Ngành tòa án nâng cao chất lượng cải cách tư pháp, phòng chống tiêu cực

Thực hiện Nghị quyết số 49-NQ/TW và Kết luận số 92-KL/TW của Bộ Chính trị về “Chiến lược cải cách tư pháp (CCTP) đến năm 2020”, thời gian qua, Tòa án Nhân dân (TAND) tỉnh đã tích cực đổi mới hoạt động, nâng cao chất lượng xét xử các vụ án. Số lượng các bản án, quyết định bị hủy năm sau thấp hơn năm trước, không để vụ án nào quá hạn luật định, qua đó, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự xã hội trên địa bàn tỉnh.

Một phiên tòa xét xử của Tòa án Nhân dân tỉnh.

Để thực hiện công tác CCTP, TAND tỉnh đã quán triệt tới TAND cấp huyện việc thực hiện và cụ thể hóa các nhiệm vụ CCTP được xác định trong Nghị quyết số 49-NQ/TW và Kết luận số 92-KL/TW của Bộ Chính trị, các văn bản chỉ đạo CCTP của tỉnh nhằm thống nhất nhận thức, xác định trách nhiệm của cấp ủy đảng, đảng viên trong toàn ngành. Bên cạnh đó, Ban Cán sự Đảng TAND tỉnh đã củng cố, hoàn thiện bộ máy, kiện toàn đội ngũ cán bộ lãnh đạo và các chức danh của TAND hai cấp; đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn để nâng cao trình độ chuyên môn cho đội ngũ thẩm phán, thẩm tra viên, thư ký và hội thẩm tòa án hai cấp; xây dựng hình ảnh tòa án thân thiện, gần dân, là nơi bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân.

Đặc biệt, xác định công tác xét xử là một trong những nhiệm vụ quan trọng, ngành TAND tỉnh luôn đề cao trách nhiệm của mỗi cán bộ, công chức trong thực thi nhiệm vụ. TAND tỉnh tổ chức nhiều đợt thanh tra, kiểm tra ở các đơn vị tòa án trong tỉnh, duy trì việc giao ban hằng tháng, quý trong cơ quan tòa án tỉnh và hai cấp; duy trì công tác báo cáo tiến độ án vào thứ 6 hàng tuần đối với mỗi thẩm phán. Thông qua đó phát hiện và giải quyết kịp thời các vướng mắc, phối hợp với các cơ quan tiến hành tố tụng, chính quyền địa phương tháo gỡ khó khăn, do đó những vụ án có tính chất phức tạp được giải quyết kịp thời, không để án tồn đọng, quá hạn luật định. Triển khai nhiều giải pháp hiệu quả nên chất lượng công tác xét xử trong ngành đã chuyển biến rõ rệt, việc tổ chức các phiên tòa hình sự đều được đổi mới theo tinh thần Nghị quyết số 49-NQ/TW của Bộ Chính trị, đúng quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự.

Điểm nổi bật là việc xét hỏi và tranh tụng tại phiên tòa hình sự ngày càng dân chủ, bảo đảm quyền và lợi ích của các đương sự. Các bị cáo, luật sư và những người tham gia tố tụng được trình bày quan điểm, ý kiến của mình trên tinh thần bình đẳng, dân chủ. Các quyết định của hội đồng xét xử được ban hành chủ yếu dựa trên kết quả tranh tụng tại phiên tòa, giữa các bên buộc tội và bên gỡ tội nhằm làm sáng tỏ sự thật khách quan vụ án. Mặt khác, trong hoạt động xét xử, tòa án các cấp đặc biệt bám sát phương châm xét xử đúng người, đúng tội, đúng pháp luật, không xử oan người vô tội, hạn chế đến mức thấp nhất tình trạng xử sai do lỗi chủ quan của thẩm phán. Đối với các phiên tòa dân sự, kinh doanh thương mại, hành chính và lao động, TAND hai cấp đã tăng cường công tác đối thoại trong vụ án hành chính; kiên trì hòa giải trong vụ án dân sự nhằm giúp các đương sự hiểu rõ những quy định của pháp luật nên số vụ án hòa giải thành và công nhận sự thỏa thuận của các đương sự đạt kết quả cao (đạt tỷ lệ trên 60%) các vụ việc phải giải quyết. TAND hai cấp cũng quan tâm tổ chức các phiên tòa rút kinh nghiệm. 9 tháng năm 2019, toàn ngành TAND tỉnh đã thực hiện trên 100 phiên tòa rút kinh nghiệm theo yêu cầu CCTP, qua đó, giúp thẩm phán, thư ký nâng cao kỹ năng nghiệp vụ trong công tác tổ chức, điều hành phiên tòa, nâng cao tính tranh tụng, đáp ứng ngày càng cao yêu cầu CCTP. Đồng thời, thực hiện công bố, đăng gần 2.000 bản án, quyết định đã có hiệu lực pháp luật trên trang thông tin điện tử TAND. Việc công bố bản án đã tạo được dư luận xã hội tốt, giúp nâng cao trách nhiệm các thẩm phán, tăng tính thống nhất trong việc áp dụng pháp luật, cũng như tạo điều kiện để nhân dân tham gia giám sát hoạt động xét xử. Cùng với tăng cường công tác nghiệp vụ xét xử, TAND tỉnh đã thực hiện nhiều giải pháp để đổi mới các thủ tục hành chính, tư pháp, ứng dụng công nghệ thông tin vào các quy trình, thủ tục hành chính bổ trợ cho hoạt động xét xử tại tòa án, giải quyết các yêu cầu của công dân. Cải cách tập trung vào việc tiếp nhận và xử lý đơn khởi kiện; hồ sơ kháng cáo, kháng nghị, hồ sơ do viện kiểm sát chuyển đến; đơn khiếu nại hành vi tố tụng, quyết định tố tụng của tòa án; cung cấp tài liệu, bản án quyết định có trong hồ sơ vụ án cho công dân có yêu cầu, tiếp công dân và công khai minh bạch các hoạt động của tòa án...

Với việc thực hiện đồng bộ các giải pháp đã góp phần hoàn thành và nâng cao chất lượng giải quyết, xét xử các loại án. 9 tháng năm 2019, toàn ngành TAND tỉnh đã thụ lý và giải quyết trên 1.400 vụ án hình sự, đạt tỷ lệ 83,6%; thụ lý và giải quyết gần 1.300 vụ việc dân sự; giải quyết 46 vụ án hành chính... Thời gian tới, TAND tỉnh tiếp tục quán triệt, triển khai các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, Nhà nước về công tác CCTP đến toàn thể cán bộ, công chức để nâng cao nhận thức và thực hiện tốt các nhiệm vụ công tác. Thực hiện đồng bộ các giải pháp đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng xét xử các loại án, bảo đảm việc tranh tụng tại tòa theo tinh thần CCTP, không bỏ lọt tội phạm, không xử oan người vô tội. Tập trung làm tốt công tác hòa giải, đối thoại trong giải quyết, xét xử các vụ án dân sự, hôn nhân gia đình, hành chính. Bên cạnh đó, chú trọng công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động tố tụng và hành chính tư pháp, góp phần nâng cao chất lượng xét xử, giải quyết các vụ án.

Bài và ảnh: Quốc Hương