Góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển

Hoạt động thí nghiệm tại Trung tâm Dịch vụ kỹ thuật tiêu chuẩn – đo lường – chất lượng Thanh Hóa.

Qua 15 năm thực hiện Chỉ thị số 50-CT/TW, ngày 4-3-2005 của Ban Bí thư về “Đẩy mạnh phát triển và ứng dụng công nghệ sinh học (CNSH) phục vụ sự nghiệp CNH, HĐH đất nước”, hoạt động nghiên cứu, ứng dụng CNSH trong sản xuất và đời sống trên địa bàn tỉnh đã đạt nhiều kết quả, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Xác định rõ vị trí, vai trò, tầm quan trọng của việc phát triển và ứng dụng CNSH, ngay sau khi Chỉ thị số 50-CT/TW ban hành, tỉnh Thanh Hóa đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo đổi mới, nâng cao chất lượng công tác nghiên cứu và ứng dụng CNSH phục vụ phát triển các ngành, lĩnh vực nông nghiệp, y dược, bảo vệ môi trường... và đã đạt nhiều kết quả tích cực. Hệ thống văn bản pháp luật, cơ chế, chính sách phát triển CNSH từng bước được hoàn thiện. Cơ sở vật chất, kỹ thuật và nguồn nhân lực về CNSH được quan tâm đầu tư; đã chọn lọc, lai tạo được nhiều giống cây năng suất cao, chất lượng tốt, có khả năng kháng bệnh, chống chịu với các điều kiện sinh thái bất lợi. Việc chẩn đoán, điều trị một số bệnh qua ứng dụng CNSH có những bước tiến vượt bậc...

Một ví dụ điển hình, với sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt của ngành chức năng và các đơn vị chuyên môn, Thanh Hóa đã ứng dụng thành công công nghệ ghép tế bào gốc điều trị thành công bệnh ung thư máu, ung thư vú và triển vọng đối với nhiều loại ung thư khác. Đặc biệt, nhờ ứng dụng CNSH, từ năm 2018 đến nay, Bệnh viện Đa khoa tỉnh đã phẫu thuật thành công 6 ca ghép thận; từ năm 2016 đến nay, Bệnh viện Mắt Thanh Hóa đã tiến hành ghép giác mạc cho 33 bệnh nhân; từ năm 2006 đến nay, Bệnh viện Phụ sản Thanh Hóa đã triển khai 1.785 ca thụ tinh trong ống nghiệm, có 1.383 trẻ đã được ra đời. Cũng nhờ ứng dụng CNSH, ngành y tế Thanh Hóa đã sử dụng hiệu quả trên 30 loại vắc-xin trong đó có 10 loại vắc-xin sử dụng trong chương trình tiêm chủng mở rộng phòng chống bệnh cho trẻ em. Kết quả này đã góp phần nâng cao năng lực chăm sóc và bảo vệ sức khỏe cho cộng đồng, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Trong lĩnh vực nông nghiệp, tỉnh ta đã chọn lọc, lai tạo được nhiều bộ giống lúa có năng suất, chất lượng đưa vào sản xuất như, Thanh Hoa 1, Thanh Ưu 3, Hồng Đức 9...; phục tráng thành công nhiều giống lúa đặc sản của địa phương như, nếp cái hạt cau, nếp cẩm, nếp cái hoa vàng; chuyển gen kháng bệnh bạc lá vào giống lúa Bắc Thơm số 7 tạo ra giống lúa Bắc Thơm số 7 kháng bệnh bạc lá. Ứng dụng thành công công nghệ nuôi cấy mô để nhân nhanh giống mía tại Viện Nông nghiệp Thanh Hóa và Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển công nghệ cao Lam Sơn thuộc Công ty CP Mía đường Lam Sơn. Hiện, đã sản xuất được hơn 7,3 triệu cây mía giống bằng phương pháp nuôi cấy mô cho chất lượng cao, sạch sâu bệnh và cung cấp trồng được gần 3.800 ha mía nguyên liệu. Đối với cây lâm nghiệp đã áp dụng thành công công nghệ nhân giống bằng hom để sản xuất và trồng thử nghiệm thành công nhiều giống cây lâm nghiệp quý, hiếm, có giá trị kinh tế cao như, Khôi tía, Bương mốc, Bò khai, Chè vàng... Ngoài ra, trong lĩnh vực môi trường, các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ và trang trại trên địa bàn tỉnh cũng đã chủ động đẩy mạnh ứng dụng CNSH trong xử lý chất thải. Hiện nay, toàn tỉnh có hơn 100 đơn vị ứng dụng CNSH trên cơ sở biện pháp hóa lý kết hợp vi sinh vật hữu hiệu để xử lý nước thải và sử dụng các chế phẩm sinh học như EM, BIO-EM, Prozym... để xử lý mùi hôi, thối phát sinh từ hoạt động sản xuất, kinh doanh và từ các bãi rác thải tập trung.

Có thể thấy, CNSH có vai trò đặc biệt quan trọng trong sự nghiệp CNH, HĐH, là một yếu tố quan trọng góp phần bảo đảm phát triển kinh tế bền vững; cung cấp những sản phẩm cơ bản và thiết yếu cho chăm sóc sức khỏe cộng đồng; bảo vệ môi trường sống và phục vụ phát triển. Việc đẩy mạnh phát triển và ứng dụng CNSH theo Chỉ thị số 50-CT/TW đã và đang góp phần nâng cao năng suất, chất lượng và khả năng cạnh tranh của các sản phẩm, bảo vệ sức khỏe Nhân dân theo hướng có trọng tâm, trọng điểm, bền vững. Tuy nhiên, qua đánh giá của ngành chức năng, việc ứng dụng CNSH hiện nay vẫn chưa tương xứng với tiềm năng phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Nhân lực nghiên cứu, phát triển công nghệ, quản lý và sản xuất, kinh doanh CNSH còn nhiều hạn chế. Cơ sở vật chất, kỹ thuật phục vụ cho việc nghiên cứu, phát triển và ứng dụng CNSH còn thiếu đồng bộ. Vẫn còn những mô hình ứng dụng mới chỉ dừng ở mức thử nghiệm, chậm nhân ra diện rộng trong sản xuất và đời sống...

Nhằm khắc phục những hạn chế, yếu kém cũng như phát huy kết quả đạt được để tiếp tục thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 50-CT/TW, góp phần phát triển kinh tế - xã hội tỉnh nhà, nhiều giải pháp và mục tiêu đã được tỉnh, ngành chức năng đặt ra, như: Tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền sâu rộng về nội dung Chỉ thị số 50-CT/TW; triển khai thực hiện tốt các cơ chế, chính sách đã được ban hành, rà soát bổ sung các chính sách, trong đó ưu tiên hỗ trợ doanh nghiệp CNSH thuộc các lĩnh vực; xây dựng và áp dụng chương trình thu hút, bồi dưỡng, đãi ngộ nguồn nhân lực chất lượng cao làm việc trong lĩnh vực CNSH; tiếp tục đầu tư tăng cường tiềm lực cho các tổ chức CNSH và doanh nghiệp CNSH, trong đó tập trung vào Viện Nông nghiệp Thanh Hoá, Phòng thí nghiệm Hoá – Sinh, Trường Đại học Hồng Đức, Trung tâm Dịch vụ kỹ thuật tiêu chuẩn – đo lường – chất lượng Thanh Hóa... Đồng thời, tăng cường hợp tác với các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước có nền CNSH tiên tiến để học hỏi kinh nghiệm, thu hút đầu tư, tranh thủ sự giúp đỡ nhằm phát triển nhanh, mạnh và vững chắc CNSH.

Để thực hiện có hiệu quả các mục tiêu trên, trong thời gian tới, ngoài sự nỗ lực của ngành chức năng cần hơn nữa sự tham gia tích cực, chủ động của các cấp chính quyền, các ngành, đơn vị, tổ chức, doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh nhằm tạo bước chuyển mới trong ứng dụng CNSH phục vụ sự nghiệp CNH, HĐH quê hương, đất nước.

Phong Sắc