“Rác” quảng cáo gây mất mỹ quan đô thị

Những tờ giấy, dòng chữ quảng cáo được dán, kẻ, vẽ bừa bãi khắp nơi lâu nay tạo ra bộ mặt xấu xí đối với nhiều tuyến phố, địa điểm công cộng. Vì vậy, thành phố đã nhiều lần mở các chiến dịch “dọn dẹp” nhưng tình trạng này vẫn tái diễn và dường như không thể xử lý triệt để.

Đầu đường Nguyễn Xiển “nổi bật” với nhiều quảng cáo “rác”.

Nhếch nhác vì quảng cáo

“Khổ chủ” đầu tiên phải kể đến là các hộp đựng công tơ điện, trạm biến áp, tủ phân phối điện được đặt ven đường với “thượng vàng, hạ cám” các loại thông tin được in, dán lên đó. Các cột điện và bờ tường nhà dân, trụ sở các cơ quan công sở... cũng “trăm hoa đua nở” với đủ các loại thông tin được dán, in lên bề mặt. Nào là tuyển dụng, khuyến mãi, khoan cắt bê tông, xử lý mối mọt, hút bể phốt, mua bán đất, cho vay tiền... Nhìn chung, cái gì cần chào mời, rao bán người ta đều mang dán lên. Rất nhiều tờ giấy quảng cáo dán chồng lên nhau, có cái vừa mới dán, có cái dán lâu ngày bị bóc hay mưa gió làm rách nham nhở... Tất cả những tờ quảng cáo như một “màng bảo vệ” quấn quanh các cột điện, phủ kín các bờ tường ở tất cả những địa điểm thuận tiện để truyền tải thông tin.

Vị trí các đối tượng thường lựa chọn để dán quảng cáo là các tuyến đường có lưu lượng người qua lại đông đúc, khu vực có đông dân cư để thông tin dễ “đập” vào mắt người dân. Do đơn giản, tiện dụng lại ít tốn kém nên hiện tượng quảng cáo bừa bãi này có vẻ ngày càng phát triển. Các đối tượng chỉ cần đánh máy nội dung quảng cáo, rồi in, phô-to-cóp-py ra hàng nghìn tờ đem dán khắp các đường phố, ngõ ngách, thế là xong. Hình thức quảng cáo này hiệu quả mang lại thế nào chưa ai thống kê, nhưng hậu quả thì thấy rất rõ: Mỹ quan đô thị bị xâm hại, nếp sống văn minh của người dân bị ảnh hưởng...

Chị Nguyễn Thị Vân có nhà trên đường Lê Lai, phường Đông Sơn (TP Thanh Hóa) vừa xây xong được 1 tháng, trên tường nhà đã xuất hiện chi chít tờ rơi quảng cáo như: Hút bể phốt; thông tắc bằng máy lò xo, không đục tay, nạo vét hệ thống cống ngầm; cho vay trả góp qua chứng minh thư, hộ khẩu; cho vay không thế chấp... “Những người dán tờ rơi, in quảng cáo thường làm trộm vào ban đêm. Tôi vừa sơn nhà xong, hai hôm sau họ đã dán chi chít. Có lần bóc mãi mới hết tờ rơi, người khác lại tới sơn lên dòng quảng cáo xanh, đỏ, không thể xóa nổi. Sau khi lắp camera, dù tôi biết mặt người dán cũng không làm gì được. Có lần tôi gọi điện cho chủ quảng cáo trên tờ rơi, thì họ nói, cái này do công ty họ thuê người đi phát tờ rơi, họ không chịu trách nhiệm. Bức xúc nhưng tôi không thể làm gì, đành nhìn hết lớp tờ rơi này, đến lượt quảng cáo kia chi chít trên tường nhà” - chị Vân nói.

Chị Vân chỉ là một trong hàng nghìn người dân ở TP Thanh Hóa là nạn nhân của tờ rơi, có tường nhà biến thành nơi quảng cáo bất đắc dĩ.

Nan giải xóa “rác” quảng cáo

Mặc cho chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng đã áp dụng nhiều biện pháp như định kỳ hằng tuần tổ chức bóc gỡ, xóa quảng cáo, rao vặt; tổ chức lực lượng tuần tra, canh gác, bắt “tại trận” các đối tượng thực hiện in, dán, treo quảng cáo, rao vặt trái phép... song đều không hiệu quả. Thậm chí, cách thức in, dán quảng cáo, rao vặt lại ngày càng nhanh gọn, tinh vi hơn để tránh sự phát hiện của người dân và các cơ quan quản lý. Thay vì dán, treo quảng cáo, rao vặt như trước vừa mất thời gian, vừa dễ bị phát hiện và bóc gỡ, các đối tượng đã có “sáng kiến” đưa nội dung quảng cáo, rao vặt vào các khuôn đúc sẵn, khi đến địa điểm cần in, chỉ cần ốp khuôn đúc lên mặt phẳng và quét sơn là xong.

Ông Hoàng Đình Hùng, Chủ tịch UBND phường Ba Đình, cho biết: “Từ đầu năm đến nay, phường Ba Đình không xử phạt được trường hợp quảng cáo trái phép nào. Bởi, chủ nhân các quảng cáo, rao vặt thường thuê sinh viên, người chạy xe ôm - vốn khó khăn về kinh tế - nên khó xử lý.

Hơn nữa, đối với trường hợp treo, dán tờ rơi và băng rôn quảng cáo trái phép không thể lập biên bản xử lý tại chỗ mà cán bộ thanh tra chỉ được chụp hình, sau đó gửi thư mời đơn vị, cá nhân vi phạm tới làm việc nhưng không phải đối tượng vi phạm nào cũng đến. Mặt khác, theo quy định của pháp luật về xử lý vi phạm hành chính thì chế tài xử phạt quá cao nên người vi phạm không chịu nộp phạt mà sẵn sàng bỏ sim điện thoại. Đối với các tổ chức có nhãn hàng lớn, có tầm ảnh hưởng với cộng đồng, người thuê thực hiện hành vi quảng cáo đôi khi không phải là tổ chức đó, mà có thể là một đơn vị khác. Việc truy tìm và xử lý các tổ chức này sẽ khó khăn vì có những tổ chức ở các tỉnh, thành phố khác nên khi mời họ vào làm việc, lập biên bản vi phạm hoặc xác minh thông tin không đơn giản...

Trao đổi vấn đề này với anh Khương Mạnh Hiếu, chuyên viên Phòng Văn hóa và Thông tin TP Thanh Hóa, được biết: Nhằm “dẹp loạn” quảng cáo, rao vặt trái phép, năm 2013, UBND TP Thanh Hóa đã yêu cầu các UBND phường, xã rà soát, thống kê lại đơn vị, cá nhân dùng số điện thoại quảng cáo, rao vặt trái phép, sai quy định trên địa bàn để đề nghị các doanh nghiệp viễn thông tạm ngưng cung cấp dịch vụ đối với các thuê bao này. Chỉ tính trong năm 2013, phòng văn hóa và thông tin thành phố đã lập biên bản đề nghị Sở Thông tin và Truyền thông tạm ngưng cung cấp dịch vụ 250 số điện thoại vi phạm quảng cáo, rao vặt. Thế nhưng đến nay, biện pháp này đã không còn hiệu quả.

Trước tình trạng “rác” quảng cáo ngày một nhiều hơn, 3 tháng đầu năm 2018, phòng văn hóa và thông tin thành phố đã phối hợp với đội quản lý trật tự đô thị, công an thành phố, thanh tra Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch yêu cầu các tổ chức, cá nhân phải tự tháo dỡ và trực tiếp tháo dỡ gần 78 băng rôn, bảng quảng cáo không đúng quy định; thu giữ và tiêu hủy hàng ngàn tờ quảng cáo. Tuy nhiên, việc xử lý quảng cáo trái phép còn gặp nhiều khó khăn do các đối tượng thường lợi dụng ban đêm dán tờ rơi, treo bảng, trong khi đó lực lượng thanh tra lại mỏng, địa bàn rộng, dàn trải ở nhiều ngõ ngách nên khó kiểm tra, kiểm soát.

Vì vậy, phòng đã tham mưu cho UBND thành phố lập tổ kiểm tra, giao chủ tịch UBND các xã, phường chịu trách nhiệm kiểm tra xử lý những sai phạm trên địa bàn; các khu phố tham gia ngăn chặn vi phạm trong việc quảng cáo ở khu phố mình; huy động đoàn thanh niên thực hiện các công trình thanh niên, dẹp sạch quảng cáo, rao vặt trên các tuyến đường... Anh Hiếu chia sẻ: “Trong quá trình làm việc chúng tôi nhận thấy muốn phạt họ thì mình phải chứng minh họ vi phạm; họ cũng có quyền chứng minh họ không vi phạm. Do vậy, chiếu theo Nghị định 82/2017 thì xử lý vi phạm được nhưng cũng rất mất thời gian”.

Nhu cầu quảng cáo, giới thiệu hàng hóa, dịch vụ của các doanh nghiệp, hộ kinh doanh là hoàn toàn chính đáng, song không thể “hồn nhiên” bạ đâu cũng in, cũng dán khiến cho mỹ quan đô thị trở nên nhếch nhác. Thiết nghĩ, cùng với việc ra quân xóa bỏ “rác” quảng cáo, hạn chế vấn nạn này, ngành chức năng, chính quyền địa phương cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nhằm góp phần nâng cao ý thức của người dân, để họ biết được hành vi phát tờ rơi, in, dán số điện thoại quảng cáo, rao vặt kiểu trên là vi phạm pháp luật. Được biết, nhiều địa phương trong nước đã triển khai thí điểm xây dựng các biển quảng cáo, rao vặt miễn phí tại các tuyến phố hay đưa ra một mức thưởng nhất định để khuyến khích người dân trình báo việc có người dán quảng cáo, rao vặt sai quy định đã mang lại những tín hiệu khả quan.

Điều 61 Nghị định 28/2017 quy định phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 200.000 - 500.000 đồng đối với hành vi phát tờ rơi quảng cáo làm ảnh hưởng đến mỹ quan, trật tự an toàn giao thông, xã hội. Phạt tiền từ 5 triệu - 10 triệu đồng đối với người có sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ được quảng cáo trên tờ rơi làm ảnh hưởng đến mỹ quan, trật tự an toàn giao thông, xã hội.