Người dân chưa mặn mà với y tế cơ sở

Đóng vai trò là tuyến y tế cơ sở, có ý nghĩa rất lớn trong việc chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân, tuy nhiên, trong những năm qua, mạng lưới trạm y tế các xã, phường, thị trấn chưa thực sự phát huy hiệu quả, chưa tạo được lòng tin đối với người bệnh.

Bác sĩ Trạm Y tế xã Vĩnh Minh (Vĩnh Lộc) thăm khám cho bệnh nhân.

Suốt buổi sáng, cán bộ Trạm Y tế xã Vĩnh Minh (Vĩnh Lộc) chỉ tiếp một bệnh nhân đến khám bệnh lấy thuốc bảo hiểm y tế (BHYT). Theo báo cáo của trạm, từ khi thực hiện thông tuyến khám, chữa bệnh (KCB) BHYT, các chỉ tiêu khám và điều trị tại trạm đều giảm. Bác sĩ Trịnh Thị Hằng, Trưởng Trạm Y tế xã Vĩnh Minh cho biết: Từ khi thực hiện thông tuyến hầu hết bệnh nhân đều chọn cơ sở KCB có trang thiết bị hiện đại, nên người dân không còn mặn mà đến trạm y tế như trước. Hiện trạm chủ yếu chỉ đông bệnh nhân vào ngày tiêm chủng hằng tháng, nhân viên của trạm chủ yếu làm công tác dự phòng. Đây cũng là thực trạng chung của nhiều trạm y tế trên địa bàn tỉnh.

Chị Nguyễn Thị Thơ, xã Định Hòa (Yên Định), chia sẻ: Dù có bị bệnh, tôi cũng không đến trạm y tế xã vì có tới trạm y tế thì vẫn phải chuyển lên tuyến trên, bởi vậy đi một lần cho đỡ thời gian đi lại. Cũng từng có đôi lần đột nhiên con chị bị ho liên tục, không cắt cơn, chị cho con tới trạm y tế nhưng kết quả không như chị kỳ vọng, nhân viên của trạm cũng không có cách nào để giúp con chị cắt được cơn ho, họ khuyên đưa cháu tới bệnh viện ngay lúc đó. Cũng rất muốn được KCB ở nơi gần nhà cho thuận tiện nhưng qua những lần như thế, chị không còn mặn mà với trạm y tế.

Thực tế, người dân không tin tưởng, mặn mà với trạm y tế bởi do năng lực phòng bệnh, quản lý sức khỏe, chăm sóc sức khỏe dựa vào cộng đồng còn yếu. Hiệu quả hoạt động của nhiều trạm y tế còn thấp, chất lượng dịch vụ chưa được kiểm soát, công tác hướng dẫn, theo dõi, kiểm tra còn hạn chế.

Với vai trò như người gác cổng, là tuyến đầu gần dân nhất nhưng phần lớn các trạm y tế hiện nay vẫn chưa thể làm tròn chức năng, hầu hết mới chỉ làm được công tác y tế dự phòng. Các hoạt động đúng ra là của trạm y tế như: Khám, theo dõi, cấp phát thuốc định kỳ với các bệnh mãn tính, theo dõi sức khỏe định kỳ... phần lớn các trạm y tế chưa làm được. Nguyên nhân vì rất nhiều trạm y tế thiếu trang thiết bị, kể cả các thiết bị tối thiểu như dụng cụ khám bệnh, máy đo huyết áp, máy khí dung, xét nghiệm đường huyết máu mao mạch... Có trạm trang bị máy siêu âm xách tay, máy điện tim nhưng rất ít khi sử dụng. Hầu hết trạm y tế thiếu thuốc trong danh mục, kể cả các thuốc cho điều trị bệnh mãn tính, thông thường. Trong khi đó, hạn mức chi của quỹ BHYT cho tuyến cơ sở còn thấp; nhân lực, trình độ của nhân viên trạm y tế còn hạn chế; danh mục thuốc, kỹ thuật ít...

Với chức năng là tuyến cơ sở chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân, không thể phủ nhận được vai trò, vị trí của các trạm y tế trong giai đoạn hiện nay. Do đó, việc khắc phục những bất cập của các trạm y tế hiện nay để tránh lãng phí về tiền của và nhân lực là vô cùng cần thiết. Những năm qua, tỉnh Thanh Hóa được Chính phủ, Bộ Y tế và các bộ, ngành Trung ương quan tâm hỗ trợ nhiều mặt, trong đó có công tác y tế. UBND tỉnh Thanh Hóa đã tích cực đầu tư cơ sở hạ tầng, trang thiết bị cho hệ thống y tế, nhất là y tế xã, từ đó đã nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe ban đầu cho nhân dân trong tỉnh. Tuy nhiên, trên địa bàn tỉnh hiện còn 160 trạm y tế xã đang xuống cấp nghiêm trọng cần sửa chữa, xây mới và đầu tư về trang thiết bị. Bên cạnh đó nguồn nhân lực tại trạm y tế đang là vấn đề đáng báo động, gây khó khăn rất lớn cho hoạt động chăm sóc sức khỏe nhân dân trong tỉnh. Từ năm 2015, khi Thông tư số 33 của Bộ Y tế hướng dẫn chức năng, nhiệm vụ của trạm y tế xã, phường, thị trấn có hiệu lực đã bãi bỏ các quy định trước đó thì tỉnh chưa giao mức biên chế cho hệ thống trạm y tế xã, phường, thị trấn, vì thế hiện nay tuyến y tế cơ sở ở Thanh Hóa đang thiếu hụt cán bộ tại các trạm y tế. Nhiều trạm y tế chỉ có 3 hoặc 4 cán bộ đã ảnh hưởng lớn đến việc triển khai công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân. Tỉnh cũng đã rà soát số nhân viên y tế đang làm việc tại các trạm y tế xã, phường, thị trấn và xây dựng đề án vị trí việc làm đối với y tế tuyến xã để xác định đủ số lượng người làm việc, cơ cấu viên chức và xây dựng kế hoạch chuyển số nhân viên y tế tại các trạm y tế thành viên chức. Qua rà soát, toàn tỉnh có 3.289 nhân viên y tế xã chưa được hưởng chế độ, chính sách như viên chức theo Nghị định 117/2014/NĐ-CP quy định về y tế xã, phường, thị trấn của Chính phủ. Nếu không giải quyết được những khó khăn này, mục tiêu phát triển mạng lưới y tế cơ sở đến năm 2020 của tỉnh Thanh Hóa sẽ khó đạt được như kỳ vọng.