Làng nghề miến dong Cẩm Bình

Vào những ngày giáp Tết, làng nghề làm miến dong xã Cẩm Bình, huyện Cẩm Thủy trở nên tấp tập, nhộn nhịp hơn bởi khách hàng, thương lái đến mua hàng.

Người dân làm miến Cẩm Bình đang phải làm ngày, làm đêm, tranh thủ những hôm trời nắng để sản xuất miến cho kịp đơn hàng dịp Tết.

Thu nhập cao nhờ Tết

Thức dậy từ 3 giờ sáng và kết thúc công việc vào đêm khuya, đó là thời gian làm việc của các hộ sản xuất miến dong tại xã Cẩm Bình vào những ngày giáp Tết do nhu cầu tiêu thụ tăng cao. Hiện xã Cẩm Bình có 200 hộ dân trực tiếp sản xuất miến. Chỉ còn gần nửa tháng nữa là đến Tết Nguyên đán Kỷ Hợi 2019, bà con nơi đây đang huy động nhân lực để chạy kịp đơn hàng Tết.

Là một trong những hộ có truyền thống sản xuất miến dong lâu đời, ông Nguyễn Văn Thủy (53 tuổi), thôn Xăm, xã Cẩm Bình, cho biết: Từ nhỏ tôi đã được bố mẹ dạy cho cách làm miến và phụ giúp bố mẹ làm nghề. Trước đây, người dân làm miến thủ công, nguyên liệu tự cung, tự cấp, từ việc trồng dong riềng, lấy củ và làm bột. Việc cắt miến được thực hiện bằng dao, không có máy cắt như bây giờ nên sợi miến to hơn, không đẹp mắt và đều sợi. Khoảng hơn chục năm nay, nhu cầu thị trường cao hơn, nguyên liệu tại chỗ không đủ cung cấp cho sản xuất, chúng tôi phải lấy bột dong ở Mộc Châu (Sơn La) và mua máy móc về làm. “Các con đều đi làm ăn xa, gia đình tôi có 2 vợ chồng là lao động chính. Tôi phải thuê thêm 1 lao động nữa để phụ giúp công việc tráng bánh. Mặc dù làm ngày, làm đêm nhưng miến ra đến đâu là hết đến đó. Đến thời điểm hiện tại, có nhiều đơn hàng, nhưng không có nhân lực nên gia đình không dám nhận thêm” - Ông Thủy cho biết.

Bà Nguyễn Thị Tý, thôn Xăm cũng chia sẻ: Vào 3 tháng gần Tết, đơn hàng nhiều hơn nên phải huy động thêm nhân lực để kịp đơn hàng giao cho khách. Trung bình một ngày, gia đình bà Tý (3 lao động) làm ra 1,8 tạ miến. Giá miến ngày thường là 27.000 đồng/kg, vào ngày Tết giá miến cao hơn, khoảng 30.000 đồng/kg. Gia đình bà Tý thu nhập được khoảng 100 triệu/tháng sau khi đã trừ chi phí. Tận dụng thị trường Tết, gia đình bà Tý phải làm miến đến hết ngày 30 Tết mới nghỉ.

Để kịp đơn đặt hàng Tết, hằng ngày bà Nguyễn Thị Tý phải thức dậy từ 3h sáng để tráng bánh đến 22h đêm mới được nghỉ.

Theo bà Tý, nghề làm miến phụ thuộc nhiều vào điều kiện thời tiết. Nếu nắng ấm thì sản xuất đều, năm nào mưa nhiều thì sản lượng và chất lượng sản phẩm giảm vì miến phơi không được nắng, không còn giữ được sự giòn, dai của sợi miến.

Không chỉ tạo thu nhập cao cho các hộ sản xuất miến, nghề làm miến dong xã Cẩm Bình còn tạo việc làm cho hàng trăm lao động tại địa phương với mức lương từ 6 triệu đồng trở lên/tháng/người.

Chị Lê Thị Thêm (thôn Xăm, xã Cẩm Bình) đi tráng bánh thuê cho cơ sở sản xuất miến tại địa phương với mức tiền công từ 200.000 đồng – 250.000 đồng/ngày

Xây dựng thương hiệu sạch

Theo những người làm nghề, sở dĩ miến dong Cẩm Bình được người tiêu dùng tin tưởng vì miến làm hoàn toàn bằng nguyên liệu tự nhiên là bột củ dong riềng và không hề có chất bảo quản, chất tẩy trắng, luôn đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Quy trình làm miến đòi hỏi từng công đoạn cầu kỳ, tỉ mỉ, ngay từ khâu chọn nguyên liệu. Bột phải được lọc nhiều lần cho đến khi đạt độ trắng cần thiết, quá trình lọc sạn cát và tạp chất ra khỏi bột là khâu rất quan trọng.

Bà Nguyễn Thị Nam, thôn Xăm, có kinh nghiệm hơn 30 năm làm nghề, cho biết: Bột dong riềng sau khi qua sơ chế, ngâm ủ, lọc tạp chất sẽ được đem đi tráng thành bánh. Công đoạn tráng bánh hoàn toàn thủ công nên sợi miến chín đều. Công đoạn tráng bánh cũng đòi hỏi sự khéo léo và tỷ mẩn của người làm nghề. Muốn sợi miến đều, đẹp thì phải tráng mỏng, đều tay, căn lượng bột và thời gian hấp vừa đủ.

Khác với một số nơi thường pha thêm bột nghệ cho đẹp màu, miến dong xã Cẩm Bình chỉ dùng bột dong riềng nguyên chất. Vì vậy, miến ăn có vị thơm đặc trưng của dong riềng, sợi miến dai không sạn cát, nấu chín để nguội không bị nát, vữa, nên được người tiêu dùng ưa chuộng.

Là một trong những khách hàng thường xuyên mua miến dong Cẩm Bình, anh Bùi Văn Tuấn, ở Cành Nàng, huyện Bá Thước, cho biết: Tôi thường mua miến Cẩm Bình về nhà ăn. Cứ mỗi dịp đi về thành phố, tôi thường đi qua Cẩm Bình để mua bằng được miến dong. Đợt này sắp đến Tết, tôi mua nhiều hơn để vừa dùng trong gia đình vừa làm quà cho người thân.

Miến dong Cẩm Bình có tiếng trên thị trường, được người tiêu dùng ưa chuộng. Tuy nhiên, hiện nay chưa đăng ký được thương hiệu. Ông Lê Minh Đức, Phó Chủ tịch UBND xã Cẩm Bình cho biết thêm: Làng nghề làm miến dong Cẩm Bình có từ lâu đời. Trước đây bà con thường làm tập trung vào 3 tháng giáp Tết. Những năm lại đây, do nhu cầu của người tiêu dùng, người làm miến dong nơi đây sản xuất quanh năm. Trung bình mỗi hộ sản xuất từ 15-20 tấn miến/năm. Những tháng giáp tết trung bình mỗi hộ thu nhập từ 100 đến 150 triệu đồng/ tháng/hộ 3 lao động. Nhờ nghề làm miến mà đời sống người dân Cẩm Bình ngày càng khá giả hơn, lao động tại địa phương có công ăn việc làm, có thu nhập. Trước sự phát triển của làng nghề, việc xây dựng thương hiệu cho sản phẩm là cần thiết. Vì vậy, đầu năm 2018, UBND xã Cẩm Bình đã phối hợp với Hội Phụ nữ xã xây dựng đề án sản xuất, chế biến miến dong chuỗi sản phẩm sạch với 15 thành viên trong tổ hợp tác. Thực hiện đề án này, UBND xã đã đầu tư hệ thống nhà xưởng, mở rộng diện tích vùng nguyên liệu dong riềng để tạo ra sản phẩm miến dong với quy trình sản xuất đạt chuẩn, đảm bảo sản phẩm sạch đến tay người tiêu dùng. Hiện nay, hệ thống nhà xưởng đang gấp rút hoàn thành để đưa vào hoạt động trước Tết Nguyên đán 2019. Tiến tới sẽ xây dựng thương hiệu miến dong sạch Cẩm Bình và đăng ký thương hiệu cho sản phẩm làng nghề, để miến dong Cẩm Bình không chỉ được tiêu thụ ở thị trường trong nước mà còn cả thị trường nước ngoài.

Hoàng Giang