Còn nhiều rào cản trong phát triển nông nghiệp tập trung, quy mô lớn

Nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp mới hiện đại, áp dụng công nghệ cao đã được hình thành và nhân rộng. Nhiều diện tích sản xuất nông nghiệp tại các địa phương được doanh nghiệp liên kết sản xuất và bao tiêu sản phẩm... Tuy nhiên, vẫn còn những rào cản trong phát triển sản xuất nông nghiệp tập trung, quy mô lớn...

Khu đồi trồng dứa gai, xã Hà Long (Hà Trung) chưa được đầu tư hạ tầng, gây khó khăn cho việc phát triển nông nghiệp, quy mô lớn.

Phát triển sản xuất nông nghiệp quy mô lớn, công nghệ cao, bảo đảm chất lượng, nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm và tăng hiệu quả kinh tế trên đơn vị diện tích là mục tiêu hàng đầu trong sản xuất nông nghiệp mà tỉnh ta đang hướng đến. Để đạt được mục tiêu này, những năm qua, ngành nông nghiệp và các địa phương trên địa bàn tỉnh đã thực hiện nhiều giải pháp tích tụ đất đai, thu hút doanh nghiệp đầu tư sản xuất. Bên cạnh đó, còn có nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp, đơn vị, hộ cá thể phát triển nông nghiệp theo mục tiêu đã đề ra. Kết quả là nhiều mô hình sản xuất nông nghiệp mới hiện đại, áp dụng công nghệ cao đã được hình thành và nhân rộng. Nhiều diện tích sản xuất nông nghiệp tại các địa phương được doanh nghiệp liên kết sản xuất và bao tiêu sản phẩm... Tuy nhiên, vẫn còn những rào cản trong phát triển sản xuất nông nghiệp tập trung, quy mô lớn...

Năm 2015, anh Lê Ngọc Đạt, Giám đốc Công ty CP Geat Farm, xã Xuân Khánh (Thọ Xuân) mạnh dạn đầu tư 1,7 tỷ đồng xây dựng hệ thống nhà màng phủ nilong hiện đại, công nghệ tưới nhỏ giọt Isael, hệ thống điều hòa không khí trên diện tích 3.000 m2 để trồng dưa Nhật Bản, dưa Kim Hoàng Hậu, dưa gang xuất khẩu và rau cải, măng tây. Với quy trình trồng, chăm sóc khép kín, bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm, nên sản phẩm nông sản của công ty nhanh chóng chiếm được niềm tin và có mặt tại nhiều hệ thống siêu thị lớn, như: Aeon, Mường Thanh, V+ và các chuỗi cửa hàng kinh doanh thực phẩm sạch trên địa bàn tỉnh, nhất là TP Thanh Hóa. Sự tin cậy của khách hàng là động lực để năm 2017 anh tiếp tục đầu tư mở rộng quy mô sản xuất thêm 4.000 m2. Dự định của anh là sẽ tiếp tục mở rộng khu sản xuất lên 5 ha vào năm 2019. Thế nhưng, hoài bão này đang bị chững lại bởi anh không thể tích tụ được diện tích đất liền kề khu sản xuất, mặc dù thời gian qua anh đã cố gắng thương lượng với các hộ dân về các hình thức tích tụ, như: Góp đất, cho thuê hoặc chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Song vẫn chưa nhận được sự phối hợp, tạo điều kiện của các hộ dân.

Với tham vọng gây dựng được dự án sản xuất nông nghiệp tập trung, quy mô lớn và sản xuất theo chuỗi, anh Nguyễn Đình Thọ, Giám đốc HTX nông nghiệp Thọ Chung quyết định tìm kiếm cơ hội đầu tư trên địa bàn huyện Thọ Xuân. Quá trình đầu tư, được UBND huyện Thọ Xuân tạo điều kiện nên anh đã xây dựng khu trồng cây ăn quả tập trung, quy mô hơn 60 ha, tại các xã Thọ Nguyên, Hạnh Phúc, với mức đầu tư hơn 20 tỷ đồng. Sau thời gian đầu tư trồng và chăm sóc, diện tích cam, bưởi, ổi sinh trưởng, phát triển tốt. Những tưởng hứa hẹn những mùa bội thu, nhưng tháng 10-2017 bất ngờ xảy ra mưa lũ, khiến toàn bộ diện tích cây ăn quả ngập trong nước nhiều ngày. Thiên tai ập đến đã làm cho nhiều diện tích cây ăn quả sắp đến kỳ thu hoạch bị chết, khiến HTX thiệt hại hơn 10 tỷ đồng. Thất thu cũng khiến cho kế hoạch xây dựng khu nhà sơ chế và cửa hàng kinh doanh các loại nông sản sạch của anh bị gác lại do thiếu vốn, trong khi ngân hàng lại không chấp nhận cho anh thế chấp diện tích sản xuất để vay vốn. Vì vậy, dự định xây dựng được mô hình sản xuất nông nghiệp theo chuỗi giá trị đến nay vẫn còn dang dở.

Đối với gia đình ông Trần Văn Lợi, xã Quảng Hợp (Quảng Xương), rào cản lớn nhất để ông mở rộng quy mô khu sản xuất nông sản an toàn hiện nay chính là thị trường tiêu thụ sản phẩm. Ông Lợi cho biết: Được khuyến khích, tạo điều kiện của chính quyền xã, huyện, gia đình ông mạnh dạn đầu tư khu sản xuất rau an toàn, với quy mô 3,5 ha, trong đó có 3.500 m2 nhà lưới. Với diện tích này, mỗi năm gia đình ông cung ứng cho thị trường khoảng 30 tấn rau, củ quả các loại. Tuy khu sản xuất rau an toàn của gia đình ông đã tham gia vào mô hình chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn, nghĩa là sản phẩm được quản lý chất lượng ở tất cả các khâu, từ trồng, chăm sóc, khai thác, chế biến theo một quy trình khép kín từ trang trại đến bàn ăn, song việc tìm kiếm thị trường tiêu thụ vẫn không hề dễ dàng. Hiện, đa phần lượng nông sản sản xuất ra đều chưa có thị trường tiêu thụ ổn định, giá cả bấp bênh.

Từ thực tế trên cho thấy, rào cản trong phát triển sản xuất nông nghiệp theo hướng tập trung, quy mô lớn, công nghệ cao của tỉnh ta hiện nay là công tác tích tụ ruộng đất còn nhiều hạn chế bởi một số quy định trong Luật Đất đai hiện hành chưa phù hợp để thu hút các nhà đầu tư. Thủ tục thuê đất, chuyển nhượng đất sản xuất nông nghiệp còn qua nhiều công đoạn, việc cấp quyền sử dụng đất nông nghiệp ở một số địa phương vẫn chưa thực hiện xong, gây khó khăn trong việc thực hiện các thủ tục cho thuê, chuyển nhượng, góp đất.

Rào cản lớn thứ hai là, hiện nay, doanh nghiệp muốn đầu tư vào sản xuất nông nghiệp có quy mô lớn đòi hỏi phải bỏ ra số vốn đầu tư cơ sở hạ tầng không nhỏ. Thế nhưng, sau khi đầu tư, giá trị thiết bị, hạ tầng khi đã được đầu tư trên đất nông nghiệp lại không được thế chấp ngân hàng để vay vốn tái đầu tư sản xuất, kinh doanh, khiến các doanh nghiệp thiếu vốn phát triển sản xuất.

Ông Đỗ Văn Kỳ, Trưởng Phòng Trồng trọt, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cho biết: Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ phối hợp với chính quyền các địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nâng cao nhận thức của người sản xuất, các tổ chức kinh tế về việc tích tụ ruộng đất, khơi thông tâm lý hoài nghi bị mất đất, giữ đất của một bộ phận nông dân. Huy động nguồn lực đầu tư, thu hút doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp thông qua việc huy động các nguồn lực đầu tư có trọng điểm vào các vùng chuyên canh nông nghiệp.