Nhiều chính sách hỗ trợ phát triển HTX dịch vụ nông nghiệp

Tại khu vực nông thôn, nhiều HTX dịch vụ nông nghiệp (DVNN) đã vươn lên trở thành đầu tàu phát triển kinh tế ở địa phương. Sau khi đổi mới mô hình hoạt động theo Luật HTX năm 2012, đa phần các HTX hoạt động hiệu quả, trở thành xu thế trong phát triển các hoạt động dịch vụ; sản xuất, kinh doanh theo hướng tập thể.

Mô hình canh tác rau màu của HTX dịch vụ nông nghiệp xã Hoằng Xuân (Hoằng Hóa).

Tính đến đầu tháng 11-2018, toàn tỉnh có 575 HTX DVNN đang hoạt động, trong đó 247 HTX hoạt động hiệu quả. Do đa phần các HTX đã chuyển đổi mô hình hoạt động nên các thành viên đều phải góp vốn và cùng có trách nhiệm trong sản xuất, kinh doanh nên đã khắc phục được hoạt động cầm chừng theo kiểu “cho có” ở nhiều nơi trước đây. Hiện tại, đã có gần 69.000 người trên địa bàn tỉnh tham gia góp vốn làm ăn và trở thành thành viên của các HTX. Lĩnh vực, ngành nghề hoạt động của các HTX này cũng khá phong phú, như: Trồng trọt, chăn nuôi, DVNN, thủy sản, diêm nghiệp, tổng hợp... Ở nhiều địa phương, các HTX trở thành tổ chức tập hợp nông dân góp sức, góp ruộng để phát triển những vùng sản xuất tập trung gắn với đầu ra cho sản phẩm theo hướng bền vững, mang lại hiệu quả kinh tế cho sản xuất nông nghiệp. Điển hình như các HTX DVNN ở các xã: Định Tường, Định Tân (Yên Định); Phú Lộc (Hậu Lộc); Nga Trung, Nga Yên, Nga An (Nga Sơn); Thiệu Hợp, thị trấn Vạn Hà (Thiệu Hóa)...

Từ nguồn vốn của các thành viên đóng góp, cộng với quá trình sản xuất, kinh doanh có lãi, đã mang lại số vốn ngày càng lớn cho các HTX. Đến thời điểm hiện tại, số vốn điều lệ bình quân của mỗi HTX DVNN trên địa bàn tỉnh đã đạt 619 triệu đồng và đang ngày càng tăng thêm, nhiều HTX có số vốn quay vòng lên đến nhiều tỉ đồng. Người chịu trách nhiệm hoạch toán, kinh doanh dịch vụ là giám đốc HTX, quyền quyết định các quyết sách của HTX phụ thuộc vào số vốn nên mô hình hoạt động của các HTX này tương tự như những doanh nghiệp cổ phần.

Những thành công bước đầu nói trên là kết quả của nhiều yếu tố, trong đó có sự định hướng và những chính sách hỗ trợ đã đi vào thực tiễn. Từ tháng 12-2014, UBND tỉnh đã có Quyết định số 4752 “Phê duyệt đề án củng cố, phát triển và nâng cao hiệu quả của các HTX DVNN trên địa bàn tỉnh, giai đoạn 2015 – 2020”, trong đó thí điểm xây dựng 25 HTX kiểu mới (mỗi năm 5 mô hình) tại 25 huyện, thị xã, thành phố. Đến nay, đã có 15 mô hình được xây dựng với tổng vốn thực hiện gần 15,5 tỷ đồng, trong đó ngân sách tỉnh hỗ trợ 7,5 tỷ đồng. Các HTX này đã phát triển đa dạng các dịch vụ, như: Sản xuất rau an toàn, cơ giới hóa các dịch vụ sản xuất, liên kết bao tiêu sản phẩm... Ban quản lý các HTX được củng cố lại, hoạt động chủ động và năng động hơn, đồng thời huy động thêm nhiều nguồn lực để đầu tư phát triển thêm dịch vụ. Nhiều HTX đã đầu tư hàng tỉ đồng để xây dựng kho lạnh bảo quản giống cây trồng và bao tiêu sản phẩm nông sản cho bà con nông dân, mua máy cấy, máy gặt, máy cày bừa... phục vụ sản xuất nông nghiệp.

Về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực quản lý cho các HTX DVNN cũng được tỉnh quan tâm và cụ thể hóa bằng các hình thức hỗ trợ. Giai đoạn 2014 – 2018, ngân sách tỉnh đã chi gần 3,85 tỷ đồng để các địa phương, Liên minh HTX Thanh Hóa và các đơn vị liên quan tổ chức 34 lớp bồi dưỡng, tập huấn cho gần 2.000 lượt học viên là cán bộ quản lý các HTX DVNN. Nội dung đào tạo hướng về bổ trợ kiến thức quản trị, nâng cao năng lực hoạt động của HTX, học tập những điển hình ở các địa phương khác, chuyển giao tiến bộ khoa học – kỹ thuật trong các khâu sản xuất... Kế hoạch số 115/KH-UBND của UBND tỉnh mới được ban hành trong tháng 6-2018 đã đề cập đến vấn đề “Thực hiện thí điểm đưa cán bộ trẻ tốt nghiệp đại học về làm việc có thời hạn ở các HTX trên địa bàn tỉnh, giai đoạn 2018 – 2020” tại 5 HTX trên địa bàn 4 huyện: Thọ Xuân, Hoằng Hóa, Như Thanh, Ngọc Lặc. Theo đó, từ 1-7-2018, tỉnh có quyết định hỗ trợ 2,139 tỷ đồng để các HTX ký hợp đồng thu hút cán bộ trẻ về làm việc.

Hạ tầng sản xuất – một trong những yếu tố quan trọng nhất cho phát triển ở các HTX DVNN cũng được UBND tỉnh quan tâm bằng cách tranh thủ và lồng ghép với nguồn vốn Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (XDNTM) để thực hiện. Từ cuối năm 2014 đến nay, tỉnh đã chỉ đạo các ngành, các địa phương vận dụng để huy động hơn 5,86 tỷ đồng từ vốn XDNTM để phát triển kết cấu hạ tầng cho một số HTX, trong đó ngân sách Nhà nước 2,7 tỷ đồng, còn lại là kinh phí đối ứng của các HTX. Từ đó, đã có nhiều HTX được tạo điều kiện triển khai các mô hình sản xuất với tổng kinh phí thực hiện gần 2,6 tỷ đồng, trong đó ngân sách Nhà nước hỗ trợ 1,2 tỷ đồng, còn lại là kinh phí đối ứng của các HTX.

Các HTX DVNN cũng có nhiều điều kiện để ứng dụng khoa học - kỹ thuật mới vào sản xuất, bởi hằng năm, Trung tâm Khuyến nông tỉnh đều phối hợp với hệ thống các trạm khuyến nông cấp huyện xây dựng các mô hình trình diễn, trong đó có nhiều HTX tham gia. Các mô hình được triển khai phù hợp với yêu cầu của từng địa phương đã giúp nhiều HTX áp dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật, công nghệ sinh học, công nghệ chế biến và bảo quản sau thu hoạch... nhằm nâng cao năng suất, chất lượng các sản phẩm nông nghiệp. Hiệu quả nhất là các HTX được hỗ trợ để sản xuất giống lúa lai F1, các giống lúa thương phẩm gắn với thị trường tiêu thụ sản phẩm, cho giá trị kinh tế cao hơn.

Từ sự đồng hành của tỉnh, các cấp chính quyền qua các chính sách hỗ trợ, các chỉ số về doanh thu, lợi nhuận, thu nhập bình quân của mỗi HTX nói trên đều tăng khá nhanh. Doanh thu bình quân của mỗi HTX trong 2 năm qua đều đạt hơn 1 tỷ đồng mỗi năm; ước thực hiện năm 2018 đạt trung bình 1,32 tỷ đồng, gấp hơn 2 lần so với năm 2013. Lợi nhuận bình quân của mỗi HTX trong năm 2018 ước đạt 143 triệu đồng, tăng 84 triệu đồng so với năm 2013.