Xứng danh đất học xứ Thanh: Khẳng định vị thế

Với truyền thống hiếu học, những năm qua cấp ủy, chính quyền các cấp từ tỉnh đến cơ sở luôn quan tâm đến sự nghiệp giáo dục và đào tạo (GD&ĐT). Cùng với đó, ngành GD&ĐT đã có nhiều giải pháp trong việc nâng cao toàn diện chất lượng dạy và học. Sự quan tâm đó đã được đền đáp bằng các giải thưởng quốc gia, quốc tế, thủ khoa các trường đại học... làm rạng rỡ thêm truyền thống hiếu học xứ Thanh.

Ban giám hiệu Trường THPT Quảng Xương 1 trao phần thưởng cho các em học sinh đạt điểm 10 tại kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2020. Ảnh: Duy Sơn

Chiến lược của ngành GD&ĐT

Văn kiện Đại hội lần thứ X của Đảng khẳng định: “GD&ĐT cùng với khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu, là nền tảng và động lực thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”. Đặc biệt, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI đã ban hành Nghị quyết số 29-NQ/TW về “Đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”. Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2015-2020 cũng đã xác định, đào tạo và sử dụng nguồn nhân lực là một trong 5 chương trình trọng tâm... Bám sát định hướng, chiến lược phát triển sự nghiệp GD&ĐT của Đảng và của tỉnh, cùng với sứ mạng của ngành đó là nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, những năm qua, ngành GD&ĐT đã đề ra nhiều giải pháp mang tính chiến lược, đồng thời tập trung chỉ đạo, thực hiện nhằm nâng cao toàn diện chất lượng GD&ĐT, nhất là chất lượng mũi nhọn. Trong đó, các giải pháp trọng tâm được ngành triển khai thực hiện như chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ, giáo viên đủ về số lượng, bảo đảm chất lượng; không ngừng đổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy, đánh giá chất lượng học sinh (HS); đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy, học và quản lý giáo dục; xây dựng hệ thống các trường tiểu học, THCS chất lượng cao đối với các huyện, thị xã, thành phố; tập trung phát hiện và bồi dưỡng HS năng khiếu, HS giỏi, tạo nguồn cho các trường THPT, nhất là Trường THPT Chuyên Lam Sơn; bố trí, sắp xếp đội ngũ giáo viên có phẩm chất, năng lực đảm nhận công tác bồi dưỡng HS giỏi tại các trường, đặc biệt là việc tuyển chọn giáo viên bổ sung cho Trường THPT Chuyên Lam Sơn đủ năng lực thực hiện tốt công tác giảng dạy, bồi dưỡng HS giỏi, HS các đội tuyển. Ngoài ra, tập trung đổi mới việc tuyển chọn, bồi dưỡng HS giỏi; phương pháp dạy và học theo hướng phát huy phẩm chất năng lực HS, đảm bảo dạy thật, học thật; chú trọng kiểm tra, đánh giá trong quá trình dạy và học theo hướng thực chất và công tác thi, nhất là đối với các kỳ thi HS giỏi, thi vào THPT, trường THPT Chuyên Lam Sơn và thi THPT quốc gia... Đồng thời thực hiện giao khoán chỉ tiêu cụ thể về chất lượng mũi nhọn đến các nhà trường trên cơ sở chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, bề dày thành tích của nhà trường; xây dựng, bổ sung kịp thời các cơ chế chính sách cho đội ngũ giáo viên trực tiếp bồi dưỡng HS giỏi.

Cùng với các giải pháp trong việc nâng cao chất lượng dạy và học, trong nhiều năm qua, bên cạnh sự quan tâm đầu tư của Trung ương, Thanh Hóa đã ưu tiên các nguồn lực đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, nhất là khu vực miền núi về cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao công tác giảng dạy; đồng thời đẩy mạnh xã hội hóa các hoạt động giáo dục. Đến nay, quy mô mạng lưới trường, lớp, chất lượng giáo dục ổn định và phát triển; tỷ lệ trường, lớp học kiên cố, cao tầng đạt 87,7%; tỷ lệ trường đạt chuẩn quốc gia đạt 72,67%, nằm trong top đầu cả nước; tỷ lệ cán bộ, giáo viên ở các bậc học đạt chuẩn là 99,98%, trong đó trên chuẩn chiếm 76,96%. Đặc biệt, ngành GD&ĐT đã hoàn thành 75,44% kế hoạch của UBND tỉnh về sắp xếp lại mạng lưới trường lớp. Tính đến hết năm học 2019-2020, toàn tỉnh giảm được 86 trường ở các cấp học; hoàn thành giải thể, sáp nhập 13 trường THPT theo Nghị quyết số 103 của HĐND tỉnh. Đây được xem là tiền đề quan trọng góp phần nâng cao toàn diện chất lượng GD&ĐT.

Bên cạnh các giải pháp nâng cao chất lượng dạy và học, hàng năm, UBND tỉnh, các địa phương, Sở GD&ĐT, các nhà trường và mạnh thường quân đã có chính sách khen thưởng đối với giáo viên, HS đạt thành tích xuất sắc trong các kỳ thi Olympic khu vực, quốc tế, HS đạt điểm cao trong các kỳ thi THPT quốc gia và HS có hoàn cảnh khó khăn, vượt khó vươn lên, đạt thành tích cao trong học tập. Sự động viên, khen thưởng kịp thời đó chính là động lực to lớn giúp các thầy, cô giáo, các em HS tiếp tục nỗ lực, phấn đấu vươn lên trong giảng dạy, học tập, để đạt được nhiều thành tích cao hơn nữa.

Thực hiện đồng bộ các giải pháp trên và chiến lược phát triển sự nghiệp GD&ĐT của ngành, các cấp học, các đơn vị trường đã có nhiều tư duy trong việc đổi mới nâng cao chất lượng dạy và học. Đặc biệt đối với bậc THPT, để tạo nguồn HS giỏi, đồng thời duy trì và giữ vững “thương hiệu” trên “bảng vàng” thành tích chung sự nghiệp GD&ĐT tỉnh nhà, bên cạnh việc không ngừng đổi mới phương pháp dạy và học, công tác phát hiện, “ươm mầm” HS tiêu biểu, xuất sắc để bồi dưỡng, phát huy tài năng của các em luôn được nhiều trường THPT trên địa bàn tỉnh thực hiện bài bản, nghiêm túc, hiệu quả, nhất là đối với Trường THPT Chuyên Lam Sơn. Thầy giáo Chu Anh Tuấn, Hiệu trưởng Trường THPT Chuyên Lam Sơn cho biết: Để giữ vững thành tích qua các kỳ thi Olympic khu vực và quốc tế, cùng với sự quan tâm, tạo điều kiện của cấp ủy, chính quyền các cấp, hằng năm, nhà trường tập trung đổi mới và nâng cao hiệu quả quản lý trường học, quản lý công tác chuyên môn, coi trọng công tác phát hiện, tuyển chọn và bồi dưỡng HS. Đặc biệt, phải chọn được những HS giỏi, đam mê, có tinh thần, khả năng khám phá, tìm tòi và ý chí vươn lên. Đối với giáo viên phải giỏi về chuyên môn, tâm huyết với nghề, có đức hy sinh và khả năng “truyền lửa” khơi dậy sự sáng tạo, niềm đam mê cho HS. Và, để đạt được kết quả cao, cả thầy, trò đều được giảng dạy, học tập trong môi trường giáo dục thuận lợi và luôn nhận được sự quan tâm, chia sẻ kịp thời của lãnh đạo nhà trường. Ngoài ra, nhà trường luôn quan tâm thực hiện tốt cơ chế, chính sách thi đua, khen thưởng nhằm động viên, khích lệ giáo viên, HS phấn đấu, phát huy hết khả năng của mình trong giảng dạy và học tập.

Khẳng định vị thế

Những năm qua, mặc dù còn gặp không ít những khó khăn về điều kiện phát triển kinh tế - xã hội, nhất là ở khu vực miền núi, song, nhờ sự quan tâm của cấp ủy, chính quyền các cấp, các ngành, cùng với sự thống nhất ý chí, hành động, quyết tâm cao của ngành GD&ĐT, chất lượng GD&ĐT Thanh Hóa đã đạt được nhiều thành quả quan trọng. Kết quả thành tích HS giỏi quốc gia, quốc tế, tính đến tháng 9-2020, đã có 1.755 HS đạt giải quốc gia, trong đó có 82 giải nhất; có 51 HS dự thi Olympic quốc tế và có 45 HS đạt giải (10 HCV, 16 HCB, 15 HCĐ và 4 Bằng khen); 19 HS dự thi Olympic khu vực châu Á – Thái Bình Dương và có 17 HS đạt giải (2 HCV, 3 HCB, 8 HCĐ và 4 Bằng khen); 2 dự án dự thi khoa học, kỹ thuật quốc tế (Intel ISEF), trong đó có 1 dự án đạt giải ba đặc biệt của Hiệp hội Tâm lý Hoa Kỳ. Về chất lượng các giải quốc tế, Thanh Hóa duy trì và phát triển bền vững; trong đó, từ năm 2008 đến nay, số HS đạt giải quốc tế. chỉ đứng sau TP Hà Nội, TP Hải Phòng, có nhiều năm vượt Nam Định về số lượng và màu huy chương... Với thành tích đạt được, Thanh Hóa thuộc top dẫn đầu toàn quốc về kết quả các kỳ thi quốc tế, được Bộ GD&ĐT ghi nhận là một trong những nôi đào tạo, rèn luyện HS đạt giải quốc tế mang lại vinh quang cho đất nước.

Về thành tích thi đại học trong 10 năm gần đây, tỷ lệ HS đậu đại học đạt từ 70% trở lên. Thanh Hóa là tỉnh nằm trong top đầu cả nước về số lượng HS đạt tuyệt đối 30/30 điểm; thuộc top 5 của cả nước về số lượng HS thủ khoa và HS đạt từ 27 điểm trở lên. Tính riêng 2 năm gần đây, Thanh Hóa luôn giữ vững top đầu về số HS đạt điểm cao của cả nước. Trong đó, năm 2019, toàn tỉnh có 107 HS đạt từ 27 điểm trở lên (19 HS đạt từ 28 – 29,5 điểm). Đặc biệt, có 3 HS trong top 10 thuộc khối A có điểm cao nhất cả nước, đó là các em: Vũ Đức Anh (THPT Quảng Xương 1) đạt 29,5 điểm; Nguyễn Thị Ngọc Mai (THPT Triệu Sơn 2) đạt 28,8 điểm; Trần Khánh Linh (THPT Thiệu Hóa) đạt 28,6 điểm. Với kết quả này, Thanh Hóa đứng thứ tư về số HS đạt điểm cao tổ hợp 3 môn xét tuyển đại học năm 2019. Còn tại kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2020, Thanh Hóa có 257 học sinh đạt điểm 10, xếp thứ sáu toàn quốc. Trong đó, môn Toán có 23 điểm 10, xếp thứ nhì toàn quốc, sau TP Hà Nội.

Thành tích, vị thế về chất lượng GD&ĐT của Thanh Hóa đã được khẳng định trên bản đồ giáo dục nước nhà. Đặc biệt, một điểm sáng về chất lượng giáo dục mũi nhọn đó là bên cạnh Trường THPT Chuyên Lam Sơn, công tác phát hiện và bồi dưỡng HS giỏi đã trở thành phong trào thi đua dạy tốt, học tốt trong các bậc học, nhất là bậc THPT, qua đó đóng góp thêm nhiều thành tích cho sự nghiệp GD&ĐT tỉnh nhà, nhất là số lượng các giải HS giỏi quốc gia và thủ khoa các trường đại học. Chia sẻ về kinh nghiệm nhiều năm nằm trong top dẫn đầu khối THPT toàn tỉnh về chất lượng giáo dục, thầy giáo Lê Văn Dị, Hiệu trưởng Trường THPT Quảng Xương 1, cho hay: Để nâng cao chất lượng giáo dục, nhất là chất lượng mũi nhọn, vào đầu cấp, nhà trường tổ chức khảo sát đánh giá chất lượng đối với HS, để từ đó phân các nhóm. Đối với giáo viên phụ trách các nhóm phải có phương pháp giảng dạy phù hợp để các em tiếp thu được nhiều kiến thức nhất; đối với HS yếu phải có phương pháp giảng dạy phù hợp để các em học đến đâu nắm chắc đến đó. Cùng với đó, mỗi năm học nhà trường tổ chức 3 kỳ thi kiểm tra đánh giá năng lực HS để trên cơ sở đó giao chỉ tiêu về chất lượng giáo dục. Sau mỗi kỳ thi kiểm tra đánh giá sẽ có khen thưởng cho giáo viên và HS có nhiều nỗ lực trong giảng dạy và học tập, đồng thời làm rõ nguyên nhân không đạt mục tiêu, để có các giải pháp tiếp theo. Với các giải pháp trên, 14 năm gần đây, nhà trường luôn xếp thứ nhất hoặc nhì khối THPT toàn tỉnh về chất lượng dạy và học. Trong đó, từ năm học 2013-2014 đến 2019-2020, nhà trường luôn xếp thứ nhất hoặc nhì khối THPT toàn tỉnh về kết quả thi HS giỏi và số lượng HS đạt từ 27 điểm trở lên trong tuyển sinh đại học; có 8 HS đậu thủ khoa một số trường đại học (2 thủ khoa điểm cao nhất cả nước, 3 thủ khoa điểm cao nhất tỉnh...).

Có thể khẳng định, trong những năm tới, với sự phát triển không ngừng của quê hương, đất nước sẽ tạo ra nhiều thời cơ, nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức đối với sự nghiệp “trồng người”. Song, bằng tinh thần, trách nhiệm cao của đội ngũ cán bộ, giáo viên toàn ngành GD&ĐT tỉnh và niềm say mê học tập của các em HS, nhất định thành tích giáo dục mũi nhọn của Thanh Hóa tiếp tục được giữ vững, phát huy, để gặt hái thêm nhiều quả ngọt trên đấu trường tri thức quốc gia, quốc tế, xứng đáng với sự quan tâm của Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân các dân tộc trong tỉnh.

Duy Sơn