Nâng cao năng lực tiếp cận cuộc cách mạng công nghiệp 4.0

Hội nghị giới thiệu phần mềm kết nối cung cầu sản phẩm nông sản, thực phẩm an toàn và hệ thống thông tin quản lý Nhà nước về an toàn thực phẩm trên địa bàn tỉnh.

Những năm gần đây, Đảng và Nhà nước đã có nhiều định hướng cho sự phát triển của đất nước trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp (CMCN) lần thứ 4 (CMCN 4.0). Một trong số đó là Chỉ thị số 16/CT-TTg, ngày 4-5-2017 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường năng lực tiếp cận cuộc CMCN 4.0.

Chỉ thị 16/CT-TTg nêu rõ: Việt Nam là quốc gia đang trong quá trình CNH, HĐH và hội nhập quốc tế. Cuộc CMCN 4.0 mở ra nhiều cơ hội nâng cao trình độ công nghệ, năng lực sản xuất và cạnh tranh trong chuỗi sản phẩm; tạo sự thay đổi lớn về hình thái kinh doanh dịch vụ; tạo ra nhiều cơ hội cho doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, đồng thời cũng là cơ hội lớn cho sản xuất công nghiệp với trình độ khoa học và công nghệ (KH&CN) tiên tiến. Tuy nhiên, nếu không bắt kịp nhịp độ phát triển của thế giới và khu vực, Việt Nam sẽ phải đối mặt với những thách thức, tác động tiêu cực, như: Sự tụt hậu về công nghệ, suy giảm sản xuất, kinh doanh; dư thừa lao động có kỹ năng và trình độ thấp gây phá vỡ thị trường lao động truyền thống, ảnh hưởng đến tình hình kinh tế - xã hội đất nước; mất an toàn, an ninh thông tin, xâm phạm bản quyền, thiếu hụt nguồn nhân lực trình độ cao... Để triển khai thực hiện có hiệu quả chỉ thị trên, Sở KH&CN đã tham mưu cho UBND tỉnh ban hành Kế hoạch số 164/KH-UBND, ngày 25-9-2017 với nhiều nội dung quan trọng, như: Tập trung thúc đẩy phát triển, tạo sự bứt phá thực sự về hạ tầng, ứng dụng và nhân lực công nghệ thông tin, truyền thông. Thúc đẩy đổi mới sáng tạo KH&CN trong mọi ngành, mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội; rà soát lại các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chương trình hành động của tỉnh, của ngành, địa phương để triển khai phù hợp với xu thế phát triển của cuộc CMCN 4.0...

Theo đó, với sự vào cuộc tích cực của các sở, ngành, địa phương, đơn vị, sau 2 năm triển khai thực hiện tỉnh ta đã đạt được những kết quả bước đầu. Đơn cử như Sở KH&CN đã tham mưu xây dựng và được Chủ tịch UBND tỉnh phê duyệt chương trình hỗ trợ phát triển doanh nghiệp KH&CN và hỗ trợ phát triển doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; đã và đang triển khai chương trình hỗ trợ tài sản trí tuệ trên địa bàn tỉnh với nhiều kết quả nổi bật. Trong ngành giáo dục, 100% đơn vị trường trực thuộc Sở Giáo dục và Đào tạo đã triển khai tổ chức các hoạt động trải nghiệm cho học sinh, tuyên truyền về cuộc CMCN 4.0 từ 1 đến 3 lần trong năm học. Trường Đại học Hồng Đức đang nghiên cứu, triển khai xây dựng mô hình hỗ trợ khởi nghiệp cho học sinh, sinh viên trên địa bàn tỉnh. Trong lĩnh vực công nghệ chế biến – chế tạo nhiều công nghệ mới của CMCN 4.0 đang từng bước được áp dụng như trí tuệ nhân tạo, internet vạn vật, điện toán đám mây và cảm biến (để giám sát ra vào doanh nghiệp, giám sát sản xuất, hành trình phương tiện kinh doanh vận tải, kiểm tra tình trạng đăng kiểm phương tiện cơ giới đường bộ...). Các công nghệ khác như thực tế ảo và thực tế ảo tăng cường, không gian mạng thực - ảo, in 3D, công nghệ chế tạo vật liệu chức năng cũng bắt đầu được triển khai ứng dụng. Trong nông nghiệp một số công nghệ chủ chốt của CMCN 4.0 đã và đang được nhiều doanh nghiệp trong lĩnh vực này áp dụng như công nghệ cảm biến kết nối internet vạn vật (Công ty CP Lam Sơn, Công ty TNHH MTV Bò sữa Thống Nhất Thanh Hóa), robot cộng tác được sử dụng để thay thế lao động phổ thông tại trang trại của Công ty TNHH MTV Bò sữa Thống Nhất Thanh Hóa. Ngoài ra, một số công nghệ khác như công nghệ điện quang để tối ưu quá trình sinh trưởng cho cây trồng, vật nuôi; công nghệ trí tuệ nhân tạo sử dụng máy bay không người lái phun thuốc bảo vệ thực vật cho các trang trại có cánh đồng mẫu lớn cũng đang được các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh quan tâm tiếp cận và dự kiến ứng dụng...

Tuy nhiên, theo đánh giá của ngành KH&CN, trước làn sóng mạnh mẽ của cuộc CMCN 4.0 với bản chất là chuyển đổi số và trực tuyến thì tất cả các ngành, lĩnh vực trên địa bàn tỉnh hầu hết mới chỉ ứng dụng công nghệ mới của CMCN 4.0 ở giai đoạn đầu và hiện mới chỉ ứng dụng được một số ít các công nghệ phổ biến. Nhiều đơn vị, doanh nghiệp hoàn toàn chưa áp dụng công nghệ số vào quản lý và sản xuất, nhiều dây chuyền sản xuất còn mang tính bán tự động hoặc thủ công. Hệ sinh thái khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo đang còn ít và hoạt động chưa thực sự hiệu quả... Ông Nguyễn Ngọc Túy, Giám đốc Sở KH&CN cho hay: Khắc phục những tồn tại, hạn chế, trong thời gian tới, Sở KH&CN sẽ tập trung thúc đẩy các đơn vị, địa phương, doanh nghiệp triển khai kế hoạch hành động thích ứng với những thay đổi do cuộc CMCN 4.0 mang lại; ưu tiên xét chọn, tuyển chọn những nhiệm vụ KH&CN áp dụng công nghệ mới. Sở sẽ tham mưu cho UBND tỉnh nghiêm túc đánh giá những kết quả làm được, chưa làm được sau 2 năm triển khai Kế hoạch số 164/KH-UBND, ngày 25-9-2017 thực hiện Chỉ thị số 16/CT-TTg, ngày 4-5-2017 của Thủ tướng Chính phủ về việc tăng cường năng lực tiếp cận cuộc CMCN 4.0. Từ đó làm cơ sở cho việc xây dựng kế hoạch ứng dụng công nghệ mới của cuộc CMCN 4.0 phục vụ phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2020-2025, trong đó, tập trung vào 5 trụ cột tăng trưởng chính, gồm: Công nghiệp chế biến – chế tạo; du lịch; nông nghiệp; y tế; đô thị hóa và cơ sở hạ tầng. Ngoài ra, sẽ tập trung thúc đẩy mạnh sự phát triển doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, coi đây là nguồn lực để có thể đi nhanh, đi tắt, đón đầu trong cuộc CMCN 4.0.

Phong Sắc