Để Nga Sơn trở thành điểm đến du lịch hấp dẫn

Hiếm có một địa phương nào lại được thiên nhiên ưu đãi ban tặng nhiều danh lam thắng cảnh như vùng đất Nga Sơn. Mỗi ngọn núi, dòng sông, mỗi cánh đồng, gò bãi trên miền đất này đều thấm đẫm sắc màu cổ tích, huyền thoại.

Đền thờ Mai An Tiêm, xã Nga Phú.

Về Nga Sơn là về với điểm du lịch nổi tiếng: Động Từ Thức (động Bích Đào). Bước chân vào trong động như lạc vào chốn bồng lai tiên cảnh. Suốt chiều sâu của động, có rất nhiều nhũ đá tạo thành những hình thù độc đáo và được gắn liền với truyền thuyết về Từ Thức và Giáng Hương. Tại đây, du khách sẽ được chiêm ngưỡng những nhũ đá tượng trưng cho kho vàng, kho bạc, bàn cờ tiên, phường bát âm... Điểm khác biệt và độc đáo là trong động có đường lên tiên và lối xuống âm phủ. Động có 3 cung, cung thứ nhất gắn với câu chuyện Từ Thức làm lễ giao duyên, cung thứ hai là Từ Thức lên tiên, cung thứ ba là Từ Thức quay về hạ giới. Từng cảnh trong động như một minh chứng cho câu chuyện tình yêu của Từ Thức và nàng tiên kiều diễm Giáng Hương. Tất cả những hình tượng ấy đã được bàn tay tạo hóa khéo léo nhào nặn, bài trí phù hợp với câu chuyện tình xưa, khiến cho câu chuyện tình Từ Thức - Giáng Hương như vẫn còn sống mãi.

Là một cửa biển hiểm yếu, xa xưa nằm trên tuyến đường thủy Nam tiến của người Việt, cửa Thần Phù có nhiều truyền thuyết ly kỳ trong dân gian và sử sách. Chữ “Thần” ghép vào chữ “Phù” có thể hiểu là một cửa bể vừa đẹp, vừa hiểm, vừa linh. Chung quanh cửa Thần Phù là cả một vùng hội tụ sơn thủy, với bao huyền thoại và những bài thơ bất hủ. Đó cũng là nơi các bậc vua chúa thường thăm thú, các tao nhân mặc khách vãn cảnh ngao du. Cửa Thần Phù cùng với núi Tam Điệp, động Từ Thức, đảo Mai An Tiêm tạo thành một vùng nước non huyền thoại. Ngày nay, cửa Thần Phù đã trở thành một địa danh lịch sử, văn hóa, thắng cảnh đẹp nổi tiếng xứ Thanh.

Gắn với huyền thoại về Mai An Tiêm - người có công khai phá xây dựng vùng đất ven biển Nga Sơn là sự tích quả dưa hấu. Để tưởng nhớ công lao của đức thánh Mai An Tiêm, người dân Nga Sơn đã lập đền thờ ông. Di tích Mai An Tiêm đã được xếp hạng cấp tỉnh và là một trong những di tích trọng điểm nằm trong quần thể di tích thắng cảnh phục vụ phát triển du lịch của Nga Sơn. Đền thờ Mai An Tiêm đã được tu bổ, tôn tạo khang trang với 5 gian tiền bái và 3 gian hậu cung phỏng theo kiến trúc đình, đền Việt Nam. Gắn với di tích là lễ hội Mai An Tiêm được tổ chức hằng năm từ ngày 12 đến 15-3 âm lịch. Lễ hội Mai An Tiêm trở thành một lễ hội văn hóa, lịch sử giàu truyền thống, tưởng nhớ công ơn của các bậc tiền bối đã có công gây dựng, gìn giữ và bảo vệ non sông đất nước.

Không chỉ được tham quan những danh lam thắng cảnh nổi tiếng, về Nga Sơn chúng ta còn được vãn cảnh chùa bình yên nơi thế tục. Một trong những ngôi chùa cổ đó là chùa Tiên, được xây dựng từ cuối đời nhà Nguyễn. Theo tích xưa, chùa Tiên chính là nơi đã diễn ra hội hoa Mẫu Đơn, nơi chàng Từ Thức và nàng Giáng Hương lần đầu gặp mặt. Về với chùa Tiên, ngắm không gian xanh, nghe tiếng chuông, tiếng mõ, tiếng Kinh... sẽ khiến lòng thư thái, bình an hơn.

Ở xã Nga Thiện có một ngôi đền thờ nữ tướng Lê Thị Hoa. Không chỉ tỏa sáng ở “Công, dung, ngôn, hạnh”, “Tam tòng, tứ đức” mà bà đã vượt lên cái lẽ “nữ nhi thường tình” trở thành nữ tướng gánh vác quốc gia đại sự. Nữ tướng Lê Thị Hoa vốn là một tướng dưới trướng Trưng Nữ Vương. Bà nổi dậy ở đất Nga Sơn hưởng ứng cuộc khởi nghĩa của Hai Bà Trưng. Sau khi đánh đuổi Tô Định ra khỏi bờ cõi, bà từ chối chức tước và xin về đất Nga Sơn tiếp tục khai khẩn nơi đây. Ít lâu sau, quân giặc sang đàn áp cuộc khởi nghĩa, Hai Bà Trưng thất thủ, nữ tướng Lê Thị Hoa cùng quân dân chống trả quyết liệt, song thế địch mạnh hơn gấp bội, bà đã hy sinh anh dũng ngay tại vùng đất Nga Sơn. Nhân dân Nga Sơn cảm kích lòng dũng cảm, nhớ ơn báo quốc nên lập đền thờ bà.

Về Nga Sơn, lần giở những trang sử hào hùng trong lịch sử dân tộc để thêm tự hào về cuộc khởi nghĩa Ba Đình của nhân dân ta hưởng ứng phong trào Cần Vương cuối thế kỷ 19, chống lại ách đô hộ thực dân Pháp. Căn cứ khởi nghĩa Ba Đình được biết đến như một biểu tượng cho tinh thần đấu tranh anh dũng, bất khuất của tình đoàn kết, làm nên sức mạnh quật khởi chống thực dân Pháp và bè lũ tay sai, góp phần cùng quân và dân cả nước giành độc lập dân tộc. Ngày nay dấu tích của chiến khu xưa vẫn còn lưu lại trên mảnh đất Ba Đình. Đây là di tích lịch sử đã được xếp hạng cấp quốc gia. Địa danh của cuộc khởi nghĩa này đã vinh dự khi được chọn để đặt tên cho quảng trường Ba Đình – Hà Nội, nơi Bác Hồ đọc bản Tuyên ngôn độc lập, khai sinh nước Việt Nam dân chủ cộng hòa vào ngày 2-9-1945. Dù cuộc khởi nghĩa Ba Đình thất bại, nhưng âm vang Ba Đình vẫn còn vang vọng mãi mãi.

Đi qua miền cổ tích, huyền thoại để thấy một Nga Sơn đậm đặc những bề dày trầm tích văn hóa, lịch sử. Để rồi, cứ mỗi địa danh ấy đọng lại trong lòng du khách một niềm yêu, niềm nhớ...

Bà Mai Thị Huệ, Trưởng Phòng Văn hóa – Thông tin huyện Nga Sơn cho biết: Trên địa bàn huyện có 49 di tích, trong đó có 7 di tích cấp quốc gia, 42 di tích cấp tỉnh và 235 di sản chưa được xếp hạng. Để phát huy tiềm năng giá trị di tích trên địa bàn, huyện đang xây dựng kế hoạch bảo vệ, tôn tạo và phát huy giá trị di sản văn hóa. Qua đó nhằm rà soát, kiểm kê các di sản văn hóa vật thể và phi vật thể trên địa bàn huyện và đề xuất, bổ sung các di sản chưa được tỉnh đưa vào danh mục kiểm kê. Đồng thời bảo tồn, tu bổ, phục hồi di tích, các công trình tôn giáo tín ngưỡng, góp phần làm thay đổi diện mạo di tích ngày càng khang trang hơn, đáp ứng được nhu cầu sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của nhân dân, góp phần ổn định phát triển kinh tế - xã hội.

Theo kế hoạch, các di tích trên địa bàn huyện đang được đề nghị đưa vào tu bổ, tôn tạo. Cụ thể, các hạng mục tại phủ Trèo (xã Nga An) đang được đầu tư; Di tích khu căn cứ khởi nghĩa Ba Đình đang đề nghị Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phê duyệt tổng thể. Dự kiến sau khi phê duyệt quy hoạch, huyện sẽ đầu tư xây dựng đền thờ các tướng lĩnh và nghĩa quân Ba Đình tại Di tích khu căn cứ khởi nghĩa Ba Đình (xã Ba Đình); quy hoạch phân khu động Từ Thức (xã Nga Thiện); trùng tu tôn tạo Di tích quốc gia chùa Thạch Tuyền (xã Nga Thạch); trùng tu tôn tạo Di tích cấp tỉnh nghè Hậu (xã Nga Bạch); phục hồi chùa Hợp Long (xã Nga Trường); lập hồ sơ đề nghị xếp hạng di tích cấp quốc gia đền thờ Mai An Tiêm (xã Nga Phú); đề nghị xếp hạng cấp tỉnh nghè Đông (xã Nga Trường). Huyện cũng tích cực tuyên truyền, vận động nhân dân tham gia công tác bảo vệ, phát huy giá trị di tích. Xây dựng bộ nguyên tắc ứng xử văn hóa, giữ gìn giá trị văn hóa truyền thống tại các điểm tham quan du lịch. Phổ biến sâu rộng về giá trị di sản văn hóa trên địa bàn huyện đến học sinh, thông qua tổ chức hội thi, chương trình học chính khóa và ngoại khóa trong các trường học. Đẩy mạnh phát triển du lịch văn hóa, lịch sử, tâm linh nhằm phát huy giá trị di sản văn hóa, cùng với việc tổ chức các lễ hội truyền thống, thu hút nhân dân và du khách thập phương.

Cùng với đó, thực hiện chương trình phát triển du lịch của tỉnh giai đoạn 2016-2020, huyện Nga Sơn sẽ tập trung đa dạng hóa sản phẩm du lịch, như: Du lịch tham quan danh lam thắng cảnh động Từ Thức, động Bạch Á, động Trúc Sơn, động Lục Vân...; du lịch sinh thái sông Hoạt, rừng vẹt ven biển, hồ Đồng Vụa...; du lịch văn hóa tâm linh, tham quan các di tích lịch sử, di tích văn hóa, tâm linh, lễ hội... Đồng thời nâng cao chất lượng quản lý, hướng dẫn viên chuyên nghiệp; kết nối các tua trong huyện, trong và ngoài tỉnh... Nhất là kêu gọi, tạo điều kiện cho các tổ chức, cá nhân vào đầu tư, để Nga Sơn thực sự trở thành điểm đến du lịch hấp dẫn trong tương lai.

Bài và ảnh: Nguyễn Ngọc