Tăng cường phối hợp, quản lý doanh nghiệp sau đăng ký kinh doanh

Sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ xuất khẩu tại Công ty TNHH Ngân Khương (Nga Sơn).

Từ năm 2017 đến nay, trung bình mỗi năm toàn tỉnh thành lập hơn 3.000 doanh nghiệp (DN) mới, góp phần tạo thêm việc làm cho người lao động, đóng góp cho ngân sách. Tuy nhiên, công tác giám sát hoạt động của các DN sau đăng ký kinh doanh cần tăng cường hơn nữa, nhằm xây dựng một môi trường DN hoạt động lành mạnh và hiệu quả.

Theo đánh giá của Sở Kế hoạch và Đầu tư, trên lộ trình cải cách thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho tổ chức, cá nhân tiếp cận với môi trường kinh doanh thông thoáng, quy định của pháp luật ngày càng cởi mở hơn trong thủ tục thành lập DN mới. Trong đó, Luật DN có hiệu lực từ ngày 1-7-2015 đã làm thay đổi căn bản quyền kinh doanh và đăng ký DN. Nếu như trước đây, giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh phải ghi đầy đủ ngành nghề kinh doanh, DN kinh doanh lĩnh vực ngoài đăng ký là hành vi vi phạm pháp luật. Nhưng hiện nay, giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh không bắt buộc ghi ngành nghề, DN có quyền tự do kinh doanh những ngành nghề mà pháp luật không cấm. Hồ sơ đăng ký cũng được đơn giản hóa nhiều thủ tục, giấy phép con. Do đó, có thể nói, việc thành lập cũng như quản lý DN đã chuyển từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm”. DN trên thị trường tự kê khai và chịu trách nhiệm với các hoạt động sản xuất, kinh doanh của mình. Cơ quan đăng ký kinh doanh chịu trách nhiệm về tính hợp lệ của hồ sơ. Do được rút gọn các thủ tục, thời gian gia nhập thị trường của DN cũng giảm đi đáng kể. Cơ chế này đã tạo điều kiện cho DN phát huy khả năng sản xuất, kinh doanh thúc đẩy phát triển kinh tế, tạo thêm nhiều việc làm cho người lao động.

Tuy nhiên, chính sự thông thoáng này cũng đặt ra yêu cầu phải có cơ chế quản lý Nhà nước chặt chẽ hơn để bảo đảm phát triển DN đúng quy định pháp luật. Nguyên nhân là do hiện nay, một số người đã và đang lợi dụng “kẽ hở” này để thành lập nhiều DN hoặc lợi dụng việc tạm ngừng, ngừng hoạt động, giải thể, phá sản DN để gian lận, trốn thuế, chiếm đoạt tiền của Nhà nước. Tình trạng DN vi phạm quy định của pháp luật, như: Tiến hành hoạt động kinh doanh khi chưa đáp ứng đầy đủ các quy định về điều kiện kinh doanh đối với ngành nghề kinh doanh có điều kiện; vi phạm các quy định về bảo vệ môi trường, về vệ sinh an toàn thực phẩm, về kê khai thuế, nộp thuế. Rồi tình trạng DN “ma” trên thị trường cũng đang trở thành vấn đề nhức nhối, với nhiều vụ việc đã được phát giác, ảnh hưởng đến môi trường đầu tư, kinh doanh của tỉnh. Hiện nay, tỉnh Thanh Hóa có hơn 20.000 DN đăng ký kinh doanh, nhưng chỉ có hơn 15.000 DN đang hoạt động và số DN phát sinh thuế nhiều thời điểm chưa đạt đến con số 10.000 DN.

Nhằm tăng cường giám sát hoạt động của DN sau thành lập, tỉnh ta đã ban hành Quyết định 4555/QĐ-UBND ngày 4-11-2015 về quy chế phối hợp giữa các cơ quan chức năng trong việc quản lý Nhà nước đối với DN sau đăng ký thành lập. Quy chế này đã quy định mục tiêu, nguyên tắc, nội dung và trách nhiệm phối hợp giữa các cơ quan chức năng trên địa bàn tỉnh trong việc trao đổi, cung cấp, công khai thông tin DN; thanh tra, kiểm tra DN; thu hồi giấy chứng nhận đăng ký DN; xử lý DN có hành vi vi phạm quy định về ngành nghề kinh doanh có điều kiện; báo cáo tình hình thực hiện quản lý Nhà nước đối với DN sau đăng ký thành lập. Tăng cường phối hợp giữa các cơ quan trong quản lý Nhà nước đối với DN; phát hiện và xử lý kịp thời những DN có hành vi vi phạm pháp luật, ngăn chặn và hạn chế những tác động tiêu cực do DN gây ra cho xã hội.

Theo các đơn vị, công tác quản lý DN sau đăng ký thành lập vẫn đang gặp nhiều khó khăn, hạn chế. Nguyên nhân do hệ thống thông tin đăng ký DN quốc gia vẫn đang ở trong giai đoạn hoàn thiện, chưa nhập đầy đủ được dữ liệu các DN. Thông tin chung về DN đã được sự liên thông giữa cơ quan đăng ký và cơ quan thuế, nhưng chưa tương thích, chưa đồng bộ và cập nhật kịp thời, gây mất thời gian, công sức cho DN khi thực hiện các thủ tục. Số lượng DN, hộ kinh doanh trên địa bàn lớn, trong khi cán bộ quản lý DN của chính quyền các địa phương lại mang tính kiêm nhiệm, việc đi thực tế kiểm tra còn rất hạn chế. Nhiều vi phạm của DN chưa có chế tài xử lý hoặc mức xử lý chưa đủ sức răn đe. Tuy nhiên, bên cạnh những nguyên nhân khách quan, các sở, ngành được phân công nhiệm vụ trong quy chế vẫn chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm theo phân công. Công tác giám sát, báo cáo các lĩnh vực được phân công trong Quyết định 4555/QĐ-UBND ngày 4-11-2015 về quy chế phối hợp giữa các cơ quan chức năng trong việc quản lý Nhà nước đối với DN sau đăng ký thành lập chưa được thực hiện đầy đủ.

Để công tác quản lý, giám sát DN hoạt động chặt chẽ, hiệu quả và thường xuyên hơn theo quy chế đã ban hành, trong thời gian tới, các sở, ngành, các địa phương cần nghiêm túc thực hiện tốt quy chế phối hợp đã ban hành; thường xuyên trao đổi, phối hợp cung cấp, công khai thông tin, từ đó tạo thuận lợi cho DN trong tiếp cận thông tin, rút ngắn thời gian thực hiện thủ tục hành chính. Ðồng thời, tăng cường đối thoại giữa các cơ quan quản lý Nhà nước với DN, các hộ kinh doanh để nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành các quy định của Nhà nước trong các hoạt động của DN. Quan trọng hơn, các đơn vị chức năng phải tăng cường phối hợp thanh tra, kiểm tra DN sau đăng ký kinh doanh, phối hợp giải quyết nhanh và nghiêm các trường hợp DN giả mạo hồ sơ, vi phạm ngành nghề kinh doanh, gian lận thuế, hóa đơn... để góp phần hình thành một môi trường kinh doanh lành mạnh, công bằng.

Tùng Lâm