Dấu ấn từ một quyết sách đúng

Nghị quyết số 28-NQ/TW đã khẳng định, phát triển hệ thống chính sách bảo hiểm xã hội (BHXH) đồng bộ với phát triển các dịch vụ xã hội, đáp ứng ngày càng tốt hơn nhu cầu của nhân dân, tạo điều kiện cho mọi người tham gia và thụ hưởng các chế độ BHXH. Từ đó, phát triển chính sách BHXH đi đôi với mở rộng diện bao phủ BHXH, hướng đến mục tiêu BHXH toàn dân.

Người dân ký tham gia BHXH tự nguyện sau hội nghị truyền thông.

Hệ thống BHXH được phát triển theo hướng đa tầng, linh hoạt, hiện đại và hội nhập quốc tế theo nguyên tắc có đóng, có hưởng, công bằng, bình đẳng, chia sẻ và bền vững. Nghị quyết số 28-NQ/TW về cải cách chính sách BHXH đã kịp thời “tháo gỡ” những hạn chế và có thể được xem là “luồng gió mới” bởi dấu ấn này đã khẳng định một bước chuyển biến quan trọng, thể hiện sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước trong việc đẩy mạnh thực hiện mục tiêu an sinh xã hội.

Với mục tiêu hướng tới BHXH toàn dân, đây vừa là cơ hội, cũng vừa là thách thức cho các cấp ủy đảng, chính quyền nói chung và ngành BHXH nói riêng. Năm 2019, là năm khởi đầu thực hiện Nghị quyết số 28-NQ/TW, từ kế hoạch của Tỉnh ủy, UBND tỉnh được ban hành sớm, khẩn trương và kịp thời cho thấy quyết tâm chính trị lớn của lãnh đạo tỉnh đối với sự nghiệp BHXH toàn dân. Quyết tâm chính trị ấy được cụ thể hóa bằng các giải pháp đi kèm, gắn với trách nhiệm của từng cơ quan, địa phương trong việc thực hiện các mục tiêu. Đối với trách nhiệm của ngành BHXH tỉnh, để thực hiện hiệu quả Nghị quyết số 28-NQ/TW, BHXH tỉnh đã cụ thể hóa nghị quyết bằng chương trình hành động sát thực tiễn, phù hợp với điều kiện cụ thể của địa phương, đặt ra 12 nhiệm vụ và giải pháp trọng tâm. Dấu ấn sau 1 năm thực hiện nghị quyết, toàn tỉnh có gần 28.000 người tham gia BHXH tự nguyện, đạt 104,2% (năm 2019, BHXH Việt Nam giao cho BHXH Thanh Hóa là 26.860 người), phấn đấu cuối năm 2019 toàn tỉnh đạt 28.500 người tham gia BHXH tự nguyện. Để đạt được những con số ấn tượng trên, BHXH tỉnh đã tích cực triển khai nhiều giải pháp như đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, điều hành thực hiện nhiệm vụ, từng bước nâng cao hiệu lực, hiệu quả giải quyết chế độ, chính sách BHXH, BHYT. Cụ thể, đã triển khai ứng dụng đồng bộ các phần mềm nghiệp vụ; triển khai bộ công cụ tập trung dữ liệu thu, sổ thẻ và hệ thống giao dịch điện tử (thực hiện từ ngày 1-9-2017 theo quy định); triển khai bộ công cụ tập trung dữ liệu hệ thống quản lý chính sách BHXH. Bên cạnh đó, BHXH tỉnh tăng cường đôn đốc thực hiện hệ thống thông tin giám định BHYT và đẩy mạnh giao dịch điện tử trong việc thực hiện thủ tục tham gia BHXH, BHYT, BHTN; cấp sổ BHXH, thẻ BHYT. Đến nay, có 645/645 cơ sở y tế kết nối liên thông và gửi dữ liệu khám, chữa bệnh lên hệ thống khoảng 4 triệu hồ sơ; số đơn vị đăng ký giao dịch hồ sơ điện tử đạt 93%. 27/27 đơn vị BHXH huyện, thị xã, thành phố và Văn phòng BHXH tỉnh đã thực hiện áp dụng phần mềm tiếp nhận và quản lý hồ sơ tại bộ phận “một cửa”. Bộ phận “một cửa” đóng vai trò là khâu kết nối tất cả các phòng nghiệp vụ trong đơn vị theo quy trình khoa học, đồng bộ và khép kín. Qua đó, xây dựng cơ chế điều hành thống nhất trong cơ quan, tập trung đầu mối để xử lý nhanh, hiệu quả công việc cho mọi tổ chức, cá nhân khi đến giao dịch được thuận lợi, giảm bớt các khâu trung gian thay vì phải đến trực tiếp từng phòng nghiệp vụ, chuyên môn như trước đây. Nhưng yếu tố quan trọng mang tính quyết định vẫn là sự quan tâm trong công tác chỉ đạo mang tính thời sự, kịp thời của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh.

Kinh nghiệm thực tiễn cho thấy, địa phương nào cấp ủy đảng, chính quyền quan tâm, tích cực chỉ đạo thì địa phương đó đạt tỷ lệ cao người dân tham gia BHXH, BHYT, đảm bảo an sinh xã hội. Thọ Xuân là một ví dụ điển hình, khác với công tác thực hiện BHXH, BHYT trên cả nước, Thọ Xuân đã thành lập ban chỉ đạo thực hiện công tác BHXH, BHYT của huyện từ rất sớm, cơ quan BHXH huyện đóng vai trò là thường trực của ban chỉ đạo. Nhất quán quan điểm trong chỉ đạo và hành động, Thọ Xuân đã triển khai thực hiện Nghị quyết 28-NQ/TW với nhiều chuyển biến tích cực về phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện. Theo kế hoạch 2019, BHXH huyện Thọ Xuân được BHXH tỉnh giao chỉ tiêu là 3.655 người tham gia BHXH tự nguyện, toàn huyện đã vận động được trên 3.656 người tham gia (đạt 100,02% kế hoạch), tỷ lệ bao phủ BHYT đạt trên 92,3%. Thạch Thành, cũng là một trong những huyện có hướng đi mới trong công tác phát triển BHXH tự nguyện, hiện nay trên địa bàn toàn huyện có 1.302 người tham gia BHXH tự nguyện (đạt 127% kế hoạch được giao năm 2019). Không chỉ đạt được những kết quả vượt bậc trong phát triển BHXH tự nguyện, Thạch Thành còn là đơn vị nằm trong tốp đầu về công tác BHYT, hiện nay tỷ lệ bao phủ BHYT đạt 91,5% số dân trên địa bàn huyện.

Nghị quyết số 28-NQ/TW đã mang lại sự đổi thay, tích cực trong phát triển người dân tham gia BHXH tự nguyện trên địa bàn tỉnh, giúp nhiều người nông dân được tiếp cận với chế độ hưu trí gần gũi hơn. Minh chứng rõ nét nhất cho sự thành công việc thực hiện Nghị quyết 28-NQ/TW là 10 năm triển khai chính sách BHXH tự nguyện trên địa bàn tỉnh số người tham gia tăng rất chậm nhưng sau 1 năm Nghị quyết số 28-NQ/TW ban hành, với những định hướng chính trị về BHXH toàn dân, số người tham gia BHXH cả 2 loại hình bắt buộc và tự nguyện đã không ngừng gia tăng, chính sách BHXH tự nguyện ngày càng trở nên gần gũi hơn với người dân. Thực tế không phải đều thông suốt, khó khăn nhất hiện nay trong công tác phát triển BHXH tự nguyện là làm sao phải đảm bảo được tính bền vững, thực tế thì có nhiều người dân đã thấu hiểu rõ mục đích, ý nghĩa của chính sách BHXH tự nguyện, song làm sao để thu xếp kinh phí tham gia lại là vấn đề không phải đơn giản. Hay như nhóm đối tượng lao động thuộc khu vực phi chính thức, nhóm này làm việc theo chế độ linh hoạt rất khó quản lý, họ hưởng lương, thu nhập khác từ nhiều nguồn khác nhau, không ổn định, không cố định về không gian, thời gian cụ thể. Đáng chú ý, việc hiểu biết về chính sách BHXH, BHYT của nhiều người lao động chưa đầy đủ nên hiện nay họ mới chỉ quan tâm đến vấn đề tiền lương, thu nhập hàng tháng và lợi ích trước mắt mà chưa quan tâm đến việc phòng xa cho bản thân về sau này khi hết tuổi lao động, đây là khó khăn, trở ngại rất lớn của ngành BHXH trong công tác phát triển đối tượng.

Để mục tiêu BHXH toàn dân sớm trở thành hiện thực như mục tiêu nghị quyết đề ra, các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương tiếp tục giao chỉ tiêu phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện trong chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương theo Nghị quyết số 102/NQ-CP của Chính phủ về giao chỉ tiêu phát triển BHXH; thường xuyên sơ kết, tổng kết, đánh giá, kiểm điểm những tồn tại, hạn chế nguyên nhân chậm phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện; đưa ra các giải pháp nhằm tăng nhanh đối tượng tham gia BHXH tự nguyện. Bên cạnh đó, BHXH tỉnh sẽ tích cực phối hợp với các sở, ngành, tổ chức... tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến sâu rộng chính sách BHXH tự nguyện để nhiều người dân hiểu từ đó chủ động tham gia BHXH tự nguyện. Đồng thời mở rộng hệ thống mạng lưới đại lý thu BHXH tự nguyện, phấn đấu mỗi thôn, bản, tổ dân phố đều có điểm thu BHXH tự nguyện, có nhân viên đại lý thu. Hướng dẫn, tập huấn chính sách BHXH tự nguyện đối với nhân viên đại lý thu để phối hợp tuyên truyền, tư vấn đến người dân; giao chỉ tiêu kế hoạch phát triển đối tượng tham gia BHXH tự nguyện đối với BHXH cấp huyện và từng đại lý thu. Đặc biệt là đa dạng các hình thức, phương thức nhận hồ sơ, trả kết quả, thu tiền đóng, chuyển tiền đóng vào quỹ, tạo điều kiện thuận lợi nhất đối với người tham gia BHXH tự nguyện.

Dấu ấn những con số về phát triển đối tượng sau 1 năm thực hiện Nghị quyết số 28-NQ/TW mà chúng ta đạt được là kết quả của sự nỗ lực và cố gắng. Thành công đó không chỉ thể hiện tính cộng đồng, trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và nhân dân trong tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật BHXH, BHYT. Chính sách BHXH, BHYT là thành quả trong cả một quá trình dài xây dựng và phát triển đất nước. Trên thực tế, Nghị quyết 28-NQ/TW đã trở thành “chỉ lệnh”, là kim chỉ nam giúp cấp ủy, chính quyền và các ban, ngành, cơ quan, đơn vị ý thức cao hơn trách nhiệm của mình và chủ động, quyết tâm vào cuộc, tạo sự lan tỏa trong cộng đồng xã hội. Đây sẽ là nền tảng vững chắc phát triển kinh tế - xã hội, đảm an sinh xã hội bền vững.

Nguyễn Văn Tám

Giám đốc BHXH tỉnh Thanh Hóa