Thanh Hóa: Thế và lực trên đường phát triển

Một góc TP Thanh Hóa. Ảnh: Phạm Nam

Những thành tựu phát triển kinh tế - xã hội trong nhiều năm qua, đặc biệt là trong nhiệm kỳ 2015 - 2020 đã tạo ra thế và lực mới để Thanh Hóa tự tin vững bước vào thời kỳ phát triển mới, với khát vọng xây dựng Thanh Hóa thành một tỉnh công nghiệp hiện đại, thịnh vượng, “kiểu mẫu”.

Nằm ngay ở cửa ngõ Bắc bộ và Trung bộ, trên con đường ra Bắc, vào Nam, cách thủ đô Hà Nội và vùng kinh tế trọng điểm Bắc bộ khoảng 150 km, Thanh Hóa có diện tích tự nhiên hơn 11.120 km2 (đứng thứ 5 cả nước) và dân số trên 3,6 triệu người (đứng thứ 3 cả nước), cùng nhiều tiềm năng, thế mạnh về điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên, vị trí địa lý mà không phải nơi nào cũng có được. Trong nhiều thập kỷ qua, Thanh Hóa với những bước đi táo bạo, năng động, mang tính đột phá đã có sự thay đổi ngoạn mục, tạo ra nền tảng phát triển vững chắc, tạo thế và lực mới trên con đường hội nhập, phát triển.

Thiên nhiên đã ưu đãi cho Thanh Hóa đầy đủ các loại địa hình, hệ sinh thái (đồng bằng, ven biển, miền núi, trung du), nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú, đa dạng như tài nguyên đất, rừng, biển và nhiều loại khoáng sản có trữ lượng lớn, tạo thuận lợi trong phát triển các ngành nông, lâm nghiệp, thủy sản, công nghiệp, xây dựng và dịch vu. Một số loại tài nguyên khoáng sản có trữ lượng lớn so với cả nước như đá granit và marble (trữ lượng 2 - 3 tỷ m3), đá vôi làm xi măng (trên 370 triệu tấn), sét làm xi măng (khoảng 85 triệu tấn), crôm (khoảng 21 triệu tấn) và nhiều loại tài nguyên khác, thuận lợi cho phát triển công nghiệp, nhất là công nghiệp xi măng, sản xuất vật liệu xây dựng, sản xuất điện năng, công nghiệp lọc hóa dầu và sau lọc hóa dầu. Ngoài ra, nguồn đất đai dồi dào, rất thuận lợi để tích tụ sản xuất các sản phẩm nông – lâm – ngư nghiệp hàng hóa tập trung. Bờ biển dài 102 km, có lợi thế để phát triển kinh tế biển và nhất là du lịch biển. Là vùng đất cổ, chiếc nôi của người Việt, Thanh Hóa hiện còn lưu giữ, bảo tồn được nhiều giá trị văn hóa vật thể, phi vật thể đặc sắc, với 1.535 di tích lịch sử văn hóa, danh lam, thắng cảnh mang tầm quốc gia, quốc tế, giàu tiềm năng để đưa ngành du lịch phát triển thành ngành kinh tế mũi nhọn.

Trong suốt chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc, Thanh Hóa luôn được đánh giá là địa bàn trọng yếu về chính trị, quân sự, kinh tế và văn hóa, hội tụ đầy đủ các tiềm năng, lợi thế, các nguồn lực bảo đảm cho sự phát triển bền vững.

Nhà máy Lọc hóa dầu Nghi Sơn. Ảnh: Lê Hợi

Trong nhiều nhiệm kỳ qua, nhất là từ năm 2010 trở lại đây, cùng với sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, giúp đỡ của Trung ương, Thanh Hóa đã sáng tạo, tranh thủ thời cơ, thuận lợi, khắc phục khó khăn, giữ vững môi trường ổn định, xây dựng tiềm lực kinh tế ngày càng lớn mạnh. Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh đã chú trọng xây dựng các quy hoạch, định hướng rõ về sự phát triển; tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện đồng bộ, quyết liệt các giải pháp thu hút đầu tư, huy động tối đa các nguồn lực; kịp thời giải quyết những khó khăn, vướng mắc, tạo điều kiện thuận lợi cho các dự án, đặc biệt là các dự án quy mô lớn đẩy nhanh tiến độ thực hiện, sớm đi vào hoạt động ổn định, đạt công suất thiết kế, đã tạo ra động lực lớn, sự đột phá, sức lan tỏa mạnh mẽ cho phát triển kinh tế - xã hội. Cùng với hạ tầng giao thông được đầu tư đồng bộ, hiện đại thuận lợi cho đi lại, giao thương; hạ tầng điện, nước, viễn thông, xử lý rác thải, nhất là tại các khu công nghiệp, khu kinh tế đã được đáp ứng đầy đủ; cùng với mạng lưới ngân hàng, dịch vụ tài chính đa dạng, thuận lợi cho sản xuất, kinh doanh, phát triển bền vững.

Đặc biệt, giai đoạn 2016 – 2020 tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn (GRDP) bình quân dự kiến đạt 12,5%, vượt mục tiêu Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XVIII (12%), gấp 1,54 lần so với mức tăng trưởng bình quân giai đoạn 2011 - 2015.

Với cách đi đúng hướng, chuyển dịch cơ cấu kinh tế hợp lý, trong những năm qua Thanh Hóa đã hướng sản xuất nông, lâm, thủy sản phát triển toàn diện; tích tụ, tập trung đất đai đạt kết quả bước đầu; sản xuất hàng hóa quy mô lớn, công nghệ cao, theo chuỗi được hình thành và phát triển; thu hút nhiều tập đoàn, doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp đạt kết quả tích cực, với nhiều dự án quy mô lớn được triển khai. Đến nay, Thanh Hóa đã hoàn thành và đưa vào hoạt động nhiều cơ sở công nghiệp mới, đặc biệt là Liên hợp Lọc hóa dầu Nghi Sơn - một trong 3 dự án công nghiệp lớn nhất cả nước, đồng thời triển khai xây dựng một số dự án công nghiệp quy mô lớn tại Khu Kinh tế Nghi Sơn và các khu công nghiệp trong tỉnh, tạo tiền đề cho tăng trưởng kinh tế của tỉnh trong giai đoạn tới. Lĩnh vực dịch vụ có tốc độ tăng giá trị sản xuất bình quân hàng năm giai đoạn 2016 – 2020 ước đạt 9,1%. Trong những năm qua, Thanh Hóa đã nỗ lực kêu gọi, thu hút các nhà đầu tư vào đầu tư, phát triển hạ tầng tại các khu, điểm du lịch theo hướng hiện đại, cùng với chất lượng dịch vụ được nâng cao..., đã tạo ra sức hấp dẫn mới. Số lượng khách du lịch tăng bình quân hàng năm 15,6%, doanh thu tăng bình quân 31,7%. Giai đoạn 2016 – 2020, dịch vụ tài chính, ngân hàng tiếp tục phát triển, vốn huy động tăng bình quân hàng năm 17,8%, dư nợ tăng bình quân 14,4%. Tốc độ tăng thu ngân sách Nhà nước bình quân hàng năm dự kiến đạt 18,1%, là một trong các tỉnh có tốc độ tăng thu ngân sách cao nhất cả nước.

Trong giai đoạn 2016 – 2020, Thanh Hóa tiếp tục quan tâm, cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư kinh doanh. Từ năm 2016 đến nay đã thu hút được 908 dự án đầu tư trực tiếp (53 dự án FDI), với tổng vốn đầu tư đăng ký 94.404 tỷ đồng và 3.305 triệu USD; đứng trong nhóm các tỉnh dẫn đầu cả nước về thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài. Tổng huy động vốn đầu tư toàn xã hội trong 5 năm qua đạt 610 nghìn tỷ đồng, gấp 1,8 lần giai đoạn 2011 - 2015. Tỷ lệ thất nghiệp ở khu vực thành thị ước tính giảm từ 3,6% xuống 3,1%; tỷ lệ hộ nghèo giảm bình quân hàng năm 2,56%.

Những thành tựu phát triển kinh tế - xã hội trong nhiều năm qua, đặc biệt là trong nhiệm kỳ 2015 - 2020 đã tạo ra thế và lực mới cho Thanh Hóa tự tin vững bước vào thời kỳ phát triển mới, với khát vọng xây dựng Thanh Hóa thành một tỉnh công nghiệp hiện đại, thịnh vượng, “kiểu mẫu”.

Dự thảo Đề án xây dựng và phát triển tỉnh Thanh Hóa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và Dự thảo Báo cáo Chính trị của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa khóa XVIII tại Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX, nhiệm kỳ 2020-2025 đã định hướng đường hướng phát triển của Thanh Hóa trong giai đoạn mới đó là: Phát triển Thanh Hóa thành khu vực phòng thủ vững chắc về quốc phòng - an ninh của khu vực và cả nước. Xây dựng Thanh Hóa trở thành địa phương giữ vai trò bảo đảm an ninh năng lượng cho quốc gia, đáp ứng cho phát triển kinh tế và quốc phòng. Phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững trên cơ sở khai thác và phát huy hiệu quả các lợi thế so sánh của tỉnh, đồng thời phát triển kinh tế theo 5 trụ cột để sớm đưa Thanh Hóa đạt được các mục tiêu để trở thành “Một tỉnh kiểu mẫu” như sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh hằng mong muốn. Phát triển để Thanh Hóa trở thành cực tăng trưởng của “Tứ giác” kinh tế Hà Nội – Hải Phòng – Quảng Ninh – Thanh Hóa, một trục trung tâm y tế, văn hóa, thể dục, thể thao của vùng kinh tế trọng điểm Bắc Trung bộ, Bắc bộ và cả nước.

Các khâu đột phá gồm: (1) Khâu đột phá về phát triển hạ tầng, tập trung huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực trong xã hội để tạo sự đột phá trong xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội theo hướng đồng bộ, hiện đại; trọng tâm là đầu tư các dự án hạ tầng trọng điểm, lan tỏa, nhất là hạ tầng giao thông, hạ tầng khu kinh tế, khu công nghiệp và hạ tầng đô thị để khắc phục những điểm nghẽn, tạo động lực cho phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững. (2) Khâu đột phá về đẩy mạnh cải cách hành chính, tạo môi trường đầu tư thông thoáng, hấp dẫn để thu hút đầu tư. (3) Khâu đột phá về nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao các tiến bộ khoa học - kỹ thuật; chủ động, tích cực tham gia cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư phục vụ phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững.

Để tạo bước phát triển kinh tế nhanh và bền vững, tạo chuyển biến mạnh mẽ về chất lượng tăng trưởng và sức cạnh tranh của nền kinh tế, Thanh Hóa sẽ tập trung phát triển 4 trung tâm kinh tế động lực, 5 trụ cột tăng trưởng, 6 hành lang kinh tế và 6 vùng liên huyện để tạo không gian mới cho phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

Về 5 trụ cột tăng trưởng, gồm: (1) Công nghiệp chế biến, chế tạo; (2) Du lịch; (3) Y tế; (4) Nông nghiệp; (5) Phát triển hạ tầng.

Thanh Hóa sẽ tập trung phát triển 6 hành lang kinh tế, kết nối với Thủ đô Hà Nội, các tỉnh phía Bắc, Bắc Trung bộ và nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào, làm cơ sở để quy hoạch và xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, đặc biệt là giao thông, cảng biển, cảng hàng không, nhằm khai thác có hiệu quả tiềm năng, lợi thế đẩy mạnh phát triển công nghiệp, nông nghiệp, dịch vụ, gồm: (1) Hành lang kinh tế ven biển; (2) Hành lang kinh tế Bắc Nam; (3) Hành lang kinh tế đường Hồ Chí Minh; (4) Hành lang kinh tế Đông Bắc; (5) Hành lang kinh tế trung tâm; (6) Hành lang kinh tế quốc tế.

Đồng thời, Thanh Hóa sẽ tập trung phát triển 6 vùng liên huyện, làm cơ sở lập các quy hoạch, bố trí hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế, kỹ thuật, hạ tầng xã hội hiệu quả hơn, bảo đảm tính thống nhất chung toàn tỉnh trong việc phát triển đồng bộ kinh tế - xã hội.

Hiện nay, Thanh Hóa đang tiếp tục thực hiện các biện pháp cải thiện môi trường đầu tư, hoàn thiện hệ thống cơ chế, chính sách theo hướng thông thoáng hơn; giảm thiểu chi phí gia nhập thị trường cho doanh nghiệp; bảo đảm an ninh trật tự nhằm tạo các điều kiện thuận lợi nhất cho các doanh nghiệp an tâm đầu tư, phát triển sản xuất, kinh doanh trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa, cùng Thanh Hóa phát triển và hiện thực hóa khát vọng thịnh vượng.

Việt Linh