Ngành tòa án chú trọng công tác hòa giải trong các vụ án dân sự

Những năm qua, tranh chấp trong các vụ, việc dân sự có tính chất đa dạng, phức tạp, xu hướng gia tăng. Để nâng cao chất lượng xét xử, tòa án nhân dân (TAND) 2 cấp trong tỉnh đã triển khai đồng bộ các giải pháp; trong đó, chú trọng làm tốt công tác đối thoại, hòa giải, góp phần giữ gìn ổn định trật tự xã hội, tạo sự đồng thuận và xây dựng khối đoàn kết trong nhân dân.

Cán bộ Tòa án Nhân dân huyện Hà Trung họp bàn đưa ra các giải pháp trong giải quyết các vụ án dân sự.

Hàng năm, TAND huyện Hà Trung phải giải quyết lượng án dân sự, hôn nhân gia đình khá lớn. Nhưng nhờ làm tốt công tác hòa giải, số vụ án dân sự, hôn nhân và gia đình phải đưa ra xét xử giảm đáng kể, hạn chế được những tranh chấp căng thẳng giữa các đương sự. Trong năm 2019, TAND huyện Hà Trung tiếp nhận và giải quyết trên 200 vụ án dân sự, hôn nhân gia đình và án kinh doanh thương mại; đã hòa giải thành gần 100 vụ việc. Thẩm phán Lê Văn Căn cho biết: “Đối với các vụ án dân sự có tranh chấp, chúng tôi phải nghiên cứu kỹ hồ sơ, thu thập thông tin, xác định địa vị pháp lý của người tham gia tố tụng, xác định quan hệ pháp luật cần giải quyết và tìm hiểu nguồn gốc sâu xa dẫn đến tranh chấp để từ đó đưa ra cách thức hòa giải phù hợp. Đối với những vụ án tranh chấp về đất đai thường là phức tạp hơn các vụ án dân sự khác, chúng tôi trực tiếp xác minh, xem xét ngoài thực địa, hướng các đương sự tự nguyện thỏa thuận với nhau. Quá trình điều tra, xác minh và hòa giải, chúng tôi luôn phối hợp với chính quyền địa phương cùng tham gia hòa giải. Với các vụ án hôn nhân và gia đình, chúng tôi cũng phối hợp với những người có uy tín trong dòng họ của các đương sự đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để các đương sự có thời gian suy nghĩ, lựa chọn và đi đến quyết định cuối cùng”.

Trao đổi với chúng tôi, đại diện lãnh đạo TAND tỉnh cho biết: Thời gian qua, công tác hòa giải trong quá trình giải quyết các tranh chấp dân sự luôn được TAND 2 cấp trong tỉnh chú trọng thực hiện hiệu quả, góp phần giải quyết nhanh chóng, dứt điểm các vụ án, giảm được số vụ án dân sự phải đưa ra xét xử. Trong quá trình tiến hành hòa giải các tranh chấp dân sự, TAND 2 cấp luôn thực hiện đúng các trình tự và thủ tục liên quan đến vụ án. Ngay sau khi tiếp nhận hồ sơ vụ án, lãnh đạo TAND 2 cấp giao cho các thẩm phán phụ trách vụ án nghiên cứu kỹ hồ sơ trên cơ sở tiến hành thu thập thông tin, làm rõ vấn đề mấu chốt của vụ việc. Phối hợp với chính quyền địa phương, đơn vị nơi đương sự cư trú, làm việc để tìm hiểu nhân thân của đương sự, các tình tiết của vụ án, cũng như ý kiến của những người có liên quan đến vụ án. Sau khi có đủ các thông tin và tài liệu, chứng cứ liên quan, TAND 2 cấp sẽ ra quyết định mở phiên hòa giải trong thời hạn chuẩn bị xét xử. Tại các buổi hòa giải, thẩm phán TAND các đơn vị trực tiếp gặp gỡ các đương sự, giải thích cho họ hiểu rõ về quyền và nghĩa vụ của mình trong quá trình hòa giải. Các thẩm phán luôn dành thời gian cho các bên nói rõ quan điểm, ý kiến, tâm tư, nguyện vọng. Phân tích rõ cho các đương sự biết được lợi ích mà họ sẽ có nếu thỏa thuận giữa hai bên thành công tại phiên hòa giải. Bên cạnh đó, các thẩm phán cũng chủ động đặt vấn đề cho các bên đương sự suy nghĩ, tự thương lượng, thỏa thuận mà không cần tòa án xét xử. Các quy trình thực hiện công tác hòa giải ở TAND 2 cấp luôn tuân thủ đúng các quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự và được áp dụng thống nhất. Thực tế trong quá trình hòa giải, đội ngũ thẩm phán TAND 2 cấp luôn thể hiện sự gần gũi, tôn trọng sự tự nguyện của các bên liên quan. Tùy theo tính chất của từng vụ án cụ thể, quá trình hòa giải được TAND 2 cấp tiến hành kịp thời, chủ động, nhằm tạo điều kiện cho các đương sự hiểu rõ các vấn đề liên quan đến tranh chấp. Đội ngũ thẩm phán của TAND 2 cấp luôn thể hiện sự kiên trì trong quá trình hòa giải, chỉ khi nào không còn khả năng hòa giải mới đưa vụ án ra xét xử... Với những giải pháp tích cực đã được thực hiện, tỷ lệ hòa giải thành các tranh chấp trong các vụ án dân sự trên địa bàn tỉnh ngày càng tăng; trong đó một số đơn vị có tỷ lệ hòa giải thành đạt 50 đến 60% số vụ tranh chấp. Trong năm 2019, TAND 2 cấp trong tỉnh đã giải quyết 1.695 các vụ, việc dân sự, 5.669 vụ, việc hôn nhân và gia đình; 232 vụ án kinh doanh thương mại...

Thời gian tới, TAND 2 cấp của tỉnh tiếp tục thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 2-6-2005 của Bộ Chính trị về chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020. Tăng cường công tác bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, kiến thức pháp luật, trình độ lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ thẩm phán, thư ký; cập nhật kịp thời các văn bản chỉ đạo của TAND cấp trên và các văn bản pháp luật mới được ban hành để cán bộ, thẩm phán, thư ký nghiên cứu vận dụng linh hoạt trong công tác giải quyết các vụ việc. Ngành tòa án tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các cơ quan tiến hành tố tụng và các cơ quan chuyên môn để giải quyết kịp thời các vụ án theo quy định của pháp luật, đồng thời quan tâm đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật trong nhân dân.

Bài và ảnh: Quốc Hương