Xây dựng huyện Vĩnh Lộc đạt chuẩn nông thôn mới: Thành công từ tâm huyết và sự đồng thuận

Xây dựng nông thôn mới (NTM) là chương trình mục tiêu quốc gia lớn, mà thành quả mang lại sẽ làm thay đổi cả về lượng và chất của khu vực nông thôn. Nắm bắt được mục đích, ý nghĩa đó, trong 10 năm triển khai thực hiện chương trình, huyện Vĩnh Lộc đã huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và thu hút mọi nguồn lực xã hội, nhằm cán đích NTM trước 1 năm so với kế hoạch.

Bộ mặt nông thôn mới ngày càng khởi sắc.

Cũng như nhiều địa phương khác trong tỉnh, huyện Vĩnh Lộc bắt tay xây dựng NTM ở xuất phát điểm thấp. Đó là huyện thuần nông, sản xuất phân tán, manh mún ở quy mô nhỏ hộ gia đình. Nông - lâm - thủy sản chiếm tới 50,34% trong cơ cấu kinh tế. Trong khi, hệ thống hạ tầng kỹ thuật vốn được ví như “bộ khung” cho sự phát triển, lại thiếu và yếu. Thu nhập bình quân đầu người chỉ đạt 13,3 triệu đồng/năm; tỷ lệ hộ nghèo cao chiếm 24,43%, đời sống người dân còn gặp nhiều khó khăn... Đặc biệt, sau khi tiến hành rà soát các tiêu chí NTM, Vĩnh Lộc mới đạt bình quân 5,33 tiêu chí/xã. Thực trạng và những con số trên đã đặt ra thách thức lớn đối với đảng bộ, chính quyền và nhân dân địa phương, đòi hỏi sự đồng thuận, thống nhất cao trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, tổ chức thực hiện.

Để bắt đầu hành trình khó khăn này, huyện Vĩnh Lộc xác định khâu lập quy hoạch là căn cơ, làm cơ sở để thực hiện các nội dung còn lại. Theo đó, huyện đã tập trung chỉ đạo các xã thực hiện lập quy hoạch xây dựng NTM bảo đảm chất lượng, phù hợp điều kiện thực tế và định hướng phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Đến tháng 6-2012 UBND huyện đã hoàn thành phê duyệt quy hoạch và đề án xây dựng NTM cho 15 xã. Cùng với đó, công tác rà soát, điều chỉnh quy hoạch cũng được huyện quan tâm, chỉ đạo. Giai đoạn 2012-2019, có 14/15 xã đã điều chỉnh quy hoạch phù hợp với tình hình mới và theo đề án tái cơ cấu nông nghiệp địa phương. Đồng thời, xây dựng và hoàn thành quy hoạch vùng huyện Vĩnh Lộc đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2070 (tại Quyết định số 3244/QĐ-UBND ngày 13-8-2019), theo hướng đưa Vĩnh Lộc trở thành huyện có kinh tế phát triển với tỷ trọng du lịch, nông nghiệp sạch - nông nghiệp công nghệ cao, công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp vượt trội.

Xác định, để xây dựng NTM thành công phải lấy phát triển sản xuất làm khâu đột phá. Do đó, huyện đã tập trung chỉ đạo, triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm thúc đẩy phát triển sản xuất và nâng cao thu nhập cho người dân. Cụ thể, huyện tập trung chỉ đạo sản xuất và tái cơ cấu nông nghiệp theo hướng nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả. Tăng cường ứng dụng cơ giới hóa và chuyển giao khoa học - kỹ thuật vào sản xuất. Xây dựng và triển khai các chương trình, đề án, dự án hỗ trợ phát triển sản xuất trong nông nghiệp, nông thôn nhằm đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế, cây trồng, vật nuôi trong nông nghiệp, nâng cao thu nhập, giảm hộ nghèo trong khu vực nông thôn. Đẩy mạnh việc dồn đổi, tích tụ tập trung đất đai, chuyển đổi diện tích đất lúa kém hiệu quả sang các loại cây trồng khác... Từ sản xuất nông nghiệp truyền thống, manh mún ở thời điểm năm 2010, đến tháng 6-2019, toàn huyện đã chuyển đổi được 601,93 ha đất canh tác lúa kém hiệu quả sang cây trồng khác; duy trì 15 cánh đồng mẫu lớn liên kết sản xuất và tiêu thụ lúa giống, lúa thương phẩm; 15/29 HTX nông nghiệp có hợp đồng liên kết, tiêu thụ sản phẩm chủ lực của huyện; triển khai thực hiện 30 chuỗi giá trị với các doanh nghiệp, cửa hàng thực phẩm sạch, cửa hàng ATTP.

Chăn nuôi phát triển theo hướng tập trung với các mô hình trang trại, gia trại, sản xuất hàng hóa đảm bảo vệ sinh môi trường và an toàn thực phẩm. Năm 2010, huyện chỉ có 33 trang trại và gia trại nhỏ lẻ, đến nay toàn huyện đã quy hoạch các vùng phát triển chăn nuôi tập trung với 330 trang trại và gia trại với tổng đàn lợn là 42.331 con; trong đó 105 trang trại đạt tiêu chí theo quy định và 5 cụm trang trại được hỗ trợ theo chính sách tái cơ cấu ngành nông nghiệp của tỉnh. Sản lượng thịt hơi xuất chuồng năm 2018 đạt 12.560 tấn (giá trị 690 tỷ đồng), chiếm 43,3% giá trị sản xuất ngành nông nghiệp, giải quyết việc làm cho trên 1.300 lao động với mức lương bình quân từ 3,5-4 triệu đồng/người/tháng. Qua đó, đưa Vĩnh Lộc trở thành huyện có tốc độ phát triển chăn nuôi trang trại đứng thứ hai trong toàn tỉnh. Ngoài ra, thực hiện chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP), đến nay toàn huyện hiện có 20 sản phẩm thế mạnh thuộc 5 nhóm. Trong đó, sản phẩm nổi bật là chè lam Phủ Quảng, chao đèn lồng và đá mỹ nghệ được tiêu thụ mạnh trong và ngoài tỉnh. Riêng mây tre đan và đá mỹ nghệ được xuất khẩu ra thị trường quốc tế... Nhờ đó, tốc độ tăng giá trị sản xuất bình quân toàn huyện giai đoạn 2011-2019 đạt 15,02%, tăng 1,16% so với giai đoạn 2005 - 2010. Riêng năm 2019, giá trị sản xuất toàn ngành kinh tế ước đạt 7.146,1 tỷ đồng (theo giá so sánh năm 2010), tăng 3,55 lần so với năm 2010. Đặc biệt, nhận thức của người nông dân đã từng bước chuyển sang tư duy sản xuất hàng hóa.

Cùng với việc chú trọng phát triển sản xuất, huyện cũng tập trung chỉ đạo và tranh thủ tối đa các nguồn lực để xây dựng hệ thống hạ tầng nông nghiệp, giao thông, các thiết chế văn hóa... Nhờ đó, nhiều công trình trọng điểm về giao thông, thủy lợi, trường học, trạm y tế, trung tâm văn hóa - thể thao, các công trình phúc lợi đã hoàn thành và đưa vào sử dụng. Diện mạo nông thôn có sự đổi thay theo hướng khang trang, hiện đại. Tỷ lệ thôn đạt chuẩn văn hóa tăng từ 54,68% năm 2010 lên 100% năm 2019. Chất lượng giáo dục đại trà và giáo dục mũi nhọn được nâng lên. 100% các xã đạt Bộ tiêu chí quốc gia về y tế, tỷ lệ người dân nông thôn tham gia các loại hình bảo hiểm y tế đạt 87,78%, tăng 31,83% so với năm 2010. Tỷ lệ hộ nghèo giảm từ 24,43% năm 2010 xuống còn 4,12% năm 2019. Công tác xây dựng Đảng, chính quyền, đoàn thể vững mạnh và công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho cán bộ, đảng viên được chú trọng. Việc đánh giá, quy hoạch, đào tạo và sử dụng cán bộ được quan tâm; công tác kiểm tra, giám sát trong Đảng được duy trì. Tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn huyện cơ bản ổn định.

Du khách thăm di sản văn hóa thế giới Thành Nhà Hồ (huyện Vĩnh Lộc).

Chặng đường 10 năm triển khai xây dựng NTM, có thể ví như một cuộc thử sức của cả hệ thống chính trị và đặc biệt là vai trò chủ thể của người dân. Theo đó, thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở và phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân hưởng thụ”, đã tạo ra kim chỉ nam cho cả nhận thức và hành động. Trong quá trình xây dựng NTM, nhân dân đã đóng góp gần 3.200 tỷ đồng, trong tổng nguồn lực 5.137,8 tỷ đồng được huy động (chiếm 62,1%). Đồng thời, nhân dân cũng đã hiến 26,86 ha đất để xây dựng các công trình công cộng như đường giao thông, công sở xã, trạm y tế, nhà văn hóa... Với sự tham gia tích cực của người dân, nhờ đó, không chỉ đảm bảo quyền làm chủ, phát huy công sức, trí tuệ của nhân dân mà còn góp phần đổi mới phương thức lãnh đạo, quản lý của cấp ủy, chính quyền cơ sở theo hướng ngày càng dân chủ; đảm bảo thành công cho chương trình xây dựng NTM trên địa bàn huyện.

Bộ mặt nông thôn ngày càng đổi thay. Kết quả này tạo thế và lực mới để huyện Vĩnh Lộc bứt phá đi lên trong tương lai. Trong thời gian tới, huyện tiếp tục tập trung chỉ đạo thực hiện các nội dung, phấn đấu đến năm 2020, có 3 xã hoàn thành bộ tiêu chí xã NTM nâng cao và 1 xã đạt chuẩn xã NTM kiểu mẫu. Đồng thời, từng bước xây dựng huyện Vĩnh Lộc đạt chuẩn huyện NTM kiểu mẫu gắn với phát triển du lịch. Để đạt được các mục tiêu trên, các giải pháp được địa phương chú trọng là đẩy mạnh công tác tuyên truyền về giá trị, ý nghĩa của NTM tới cấp ủy, chính quyền, người dân; tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy đảng, chính quyền và đoàn thể từ huyện đến cơ sở; tập trung phát triển kinh tế nhằm nâng cao thu nhập cho người dân; nâng cao chất lượng các hoạt động văn hóa - xã hội, khoa học công nghệ; thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội; tập trung xây dựng, củng cố hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; bảo đảm vững chắc quốc phòng và trật tự, an toàn xã hội.

Vũ Thị Hương

Chủ tịch UBND huyện Vĩnh Lộc