Xử lý nghiêm việc đăng thông tin bịa đặt trên mạng xã hội

Lợi dụng tâm lý tò mò, “hóng” tin của số đông người dùng mạng xã hội để tung ra những thông tin có tính chất độc, lạ, tin giả, tin không đúng sự thật nhằm thu hút sự chú ý của cộng đồng. Trong khi đó, người sử dụng mạng xã hội thường bị kích thích bởi tính “giật gân” thông tin nên vẫn lan truyền trên mạng xã hội mà không quan tâm tới việc nội dung của tin có bao nhiêu phần trăm sự thật. Đáng chú ý hiện nay, rất đông “cư dân mạng” cho rằng không gian mạng là môi trường ảo thì không ai phải chịu trách nhiệm về những phát ngôn do mình viết ra hay lan truyền thông tin nào đó từ người khác. Tuy nhiên, theo quy định của pháp luật, việc tung tin bịa đặt trên các trang mạng xã hội là hành vi vi phạm pháp luật. Hành vi này cần phải bị xử lý nghiêm.

Lê Văn Sơn tại cơ quan công an. Ảnh: Văn Thiện (Công an tỉnh)

Cuối tháng 7-2019, trên địa bàn tiểu khu 2, thị trấn Thiệu Hóa xảy ra vụ mâu thuẫn, xô xát giữa 2 nhóm thanh niên. Chứng kiến sự việc trên, Lê Văn Sơn, sinh năm 2000, ở xã Thiệu Lý đã chụp ảnh và đưa lên facebook cá nhân với dòng trạng thái “Trưởng Công an huyện Thiệu Hóa bị xúc hội đồng... các anh chơi lớn quá”. Chỉ sau hơn 1 giờ đồng hồ đăng tải, nội dung trên đã có 600 lượt like, hơn 100 lượt chia sẻ và gần 300 lượt bình luận của cộng đồng mạng. Trước những thông tin trên, Công an huyện Thiệu Hóa đã nhanh chóng vào cuộc điều tra, xác minh và triệu tập Lê Văn Sơn đến cơ quan công an để làm rõ. Tại cơ quan công an, Lê Văn Sơn thừa nhận do nhận thức còn hạn chế nên sau khi chứng kiến sự việc xảy ra đã không kiểm chứng nguồn thông tin mà vội vàng đăng tải lên mạng xã hội với mục đích câu “like” và thu hút sự chú ý của cộng đồng mạng. Căn cứ vào mức độ và hành vi vi phạm của Lê Văn Sơn, Công an huyện Thiệu Hóa đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính 5 triệu đồng và yêu cầu Lê Văn Sơn đính chính, xin lỗi công khai trên trang facebook cá nhân.

Không những bị xử lý hành chính, có những trường hợp vì đăng thông tin bịa đặt, tiếp tay tuyên truyền, phát tán những thông tin xấu, độc trên mạng xã hội đã bị xử lý hình sự. Đối tượng Nguyễn Văn Quang (sinh năm 1987) ở xã Hoằng Sơn (Hoằng Hóa) là một trong số đó. Tháng 6-2018, Công ty TNHH Giầy Rollsport Việt Nam, đóng tại Khu Công nghiệp Hoàng Long (TP Thanh Hóa) báo cáo Công an tỉnh Thanh Hóa nội dung: Qua công tác quản lý người lao động, phát hiện công nhân có tên Nguyễn Văn Quang sử dụng trang facebook cá nhân thường xuyên viết, đăng tải, chia sẻ các nội dung mang tính chất phản động, kêu gọi biểu tình chống Đảng, Nhà nước Việt Nam. Qua làm việc, Công an tỉnh phát hiện trên tài khoản facebook của Quang với nickname “Quang Nguyen Van” có nhiều bài viết đăng tải, chia sẻ có nội dung kêu gọi, kích động biểu tình phản đối dự thảo Luật Đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt và Luật An ninh mạng. Căn cứ các tài liệu, chứng cứ thu thập được, Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Thanh Hóa đã ra lệnh giữ người trong trường hợp khẩn cấp, đồng thời ra lệnh khám xét khẩn cấp chỗ ở của Quang. Ngày 14-6-2018, Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh Thanh Hóa đã ra Quyết định trưng cầu Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh Thanh Hóa giám định nội dung các bài viết đăng tải trên facebook “Quang Nguyen Van”. Ngày 15-6-2018, Sở Thông tin và Truyền thông có văn bản kết luận: Nội dung các bài viết được đăng tải, chia sẻ, bình luận trên tài khoản facebook nói trên có nội dung tuyên truyền nhằm chống phá chính quyền, lật đổ chế độ, xâm phạm đến lợi ích của Nhà nước.

Quá trình điều tra, Quang khai nhận: Quá trình sử dụng facebook, Quang đọc một số bài viết của các tài khoản khác đăng tải nội dung xuyên tạc đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước, nói xấu chế độ và kết bạn với các tài khoản này. Quang không biết danh tính, thông tin cá nhân của người quản trị các tài khoản này, mà qua theo dõi Quang biết được những cá nhân này ở nước ngoài và TP Hồ Chí Minh có tư tưởng chống lại Nhà nước Việt Nam, ra sức xuyên tạc, tuyên truyền, kích động mọi người hoạt động lật đổ chế độ, từ đó Quang bị tiêm nhiễm, bất mãn với chế độ nên đã chia sẻ, đăng tải lại với mục đích để mọi người đọc, hiểu sai lệch về đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước và để các chủ tài khoản facebook khác tin tưởng Quang có cùng chung mục đích. Từ ngày 10-6-2018 đến 12-6-2018, lợi dụng thời điểm ở một số địa phương các tỉnh phía Nam đang có hoạt động biểu tình phản đối dự thảo Luật Đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt và Luật An ninh mạng, Quang đã tự soạn thảo, đăng tải, chia sẻ lên facebook cá nhân nhiều bài viết với mục đích kích động, kêu gọi người dân biểu tình, gây bạo loạn. Cơ quan An ninh điều tra Công an tỉnh xác định tài khoản facebook của Quang đăng nhập trên điện thoại đang là thành viên của 17 nhóm facebook công khai. Trong các nhóm công khai này, có nhiều thông tin đăng nội dung xuyên tạc, phản động, xúc phạm lãnh tụ, chống chế độ, chống Đảng và Nhà nước. Trong bộ nhớ chiếc điện thoại Samsung Galaxy của Quang sử dụng, có lưu trữ nhiều hình ảnh nội dung tương tự... Nguyễn Văn Quang đã phải chịu mức án 6 năm tù về “Tội làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu nhằm chống phá Nhà nước Cộng hòa XHCN Việt Nam”. Đồng thời, phải chịu áp dụng biện pháp quản chế tại địa phương với thời gian 3 năm sau khi chấp hành xong án phạt tù.

Đó là 2 trường hợp đối tượng lợi dụng mạng xã hội nhằm đưa những thông tin bịa đặt hoặc phát tán những thông tin xấu, độc.

Là một trong những quốc gia có tỉ lệ người dân sử dụng internet và mạng xã hội (facebook và youtube) cao nhất trên thế giới, việc thường xuyên của nhiều người khi bắt đầu một ngày mới đó là đăng nhập vào facebook trên điện thoại cá nhân, lướt facebook để cập nhập thông tin hằng ngày. Và nếu bạn là một người dùng mạng xã hội, sẽ dễ dàng nhận thấy một bộ phận không nhỏ người sử dụng mạng xã hội ở nước ta hiện nay thường có xu hướng quan tâm, thích (like) và chia sẻ (share) thông tin giật gân, tiêu cực, trái chiều hơn thông tin tích cực, một cách cố tình hoặc vô ý thức. “Tiếng lành đồn gần, tiếng dữ đồn xa”, điều đó trở thành cơ hội để những thông tin bịa đặt, thiếu căn cứ lan truyền trên mạng xã hội, gieo rắc những tư tưởng cực đoan, bất mãn trong tư tưởng của một bộ phận người dùng mạng xã hội.

Nhìn từ góc độ pháp lý, Luật sư Hoàng Thị Bích Ái (Công ty Luật Năm Châu thuộc Đoàn Luật sư tỉnh Thanh Hóa) cho biết: Việc tung tin đồn thất thiệt thông qua mạng xã hội vì bất cứ lý do gì đều là hành vi vi phạm pháp luật. Tùy thuộc vào nội dung, mức độ hậu quả nghiêm trọng của việc tung tin đồn mà người vi phạm sẽ đối mặt với việc xử lý hành chính, hình sự hoặc bị khởi kiện về dân sự. Điều này đã được quy định rất rõ tại Bộ luật Hình sự và các văn bản quy phạm pháp luật.

Cụ thể, theo Điểm a, Khoản 3, Điều 64, Nghị định 174/2013/NĐ-CP ngày 13-11-2013, người vi phạm có thể bị phạt tiền từ 20 đến 30 triệu đồng với hành vi “cung cấp nội dung thông tin sai sự thật, vu khống, xuyên tạc, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức và danh dự, nhân phẩm của cá nhân”. Điểm g, Khoản 3, Điều 66, Nghị định cũng quy định: Xử phạt 10 đến 20 triệu đồng đối với hành vi “cung cấp, trao đổi, truyền đưa hoặc lưu trữ, sử dụng thông tin số nhằm đe dọa, quấy rối, xuyên tạc, vu khống, xúc phạm uy tín của tổ chức, danh dự, nhân phẩm, uy tín của người khác”.

Trường hợp cơ quan có thẩm quyền xác định các hành vi nói trên thỏa mãn cấu thành tội phạm quy định tại các Điều 155, 156, Bộ luật Hình sự thì có thể bị xử lý hình sự về tội làm nhục người khác hoặc tội vu khống và sẽ phải đối mặt với khung hình phạt cao nhất tới 5 năm tù và 7 năm tù. Bên cạnh đó, mục 2, Chương XXI, Bộ luật Hình sự cũng quy định nhóm tội phạm trong lĩnh vực công nghệ thông tin mạng viễn thông với 9 tội danh, mức cao nhất của khung hình phạt là 7 năm, 12 năm, thậm chí là 20 năm tù.

Việt Hương