáo là phải đảm bảo tính khoa học, tính chiến đấu và tính thuyết phục

Nhìn lại chặng đường 90 năm qua, chúng ta vô cùng tự hào dù ở bất cứ giai đoạn nào, trong hoàn cảnh nào, công tác tuyên giáo của các cấp ủy Đảng trong tỉnh đều phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ nặng nề mà Đảng bộ, nhân dân giao phó. Tuy nhiên, công tác tuyên giáo cũng còn nhiều hạn chế, như thiếu sắc bén, tính chiến đấu chưa cao, chưa thuyết phục. Trước những yêu cầu mới, công tác tuyên giáo phải đổi mới theo hướng:

Tăng cường công tác nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn làm cơ sở cho công tác tuyên giáo ở tỉnh ta. Công tác tuyên giáo chỉ có hiệu quả khi có cơ sở khoa học, sát với thực tiễn. Bản thân tính khoa học là điều kiện cần thiết để nâng cao tính chiến đấu. Tính chiến đấu không phải “đao to búa lớn” mà là làm rõ đúng sai trên cơ sở khoa học. Trong điều kiện hiện nay, tính chiến đấu trên lĩnh vực tư tưởng là để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, tạo sự thống nhất trong Đảng và đồng thuận xã hội, nhằm phát huy cao nhất sức mạnh của toàn Đảng bộ, Nhân dân các dân tộc trong tỉnh thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVIII, đấu tranh làm thất bại các âm mưu chống phá của các thế lực thù địch trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa, ngăn chặn và đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên, bảo vệ cái đúng, bảo vệ nhân tố mới, mô hình mới, góp phần xây dựng Đảng bộ tỉnh trong sạch, vững mạnh.

Mặt khác, đối tượng của công tác tuyên giáo là con người, hoạt động tuyên giáo là tác động vào tư tưởng, tình cảm, nhận thức của con người. Do đó, để đạt được hiệu quả chỉ có thể thuyết phục. Khi trình độ dân trí càng cao, dân chủ ngày càng mở rộng, thông tin ngày càng đa chiều, thì phương pháp tuyên giáo càng phải linh hoạt, mềm dẻo, tránh sự áp đặt, phải chuyển từ độc thoại là chủ yếu sang đối thoại, lắng nghe, tôn trọng ý kiến của cán bộ, đảng viên, nhân dân. Mặt khác, không tránh né những vấn đề nhạy cảm. Phải tăng cường đối thoại, tranh luận với những người có quan điểm trái chiều, ý kiến khác trên cơ sở tôn trọng nhau, đó là con đường ngắn nhất để con người đến với con người. Từ đó tăng cường sự đoàn kết, thống nhất trong toàn Đảng bộ và đồng thuận Nhân dân trong tỉnh.

Quan tâm chăm lo đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ công tác tuyên giáo

Đội ngũ cán bộ tuyên giáo cần được xây dựng theo hướng chuyên sâu, có cơ cấu hợp lý, có tính ổn định tương đối, bộ máy tinh gọn để nâng cao hiệu quả công việc. Trong các nhân tố tạo nên chất lượng của cán bộ tuyên giáo, yêu cầu bản lĩnh và nhạy bén chính trị đặt lên hàng đầu, phẩm chất đạo đức là cái gốc, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và năng lực thực tiễn, khả năng nói và viết là yếu tố quan trọng, luôn phải tìm tòi, sáng tạo, nắm bắt, phân tích, dự báo, thông tin kịp thời, chính xác để tham mưu, cần có tấm lòng thương yêu Nhân dân, tôn trọng Nhân dân, dám nghĩ, dám làm, cầu thị, ham học hỏi mới đáp ứng được yêu cầu đổi mới công tác tuyên giáo trong tình hình mới.

Trịnh Trọng Nam

(Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy)