Hiệu quả trồng rừng ngập mặn

Việc trồng rừng ngập mặn không chỉ bảo vệ đê biển, bảo vệ sản xuất nông nghiệp mà còn tạo nguồn sinh kế bền vững giúp người dân vùng ven biển của tỉnh phát triển kinh tế, ổn định cuộc sống.

Mô hình nuôi ong lấy mật tại rừng ngập mặn, xã Nga Thủy (Nga Sơn).

Phát triển rừng ngập mặn ven biển

Trong những năm qua, thông qua các chương trình, dự án, tổ chức phi chính phủ đã hỗ trợ, đầu tư trồng rừng ngập mặn tại các huyện Nga Sơn, Hậu Lộc, Hoằng Hóa, Quảng Xương, Tĩnh Gia và TP Sầm Sơn. Đến nay, những cánh rừng ngập mặn màu xanh mướt của những cây sú, cây vẹt hay cây bần chua, tạo thành những vành đai vững chắc bảo vệ đê biển, ngăn bão lũ, triều cường. Bên cạnh đó, những cánh rừng ngập mặn đã và đang góp phần giảm thiểu rủi ro do thiên tai, cải thiện sinh kế cho cộng đồng cư dân ven biển. Rừng ngập mặn được trồng ở các địa phương ven biển chủ yếu là cây bần chua và sú, vẹt, chiều cao trung bình khoảng 3-5m. Các địa phương ven biển có tổng diện tích rừng và đất lâm nghiệp ngập mặn 1.345,53 ha; trong đó, đất có rừng ngập mặn 967,53 ha, đất chưa có rừng 228 ha, diện tích nuôi ngao kém hiệu quả rà soát đưa vào trồng rừng 150 ha. Từ lợi ích do rừng ngập mặn mang lại, các địa phương ven biển đang tích cực tham gia nhiều dự án phục hồi và phát triển rừng ngập mặn, rừng phòng hộ ven biển. Dự án trồng, phục hồi rừng ven biển huyện Hậu Lộc với quy mô trồng mới và chăm sóc rừng ngập mặn 228 ha, nguồn vốn từ Chương trình Mục tiêu ứng phó với biến đổi khí hậu và tăng trưởng xanh giai đoạn 2016-2020. Dự án hiện đại hóa ngành lâm nghiệp và tăng cường tính chống chịu vùng ven biển với mục tiêu bảo vệ và phát triển vùng ngập mặn ở 6 địa phương ven biển của tỉnh. Bên cạnh đó, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với các huyện Nga Sơn, Hậu Lộc bố trí quỹ đất cho hợp phần rừng ngập mặn và nâng cấp rừng ngập mặn của 2 Dự án “Trồng, phục hồi rừng ven biển huyện Hậu Lộc” và Dự án “Tăng cường năng lực chống chịu với biến đổi khí hậu cho các cộng đồng dân cư dễ tổn thương ven biển Việt Nam”. Với mục tiêu bảo vệ, trồng, phục hồi hệ sinh thái rừng ngập mặn, tạo sinh kế, từ nay đến năm 2021, Dự án “Tăng cường khả năng chống chịu với những tác động của biến đổi khí hậu cho các cộng đồng dễ bị tổn thương ven biển Việt Nam” sẽ hỗ trợ trồng rừng ngập mặn tại các địa phương ven biển trong tỉnh với diện tích 100 ha trồng mới và 350 ha trồng bổ sung, phục hồi do quỹ khí hậu xanh (GCF) tài trợ không hoàn lại.

Hiện hữu những mô hình kinh tế dưới tán rừng ngập mặn

Với những dải rừng ngập mặn trải dài theo triền đê biển, người dân ở các xã Nga Tân, Nga Thủy, Nga Thanh... (Nga Sơn) đã triển khai thực hiện các mô hình kinh tế dưới tán rừng, như: Nuôi tôm sú kết hợp cua xanh, nuôi ong lấy mật... đang từng bước mang lại hiệu quả kinh tế. Tận dụng lợi thế rừng ngập mặn sú, vẹt có hoa quanh năm nên hàng chục hộ dân xã Nga Thủy phát triển nghề nuôi ong lấy mật, một sản phẩm mật ong không có tồn dư thuốc bảo vệ thực vật. Trung bình, mỗi đàn ong cho thu hoạch khoảng 20 kg mật mỗi năm, với giá trung bình 100.000 đồng/kg. Nhiều hộ dân ở đây phát triển hàng trăm đàn, có thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm. Ngoài bán mật, nhiều hộ còn nhân đàn mới với giá trên dưới 1 triệu đồng mỗi đàn. Ông Nguyễn Văn Hưng, Chủ tịch UBND xã Nga Thủy cho biết, từ những lợi ích của rừng ngập mặn mang lại trong công tác phòng chống thiên tai, ngoài việc chăm sóc bảo vệ tốt diện tích rừng ngập mặn hiện có, địa phương còn tập trung xây dựng mô hình kinh tế kết hợp giữa quản lý, bảo vệ rừng và nuôi trồng thủy sản; tạo sinh kế ổn định lâu dài cho người dân sống ven rừng, áp dụng khoa học công nghệ tiên tiến trong sản xuất. Đồng thời, kêu gọi các tổ chức, cá nhân hỗ trợ người dân bảo vệ rừng ngập mặn, phát triển bền vững, cân bằng sinh thái, bảo vệ đê biển, phát triển các mô hình trang trại, gia trại kết hợp với khai thác hải sản.

Từ rừng ngập mặn, hơn 300 hộ dân xã Đa Lộc (Hậu Lộc) đã đầu tư nuôi khoảng 1.000 bọng ong mang lại thu nhập hàng trăm triệu đồng. Không những vậy, người dân ở các thôn Đông Hải, Đông Thành và Đông Tân còn thực hiện mô hình nuôi vịt dưới rừng ngập mặn. Ông Bùi Văn Oanh, thôn Đông Thành, xã Đa Lộc, cho biết: Với diện tích rừng ngập mặn lớn, thuận lợi cho nuôi vịt thương phẩm quy mô lớn. Được chăn thả ở các bãi triều ngập mặn với nguồn thức ăn tự nhiên khá dồi dào như ốc, các loại sinh vật phù du, nên vịt luôn thơm ngon và có giá trị dinh dưỡng cao, được nhiều người tiêu dùng lựa chọn và đánh giá cao. Mỗi lứa, gia đình nuôi hơn 1.000 con vịt, trừ chi phí thu lãi 150 triệu đồng. Không những nuôi vịt thương phẩm, một số hộ dân còn đầu tư nuôi vịt lấy trứng. Ngoài ra, người dân trong xã, nhờ đánh bắt cá, cáy, dắt, hầu... trú ngụ tại rừng ngập mặn cũng có thu nhập từ 100 đến 200 nghìn đồng/ngày.

Việc quy hoạch trồng, phát triển 200 ha rừng ngập mặn ở xã Hoằng Châu (Hoằng Hóa) đã góp phần quan trọng trong việc bảo vệ, giảm thiệt hại đê biển và bờ đập nuôi trồng thủy sản, tạo nguồn sinh kế với thu nhập ổn định cho người dân địa phương. Nhờ có rừng ngập mặn bao quanh khu vực nuôi trồng thủy sản nước lợ với tổng diện tích 500 ha, trong đó 200 ha rừng ngập mặn, 300 ha nuôi trồng thủy sản với 137 hộ dân tham gia, nên tình trạng sạt lở, vỡ bờ ao, bờ đầm nuôi trồng thủy sản của các hộ vùng ngoại đê đã giảm từ 70 đến 80% so với trước.

Có thể thấy, việc bảo vệ, phát triển rừng ngập mặn ven biển đang hình thành những mô hình kinh tế hiệu quả, giúp cho người dân vùng ven biển tăng thu nhập, ổn định cuộc sống, góp phần xóa đói, giảm nghèo.

Bài và ảnh: Lê Hợi