Nâng cao tính đa dạng sinh học ở Vườn Quốc gia Bến En

Vườn Quốc gia (VQG) Bến En (Như Thanh) có tổng diện tích tự nhiên 14.735 ha, trong đó có 8.544 ha rừng nguyên sinh, 2.700 ha mặt nước và là khu bảo tồn có tính đa dạng sinh học (ĐDSH) cao.

Cán bộ kỹ thuật Vườn Quốc gia Bến En kiểm tra sự sinh trưởng của cây lim xanh.

Theo kết quả điều tra, hiện nay VQG Bến En có 2.947 loài động thực vật, trong đó có 46 loài thực vật, 56 loài động vật quý hiếm được ghi Sách đỏ Việt Nam năm 2007, đặc biệt trong vườn hiện có trên 300 loài cây dược liệu như mã tiền, sa nhân, trẩu, màng lay, hương bài, thu hải đường... Với tính ĐDSH cao như vậy, những năm qua, thông qua các chương trình, dự án trong và ngoài nước, vườn đã đẩy mạnh công tác ứng dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật vào bảo tồn và phát triển loài, động vật như: Sao lá to, vù hương, đinh hương, chò chỉ, lim xanh, hươu sao và một số loài chim nước... Cùng với đó, vườn đã thực hiện thành công hàng chục đề tài nghiên cứu phục hồi rừng; nghiên cứu kỹ thuật gây trồng một số loài cây thuốc quý, linh trưởng, bảo tồn và phát triển cây lim xanh, bảo tồn ĐDSH hệ sinh thái núi thấp khu vực Bắc Trung bộ. Qua đó, giúp cho vườn lập được danh mục các loài thực vật, động vật, cây dược liệu, nghiên cứu các giải pháp nhằm bảo tồn, phát triển nguồn gen quý và các tài nguyên động thực vật phổ biến trong vườn. Hiện nay, vườn đã phát triển thành công hệ sinh thái đa dạng của rừng nhiệt đới, phục vụ yêu cầu bảo tồn nguồn tài nguyên quý hiếm kết hợp với phát triển du lịch sinh thái. Đặc biệt, trong giai đoạn từ 2013 đến nay, vườn đã thực hiện thành công hàng chục dự án, đề tài, như: Dự án bảo tồn và phát triển loài lim xanh; dự án bảo tồn và phát triển loài sao lá to; dự án giám sát một số loài thực vật chỉ thị quý hiếm; đề tài nghiên cứu kỹ thuật gây trồng và phát triển loài chè vằng; dự án bảo tồn và phát triển loài vù hương; điều tra, đánh giá hiện trạng và bảo tồn các loài chim nước; nghiên cứu kỹ thuật nhân giống và xây dựng mô hình trồng sâm cau dưới tán rừng... Đặc biệt, vườn đã xây dựng thành công mô hình phát triển kinh tế - xã hội cho người dân vùng đệm, như: Mô hình trồng ổi trắng số 1, trồng bương mốc, nuôi gà rừng lai, nuôi lợn rừng lai ở xã Hải Vân; trồng giổi ăn hạt, bương mốc, nuôi nhím, nuôi hươu sao ở xã Xuân Thái... Hiện nay, các mô hình đã và đang tiếp tục được thực hiện và mang lại hiệu quả kinh tế cho người dân tham gia, nhiều sản phẩm đã được đưa ra thị trường. Ngoài ra, vườn xác định được hiện trạng, vùng phân bổ, bổ sung các đặc điểm sinh vật học, sinh thái học của cây chè vằng; nghiên cứu thử nghiệm, nhân giống thành công 6.000 cây, tổ chức trồng thử nghiệm 2 mô hình dưới tán rừng và trong vườn hộ dân, nhân giống 20.000 cây bò khai (cây dược liệu quý hiếm); thực hiện tuyên truyền nâng cao nhận thức cho người dân về bảo tồn ĐDSH cho cộng đồng tại 34 thôn, bản vùng đệm, vùng giáp ranh. Đặc biệt, từ năm 2011 đến nay, vườn đã triển khai thực hiện nhiều dự án lâm sinh, trồng rừng bằng cây bản địa, đặc biệt đã trồng được 205 ha cây lim xanh. Trong những năm qua, vườn đã phối hợp với Chi cục Kiểm lâm tỉnh xây dựng “Chiến lược bảo tồn VQG Bến En giai đoạn 2011 - 2020, tầm nhìn đến năm 2030”, nhằm xử lý kịp thời các hành vi khai thác, mua bán, vận chuyển, xâm lấn đất rừng trái phép; bảo vệ nguồn tài nguyên rừng và các giá trị về ĐDSH, giá trị khoa học của hệ sinh thái và cảnh quan thiên nhiên hiện có trong phạm vi ranh giới được giao... qua đó, góp phần nâng cao tính ĐDSH cho VQG Bến En.

Bài và ảnh: Khắc Công