Cơ quan chức năng trả lời

Tại các cuộc tiếp xúc cử tri, đại biểu HĐND tỉnh đã nhận được nhiều ý kiến, kiến nghị của cử tri huyện Quan Hóa, Bá Thước đề nghị các cơ quan chức năng chỉ đạo các chủ đầu tư các Dự án Thủy điện Thành Sơn, Hồi Xuân, Bá Thước 1 có chương trình sinh kế cho người dân khu vực tái định cư (TĐC) và người dân bị ảnh hưởng bởi các dự án. Sau khi cử tri có ý kiến, HĐND tỉnh đã đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo Sở Công Thương tập trung giải quyết những vấn đề cử tri đã kiến nghị. Theo Công văn số 704 của Sở Công Thương về tham mưu giải quyết ý kiến, kiến nghị cử tri, kết quả thực hiện như sau:

Công tác đền bù, giải phóng mặt bằng và di dân - TĐC của các dự án thủy điện dựa trên các cơ sở pháp lý, như: Luật Đất đai, Nghị định của Chính phủ quy định việc thi hành Luật Đất đai; Nghị định của Chính phủ và Thông tư của Bộ Tài nguyên và Môi trường quy định chi tiết về bồi thường, hỗ trợ, TĐC và trình tự, thủ tục thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất; quyết định của Thủ tướng Chính phủ về bồi thường, hỗ trợ và TĐC các dự án thủy lợi, thủy điện.

Trên cơ sở các khung chính sách quy định của Nhà nước, theo từng năm, HĐND tỉnh ban hành nghị quyết phê chuẩn về giá các loại đất trên địa bàn tỉnh; UBND tỉnh đã ban hành quy định về chính sách hỗ trợ và TĐC khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh. Trong căn cứ pháp lý nêu trên, Nhà nước không quy định về việc lập phương án sinh kế cho người dân TĐC các dự án thủy điện. Các dự án Thành Sơn, Hồi Xuân, Bá Thước 1 là các dự án thủy điện có vốn đầu tư trong nước, được phê duyệt chủ trương và triển khai thi công trong giai đoạn 2008 đến nay; phương án bồi thường giải phóng mặt bằng, di dân và TĐC của các dự án tuân thủ đầy đủ các quy định của Nhà nước về bồi thường, hỗ trợ và TĐC tại thời điểm triển khai và được cấp có thẩm quyền phê duyệt; các Dự án Thủy điện Thành Sơn, Thủy điện Bá Thước 1 đã thực hiện hoàn thành công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng, TĐC và nhiều hoạt động phúc lợi khác, hỗ trợ cho các xã vùng dự án như: Xây dựng nhà văn hóa, hội trường xã; làm tượng đài liệt sĩ; ủng hộ bàn, ghế cho nhà văn hóa,... hằng năm hỗ trợ gạo cho người nghèo ở các xã vùng dự án. Riêng đối với Thủy điện Hồi Xuân hiện đang thực hiện phương án bồi thường, giải phóng mặt bằng, TĐC theo quy định.

Khái niệm chương trình sinh kế là chính sách của nhà tài trợ Ngân hàng Thế giới (WB) trên địa bàn tỉnh hiện nay chỉ áp dụng cho Dự án Thủy điện Trung Sơn (vay vốn từ WB). Dự án Thủy điện Trung Sơn có khung chính sách đặc thù về bồi thường, hỗ trợ, TĐC và phục hồi cuộc sống cho người bị ảnh hưởng được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Văn bản số 442/TTg-KTN ngày 27-3-2009 và Chương trình TĐC, sinh kế và phát triển các nhóm dân tộc thiểu số (Chương trình RLDP) do WB phê duyệt. Ngày 1-2-2019, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 06/2019/QĐ-TTg sửa đổi, bổ sung một số điều của Quyết định số 64/2014/QĐ-TTg ngày 18-11-2014 về chính sách đặc thù về di dân, TĐC các dự án thủy lợi, thủy điện. Trong đó, đã lồng ghép một số nội dung về sinh kế cho người dân TĐC các dự án thủy điện.

Thực tế từ năm 2017 đến nay, mặc dù chưa có quy định hay chính sách cụ thể về chương trình sinh kế, nhưng đối với các dự án thủy điện trong giai đoạn thực hiện đầu tư, Sở Công Thương đã yêu cầu chủ đầu tư dự án lập phương án sinh kế cho người dân bị ảnh hưởng, xin ý kiến của người dân, chính quyền địa phương và được các ngành chức năng thẩm định như Dự án Thủy điện bậc thang Sông Lò, Thủy điện Xuân Khao... Do đó, để người dân bị ảnh hưởng bởi các dự án có chương trình sinh kế thì UBND tỉnh cần chỉ đạo xây dựng, ban hành quy định cụ thể về chính sách phát triển sinh kế cho người dân bị ảnh hưởng khi thực hiện thu hồi đất để thực hiện các dự án nói chung và dự án thủy điện nói riêng trên địa bàn tỉnh.

Nguyễn Minh