Nỗ lực ngăn chặn cuộc gọi “rác”, tin nhắn “rác”, tin nhắn quảng cáo

Ngăn chặn cuộc gọi “rác”, tin nhắn “rác”, tin nhắn quảng cáo là một trong những nỗ lực của các cơ quan chức năng và các nhà mạng. Tuy vậy, liệu nỗ lực này có thực sự giải quyết được vấn đề “cò” sim số đẹp, đất đai, hỗ trợ vay vốn... thường xuyên làm phiền người dùng?

Ảnh minh họa.

Chỉ trong một ngày thuê bao điện thoại của tôi đã nhận được khoảng 10 tin nhắn quảng cáo như: Bạn được hỗ trợ vay đến 50 triệu đồng... đồng ý soạn FED gửi 9xxx; khuyến mại dành riêng cho quý khách khi soạn OK gửi 9xxx; +100MB vào tài khoản khi soạn DK J10 gửi 1xxx...; (QCVMA2) chào tháng 8 - giảm 20% các dịch vụ nha khoa...

Anh Nguyễn Phương Anh (Triệu Sơn) cho biết: Mỗi ngày thuê bao điện thoại của anh nhận được 3 - 5 tin nhắn với những nội dung như: khuyến mãi, ứng tiền dịch vụ, mời chào mua sim số đẹp... rất phiền toái, gây ảnh hưởng đến công việc và cuộc sống. Nhiều lúc, mình tưởng tin nhắn của bạn bè, người thân hoặc đồng nghiệp, nhưng khi mở lên thì là tin nhắn thông báo đủ loại dịch vụ với các đầu số lạ hoắc. Sự việc cứ kéo dài sẽ làm cho mình chủ quan, khi có tin nhắn quan trọng thì cứ tưởng là tin nhắn “rác” nên không kiểm tra ngay làm ảnh hưởng khá nhiều đến công việc và mối quan hệ trong cuộc sống.

Dù khách hàng chưa bao giờ sử dụng dịch vụ của phòng khám BQ.TUAN, thế nhưng người dùng vẫn nhận được tin nhắn từ PK BQ.TUAN với nội dung giảm 20% giá các dịch vụ nha khoa. Hay như gần đây, tôi có nhận được một cuộc gọi từ một số máy lạ có đầu số 08794722xx thông báo trúng thưởng của một shop thời trang và được tặng miễn phí một lọ nước hoa trị giá khoảng 800.000 đồng. Kỳ lạ là chủ nhân số điện thoại này biết rất rõ, đọc rất chính xác thông tin địa chỉ nhà, nơi làm việc của tôi và xin phép được gửi sản phẩm kèm theo “chú thích” vui lòng khi nhận sản phẩm chị thanh toán cho bên em 200.000 đồng tiền chi phí vận chuyển và bảo quản. Tôi hỏi lại chủ nhân số điện thoại sao bảo trúng thưởng và tặng miễn phí mà lại phải thanh toán tiền chi phí 200.000 đồng thì “tắt luôn máy”. Tôi gọi lại thì thuê bao luôn báo trong tình trạng bận.

Theo tìm hiểu của phóng viên, hầu hết với những người sử dụng điện thoại thông minh hoặc mạng Internet, việc nhận được các cuộc gọi, tin nhắn “rác” có nội dung quảng cáo như mời chào mua bán bất động sản; sử dụng dịch vụ chăm sóc sắc đẹp, học tiếng Anh... thậm chí là thông báo trúng thưởng - đã trở nên rất quen thuộc. Đây cũng chính là những trường hợp đã bị lọt, lộ thông tin cá nhân khá phổ biến đang diễn ra hiện nay. Chị Lê Minh Trang, phường Đông Thọ, TP Thanh Hóa, chia sẻ: “Tôi thường xuyên nhận được các cuộc gọi từ số máy lạ và tin nhắn “rác” mời chào bán cổ phiếu hay đầu tư. Phiền phức nhất là họ có rất nhiều số điện thoại lạ để gọi đến liên tục cho mình, nhiều khi thấy số lạ mình không dám nghe máy hoặc gọi nhỡ không dám gọi lại”.

Năm 2014, Bộ Thông tin và Truyền thông đã có Chỉ thị số 82/CT-BTTTT về việc ngăn chặn tin nhắn “rác”, tin nhắn lừa đảo và tăng cường quản lý thông tin trên mạng. Cụ thể, Bộ Thông tin và Truyền thông đã yêu cầu tăng cường hiệu quả quản lý thông tin thuê bao di động trả trước theo quy định tại Thông tư số 04/2012/TT-BTTTT ngày 13-4-2012 về quản lý thuê bao di động trả trước làm cơ sở để ngăn chặn, xử lý đối với các đối tượng sử dụng SIM trả trước phát tán tin nhắn “rác”, tin nhắn lừa đảo. Trước sự “mạnh tay” của Bộ Thông tin và Truyền thông tình trạng tin nhắn “rác” chỉ giảm được một thời gian, nhưng thời gian gần đây cuộc gọi “rác”, tin nhắn “rác” lại tiếp tục bùng nổ.

Theo thống kê sơ bộ của Cục Viễn thông, Bộ Thông tin và Truyền thông, chỉ tính riêng trong tháng 3-2020, hệ thống phát hiện cuộc gọi “rác” đã tìm ra khoảng 49 triệu cuộc gọi nghi ngờ là cuộc gọi “rác”. Các cuộc gọi này phát sinh từ hơn 26.700 số điện thoại, gây ảnh hưởng đến khoảng 18 triệu khách hàng. Năm 2019, Bộ Thông tin và Truyền thông ghi nhận hơn 26.000 lượt phản ánh về tình trạng tin nhắn “rác”.

Để tăng cường xử lý, ngăn chặn cuộc gọi “rác”, mới đây Cục Viễn thông, Bộ Thông tin và Truyền thông đã có Công văn số 2568/CVT-TNTK về việc thực hiện ngăn chặn cuộc gọi “rác”. Theo đó, các cuộc gọi có tần suất dày đặc, đến nhiều thuê bao khác nhau trong cùng một thời gian ngắn, độ dài cuộc gọi không cao... sẽ bị nhà mạng đưa vào dạng nghi ngờ là cuộc gọi “rác”. Thuê bao thực hiện cuộc gọi “rác” sẽ bị khóa chiều gọi đi. Đây là biện pháp ngăn chặn tình trạng cuộc gọi quấy rối (cuộc gọi rác) gây cản trở, ảnh hưởng đến công việc, sinh hoạt bình thường của người dân. Đồng thời tăng cường bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (người sử dụng dịch vụ viễn thông) và bảo đảm thị trường viễn thông phát triển bền vững, lành mạnh.

Theo Cục Viễn thông, Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông quân đội (Viettel) sẽ triển khai biện pháp này để ngăn chặn cuộc gọi “rác” từ ngày 1-7-2020, Tập đoàn Bưu chính - Viễn thông Việt Nam và Tổng Công ty Viễn thông MobiFone áp dụng triển khai trước ngày 1-8-2020... Cục Viễn thông cùng các doanh nghiệp viễn thông thống nhất 5 tiêu chí để xác định cuộc gọi “rác” là: Tần suất thực hiện cuộc gọi, tỉ lệ cuộc gọi có thời gian liên lạc ngắn, tỉ lệ cuộc gọi có thời gian giữa các cuộc gọi ngắn, tỉ lệ gọi đi cho các thuê bao không có mối quan hệ và đặc điểm hành vi sử dụng. Các tiêu chí này được sử dụng công nghệ phân tích dữ liệu (big data) và máy học (machine learning) để nhận diện thuê bao nghi ngờ phát tán cuộc gọi rác.

Theo Cục Viễn thông, việc các nhà mạng thực hiện các biện pháp, trong đó có biện pháp cắt liên lạc đối với những thuê bao có hành vi phát tán các cuộc gọi “rác” là trách nhiệm bảo vệ người tiêu dùng và phù hợp với quy định trong Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Để chuẩn bị cho việc thực hiện biện pháp cắt liên lạc với thuê bao phát tán các cuộc gọi “rác”, các nhà mạng sẽ nhắn tin thông báo trước về việc này cho tất cả thuê bao.

Đối với việc ngăn chặn tin nhắn “rác”, theo Bộ Thông tin và Truyền thông hiện nay người dùng có thể chuyển tin nhắn “rác” đến Trung tâm Ứng cứu khẩn cấp máy tính Việt Nam (VNCERT - trực thuộc Bộ Thông tin và Truyền thông) thông qua đầu số 456. Bộ Thông tin và Truyền thông cũng có công văn yêu cầu các mạng di động MobiFone, VinaPhone, Viettel phải bảo đảm kết nối liên tục và tuyên truyền đến khách hàng biết đến đầu số 456 để phản ánh về tin nhắn “rác”.

Cùng với sự vào cuộc của các cơ quan chức năng, các nhà mạng, người tiêu dùng có quyền gửi đơn yêu cầu cơ quan chức năng giải quyết, xử lý theo quy định của pháp luật, nếu bị quấy nhiễu quảng cáo, tiếp thị trái với ý muốn 2 lần trở lên - đó là khuyến cáo người dùng của Phòng Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng - Cục Quản lý cạnh tranh (Bộ Công Thương), đồng thời chỉ rõ theo điều 6, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng quy định: “Người tiêu dùng được bảo đảm an toàn, bí mật thông tin của mình khi tham gia giao dịch, sử dụng hàng hóa, dịch vụ; tổ chức, cá nhân kinh doanh sử dụng thông tin phù hợp với mục đích đã thông báo với người tiêu dùng và phải được người tiêu dùng đồng ý”. Vì vậy, việc các tổ chức, cá nhân thu thập thông tin cá nhân của người tiêu dùng mà không thông báo rõ ràng, công khai trước khi thực hiện với người tiêu dùng về mục đích hoạt động thu thập, sử dụng thông tin của người tiêu dùng là vi phạm quy định của Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Khi phát hiện doanh nghiệp có dấu hiệu vi phạm quy định về bảo vệ thông tin cá nhân, người tiêu dùng có thể gọi điện đến tổng đài tư vấn hỗ trợ người tiêu dùng 1800.6838 của Cục Quản lý cạnh tranh - Bộ Công Thương để được tư vấn và giải đáp thắc mắc hoặc gửi đơn yêu cầu cơ quan chức năng giải quyết, xử lý theo quy định của pháp luật.

Lê Phượng