Dấu giày sân cỏ

Leeds và nguồn cảm hứng bất tận từ “El Loco”

Leeds United đã đánh dấu sự trở lại Premier League bằng màn ra mắt “rực lửa” trên sân Anfield, tựa hồ những khát khao bị dồn nén trong 16 năm đằng đẵng có dịp bùng phát.

Lối chơi ở tốc độ cao, luân chuyển bóng liên tục và gây sức ép trên toàn sân tiếp tục được thể hiện như một bản sắc ở 3 vòng đấu tiếp theo, để không chỉ mang về 2 chiến thắng và 1 trận hòa, mà còn khiến những đối thủ tiếp theo của “Thiếu gia” một thời ở Premier League phải dè chừng.

Hiện tại, dù chỉ đứng thứ 8 trên bảng xếp hạng, song về hiệu suất thi đấu, Leeds là “vô đối”.

Sau 4 trận, các cầu thủ của Leeds đã thực hiện hơn 100 cú tắc bóng, vượt trội so với các đội còn lại tại giải. Họ có nhiều cú tắc bóng thành công hơn (trung bình 18 lần/trận) và gây sức ép nhiều lần hơn bất kỳ đội bóng nào khác tại giải (trung bình 184 lần/trận). Đặc biệt, khả năng đoạt bóng của Leeds vô cùng ấn tượng, với 252 lần chiếm lại quyền kiểm soát bóng từ đầu mùa, hơn cả đương kim vô địch Liverpool (246 lần). Họ cũng là đội bóng có nhiều tình huống cản bóng nhất với 27 lần; nhiều lần áp sát đối thủ nhất (trung bình 184 lần/trận).

Sau khi “ăn miếng trả miếng” với đương kim vô địch Liverpool ở trận khai màn mùa giải; Leeds “xé nhỏ” đội hình của Fulham ở vòng 2 trong phần lớn thời gian thi đấu. Ở vòng 3, Leeds “bóp nghẹt” Sheffield trong suốt trận đấu và “kết liễu” đối thủ ở những phút cuối cùng, không cho đối thủ có cơ hội xoay chuyển tình thế. Tại vòng 4, Leeds khiến Man City hùng mạnh của Guardiola toát mồ hôi hột và may mắn ra về với 1 điểm.

Chỉ Fulham có tỷ lệ cầm bóng ngang bằng với “tân binh” ngỗ ngáo này với cùng 50%, 3 đội còn lại đều bị Leeds áp đảo: Với đương kim vô địch Liverpool và cựu vương Man City cùng tỷ lệ 52% - 48%, với Sheffield là 64% - 36%.

Bởi vậy, giới chuyên gia đã gọi chiến thuật của Leeds là đỉnh cao của bóng đá thực dụng, là “nghệ thuật hắc ám” trên sân cỏ.

Chiến thuật này, thực ra “lạ mà quen” trên sân cỏ châu Âu cả thập kỷ nay. Barca của Pep Guardiola đã từng gây sức ép toàn sân, áp đặt lối chơi lên mọi đối thủ để trở thành “độc cô cầu bại” ở châu Âu. Diego Simeone đã “tạo hình” Atletico Madrid từ đống đổ nát thành một “đế chế thành đồng” nhờ lối đá pressing táo bạo, gai góc – một “Catenaccio” của kỷ nguyên mới. Là Tottenham dưới thời của Mauricio Pochettino – một hình mẫu của lối đá pressing ở cường độ cao và là thương hiệu tấn công hàng đầu của Ngoại hạng Anh...

Đó cũng là hình ảnh gợi nhớ lại chính Leeds trong những năm từ 2000 đến 2003 – một đội hình trẻ trung, nhiệt huyết; một lối chơi kỹ thuật, tốc độ song máu lửa và sẵn sàng gây hấn với mọi đối thủ. Bởi vậy, Leeds trong quá khứ hay hiện tại, đều là đội bóng... bị ghét nhất nước Anh – bất kể đá hay, đá đẹp đều bị ghét. Một khảo sát được thực hiện vào năm 2018 ở Giải hạng nhất Anh cho thấy, có đến 76% người được khảo sát căm ghét Leeds, xếp thứ 2 là Millwall với 67%.

Thế nhưng, vắng Leeds thì Premier League thiếu đi một “cá tính” khiến khán giả không nguôi nhớ nhung và chờ mong. Leeds trở lại, Premier League thêm một thứ “gia vị” đặc biệt cho những “bữa tiệc” bóng đá.

Người thắp lại ngọn lửa truyền thống, tìm lại bản sắc cho Leeds là HLV Marcelo Bielsa - người có biệt danh là “El Loco” (Gã điên). Cái “điên” của Bielsa được thể hiện từ cá tính riêng cho đến cách điều hành đội bóng.

Ông từng trốn trong tu viện suốt 3 tháng, rồi tiếp tục sống trong một điền trang hoang vắng, cách ly hoàn toàn với gia đình và bạn bè chỉ để tìm ra công thức chiến thắng cho đội bóng.

Xuất thân từ một gia đình giàu có, song khi tới Leeds năm 2018, Bielsa chọn sống trong một hộ nhỏ ở Wetherby gần sân tập Thorp Arch. Hàng ngày, Bielsa trong bộ đồ thể thao được cấp bởi CLB, đội mũ trùm đầu, đeo tai nghe và đi bộ 45 phút tới sân tập.

Ông là người đã tự “kết liễu” giấc mơ lên hạng của Leeds ngay mùa giải đầu tiên cầm đội. Đó là tại vòng 45 Giải hạng nhất Anh, Leeds tiếp Aston Villa ở vòng đấu áp chót khi cơ hội trực tiếp thăng hạng của họ vẫn còn trên lý thuyết. Mateusz Klich mở tỷ số cho Leeds ở phút 72 trong hoàn cảnh đối phương đang có cầu thủ “nằm sân” vì chấn thương. HLV Bielsa ngay sau đó chỉ đạo các cầu thủ của ông đứng yên để đối phương thoải mái dẫn bóng và ghi bàn từ quả giao bóng lại. Trận đấu kết thúc với tỷ số 1-1. Hành động đẹp đó đã đem lại giải fair-play 2019 của FIFA cho Bielsa và Leeds United. Tuy nhiên, nó cũng khiến Leeds chỉ có thể cán đích ở vị trí thứ 3 trên Bảng xếp hạng giải hạng nhất Anh, và phải chờ thêm 1 năm để quay trở lại Premier League sau khi để thua Derby County sau 2 trận đấu play-off.

Ông là HLV có lẽ là duy nhất trên thế giới luôn có sẵn kẹo trong túi để phát cho fan nhí; dùng tiền túi để mua cả đống quà, từ điện thoại, laptop, tivi màn hình rộng đến một chiếc xe Volkswagen Polo trị giá 11.000 bảng để tặng cho đội ngũ nhân viên vào dịp Giáng sinh theo hình thức bốc thăm trúng thưởng; tự bỏ 200.000 bảng để nộp phạt vụ dùng gián điệp dò la thông tin đối thủ, thay vì sử dụng tiền của CLB.

Là HLV ép học trò tập 3 phiên mỗi ngày, đến khi nôn ói vì mệt, chấp nhận ngủ lại Thorp Arch để sẵn sàng cho buổi tập hôm sau. Cả năm trời, các cầu thủ chỉ được nghỉ hai lần, 1 ngày trong tháng 8 và 4 ngày vào tháng 2...

Thế nhưng, đằng sau những ứng xử dị biệt của mình, Bielsa là một danh sư của bóng đá tấn công – “một nhà chiến thuật cấp tiến” theo nhận xét của Carl Huybrechts, người tổ chức những khóa học dành cho HLV trên khắp thế giới.

Bielsa đã thông qua những học trò xuất sắc của mình, như: Pep Guardiola, Diego Simeone, Mauricio Pochettino, Jorge Sampaoli, Gerardo Martino... để truyền bá một triết lý bóng đá mới cho châu Âu. Triết lý đó, được gói gọn trong 4 chữ: Concentracion permanente, movilidad, rotacion và repenitizacion. 3 chữ đầu là: Tập trung liên tục, tốc độ và sự luân chuyển giữa các vị trí. Với chữ thứ 4, trong âm nhạc, nó dùng để chỉ sự ngẫu hứng. Trong bóng đá, được hiểu theo nghĩa là dấn thân, sáng tạo, vượt qua dự liệu của đối thủ lẫn... đồng đội.

Bielsa thì tự lý giải về triết lý bóng đá của mình: “Menotti rất sáng tạo, Bilardo thì chú ý vào từng chi tiết nhỏ vì ông ấy vốn là người tỉ mỉ. Còn tôi có lẽ là sự pha trộn của cả hai”. Điểm khác biệt của Bielsa với 2 HLV tiền bối đồng hương Argentina và cả những HLV hàng đầu khác trên thế giới là ông rất háo thắng và sẵn sàng mạo hiểm và làm mọi cách để chiến thắng.

Triết lý đó, cảm hứng đó đã tạo dựng một nền tảng văn hóa mới, một tư duy bóng đá mới bóng đá cấp tiến và lôi cuốn cho Leeds từ thượng tầng đến ứng xử của từng cầu thủ.

Ban lãnh đạo chấp nhận mọi yêu cầu của Bielsa, từ việc tống cổ trung vệ cứng đầu Pontus Jansson sang đối thủ cạnh tranh Brenford. Sa thải phiên dịch viên Salim Lamrani bởi Bielsa cho rằng ông này quá thân mật với các cầu thủ và điều này không tốt cho phòng thay đồ. Họ đầu tư mở rộng bãi đỗ xe bởi Bielsa phàn nàn rằng nó quá nhỏ để tìm được một chỗ đậu xe hợp lý, khiến ngày mới bắt đầu trong sự căng thẳng...

Bielsa biến học trò thành những... cỗ máy với sự vận hành chi tiết và chính xác nhất từ chế độ ăn - ngủ đến tập luyện. Các học trò thì kính sợ Bielsa tuyệt đối. Họ tuân thủ tuyệt đối chế độ ăn uống mới, nuốt trọn giáo án tập luyện khắc nghiệt như trên.

Sự có mặt của Bielsa đã biết Leeds thành đội bóng hay nhất Championship – dù không phải lúc nào cũng chiến thắng. Họ cầm bóng nhiều nhất, dứt điểm nhiều nhất và cũng ghi nhiều bàn thắng nhất mùa 2018-2019. Họ giành chức vô địch giải Hạng nhất mùa giải 2019-2020 sớm 2 vòng đấu để ngạo nghễ quay trở lại Premier League sau 16 năm, 5 đời chủ, 15 đời HLV.

Ngày Leeds thăng hạng Premier League, Pep Guardiola đã gửi lời chúc mừng đến người thầy của mình rằng: “Người giỏi nhất cuối cùng cũng đã đến Premier League”.

Với những gì đã thể hiện, Leeds xứng đáng là đội bóng được chờ đợi mang đến những bất ngờ thú vị nhất ở Premier League mùa này, với nguồn cảm hứng bất tận từ Bielsa.

Nguyên Phong