Nhân rộng mô hình phát triển sản xuất trong xây dựng nông thôn mới

Mô hình sản xuất rau thủy canh ở xã Đông Tiến (Đông Sơn) đang từng bước được nhân rộng.

Thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (XDNTM), ngành nông nghiệp và các địa phương triển khai nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp đạt hiệu quả kinh tế cao. Đồng thời, tạo điều kiện thuận lợi để thu hút doanh nghiệp liên kết sản xuất, bao tiêu sản phẩm cho người nông dân.

Ngoài những cơ chế chính sách của tỉnh, huyện Thọ Xuân xây dựng chính sách hỗ trợ phát triển các mô hình sản xuất nông nghiệp có hiệu quả kinh tế, từng bước nhân rộng trên địa bàn. Đến nay, toàn huyện đã xây dựng thành công 9 mô hình với diện tích trên 65.000 m2 nhà màng, nhà lưới nông nghiệp công nghệ cao sản xuất rau, củ, quả, hoa hữu cơ, lợi nhuận bình quân khoảng 800 triệu đồng/mô hình/năm; 216,9 ha cây ăn quả có múi tập trung thu nhập từ 400 - 500 triệu đồng/ha/năm... Xây dựng và duy trì thực hiện 16 cánh đồng mẫu lớn liên kết sản xuất và tiêu thụ lúa giống, lúa thương phẩm, mỗi cánh đồng có diện tích từ 20 ha/vụ đến 100 ha/vụ, cho thu nhập tăng thêm 3,6 triệu đồng/ha/năm. Ngoài ra, phát triển các vùng liên kết sản xuất và bao tiêu sản phẩm giữa Công ty CP Mía đường Lam Sơn với các HTX, các hộ nông dân ở 15 xã vùng bán sơn địa với diện tích 2.000 ha mía nguyên liệu. Liên kết với Công ty TNHH Anh Thôi, Công ty Tình Cầm, Công ty CP Rau quả Việt Thanh sản xuất ớt, thu nhập ước đạt 290 triệu đồng/ha/vụ... Xây dựng vùng sản xuất rau an toàn tập trung, diện tích trên 33,5 ha tại các xã Thọ Hải, Xuân Lai, Thọ Xương, Tây Hồ, Xuân Tân. Vùng sản xuất rau, hoa, quả công nghệ cao trong nhà lưới để cung cấp cho các siêu thị, chợ đầu mối và các cửa hàng thực phẩm an toàn trong và ngoài huyện... Bước vào thực hiện chương trình XDNTM cùng với lộ trình chung của huyện, xã Nga Trung (Nga Sơn) quan tâm phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho nhân dân. Cùng với việc được hỗ trợ về kỹ thuật trồng dưa hấu và cơ chế hỗ trợ kích cầu đầu tư màng phủ, giống cho nông dân, xã Nga Trung đã lồng ghép hỗ trợ bà con nông dân 6 triệu đồng/ha trồng dưa hấu, góp phần kích cầu người dân phát triển, mở rộng diện tích trồng dưa hấu. Từ khi đưa vào sản xuất dưa hấu tập trung theo vùng và áp dụng các tiến bộ khoa học - kỹ thuật mới, cây dưa hấu đã cho năng suất cao hơn so với những năm trước đây. Đến nay, toàn xã đã phát triển được 54,1 ha dưa hấu, sản xuất 3 vụ trong năm, năng suất bình quân đạt từ 300 - 320 tạ/ha, giá trị đạt 285 triệu đồng - 295 triệu đồng/ha. Cây dưa hấu đã khẳng định là cây trồng mang lại hiệu quả kinh tế cao nhất trong các cây trồng được canh tác trong mô hình cánh đồng mẫu lớn ở huyện Nga Sơn. Hiện cây dưa hấu đang được nhân rộng và trồng ở các xã Nga Yên, Nga Lĩnh...

Sau 10 năm XDNTM, trên địa bàn tỉnh đã xây dựng và nhân rộng nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp hiệu quả, góp phần chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi ngày càng hiệu quả, cơ cấu kinh tế nông thôn chuyển dịch theo hướng bền vững. Toàn tỉnh đã thu hút được một số doanh nghiệp đầu tư phát triển sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, từ đó hình thành được các mô hình nông nghiệp làm cơ sở để nhân rộng. Điển hình như các mô hình: Sản xuất rau, quả, thực phẩm sạch và trồng rau thủy canh của Trung tâm Nông nghiệp công nghệ cao Lam Sơn; trồng thanh long, dưa vàng tại Công ty CP Nông nghiệp hiện đại Tiến Nông... Bên cạnh đó, toàn tỉnh đã có khoảng 300.000 m2 nhà lưới, nhà màng cùng với nhiều dự án đầu tư vào chăn nuôi tập trung, bền vững và áp dụng công nghệ chuỗi khép kín, có hệ thống quạt thông gió, hệ thống máng ăn uống tự động, xử lý chất thải bằng biogas, hệ thống cấp điện chủ động... Qua đó, đã tác động tích cực đến sự phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao trên địa bàn tỉnh. Nhiều mô hình liên kết sản xuất tiêu thụ sản phẩm với doanh nghiệp, HTX theo chuỗi được hình thành và khẳng định hiệu quả trong thực tiễn. Sản phẩm được sản xuất bảo đảm an toàn thực phẩm theo tiêu chuẩn VietGAP, được thị trường trong, ngoài nước ưa chuộng. Giá trị sản xuất tăng 1,5 - 2 lần và thu nhập của người sản xuất tăng 30 - 40% so với sản xuất thông thường. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, vẫn còn một số mô hình sản xuất nông nghiệp nhỏ lẻ, phân tán, hiệu quả kinh tế chưa cao. Việc đầu tư ứng dụng công nghệ cao chưa nhiều, chưa mang tính hệ thống, mới áp dụng ở một số khâu trong quá trình sản xuất. Nguồn lực đầu tư của tổ chức, cá nhân còn yếu, nhiều sản phẩm chưa có thương hiệu, tính liên kết còn hạn chế..., do vậy chưa tạo ra sự đột phá trong sản xuất, nhiều mô hình còn mang tính thử nghiệm. Để nhân rộng và phát triển bền vững các mô hình sản xuất tập trung, cùng với đẩy mạnh phát triển nông nghiệp theo hướng hàng hóa, ứng dụng công nghệ cao tạo ra sản phẩm sạch, chất lượng cao, an toàn vệ sinh thực phẩm. Hiện các sở, ngành có liên quan của tỉnh tiếp tục triển khai thực hiện các cơ chế, chính sách khuyến khích doanh nghiệp, HTX đầu tư vào chế biến, bảo quản sản phẩm nông nghiệp và tổ chức sản xuất theo chuỗi giá trị, tăng cường xúc tiến thương mại. Đồng thời, tạo điều kiện để các thành phần kinh tế, nhất là nông dân và doanh nghiệp tiếp cận thuận lợi hơn về đất đai, nguồn vốn và thị trường tiêu thụ sản phẩm để đầu tư phát triển sản xuất nông nghiệp... Tổ chức tập huấn, chuyển giao kỹ thuật cho lực lượng lao động đang sản xuất, nâng cao tính chuyên nghiệp của nghề nông trong sản xuất nông sản hàng hóa. Nghiên cứu các giải pháp tháo gỡ khó khăn tại cơ sở về con giống, cây giống, vật tư, hỗ trợ kỹ thuật cùng với doanh nghiệp tổ chức lại sản xuất theo loại hình tổ hợp tác, HTX; quản lý sản xuất theo hướng cộng đồng, liên kết tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi giá trị; cùng nhà khoa học, nhà quản lý kết hợp với nông dân phát triển ngành hàng nông sản theo hướng bền vững.

Lê Hợi