Khó khăn, bất cập tại khu neo đậu tránh trú bão cho tàu thuyền nghề cá cửa sông Lý

Dự án khu neo đậu tránh trú bão cho tàu thuyền nghề cá cửa sông Lý tại xã Quảng Thạch, huyện Quảng Xương được Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa phê duyệt tại Quyết định số 974/QĐ-UBND, ngày 18-3-2016, có tổng mức đầu tư là 119,995 tỷ đồng, thời gian thực hiện từ 2016-2020; trong đó, ngân sách Trung ương hỗ trợ cho dự án khoảng 100 tỷ đồng từ nguồn vốn Chương trình Mục tiêu phát triển kinh tế thủy sản bền vững, phần còn lại do ngân sách tỉnh và huy động các nguồn vốn hợp pháp khác. Chủ đầu tư là Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ban Quản lý Dự án Đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn nhận ủy thác quản lý dự án.

Chân khay kè tại khu neo đậu tránh trú bão cho tàu, thuyền nghề cá cửa sông Lý làm quá rộng, đá lởm chởm gây khó khăn và rủi ro cho các phương tiện về neo đậu.

Dự án thực hiện nhằm mục đích bảo đảm an toàn cho tàu thuyền nghề cá khu vực vùng ven biển huyện Quảng Xương và vùng lân cận neo đậu tránh trú bão, giảm thiểu thiệt hại về người, tài sản của ngư dân khi có gió bão, tạo điều kiện thuận lợi cho Nhân dân trong việc cung cấp các dịch vụ hậu cần nghề cá. Theo kế hoạch, dự án sẽ xây dựng khu neo đậu bảo đảm cho 315 tàu thuyền nghề cá vào âu tránh, trú bão an toàn, gồm: 200 tàu có công suất dưới 90 CV, 100 tàu có công suất từ 90 đến 200 CV và 15 tàu có công suất hơn 200 CV. Các hạng mục chính được đầu tư, gồm: luồng tàu và khu neo đậu có chiều dài L = 2.300m; kè khu neo đậu có tổng chiều dài L = 2.477m; hệ thống báo hiệu được bố trí 12 biển báo hiệu bằng thép để phân khi neo đậu; phao báo hiệu đầu luồng được bố trí 2 phao báo hiệu bằng thép để dẫn tàu vào luồng; hạng mục gia cố mặt đê có chiều dài 1.933m, được kết cấu bằng bê tông M300 dày 20cm; công trình hạ tầng gồm khu quản lý điều hành, cấp điện, hệ thống cấp nước sạch, thiết bị phòng cháy chữa cháy.

Sau hơn 4 năm thực hiện dự án, kể cả thời gian gia hạn, nhưng đến nay nhiều hạng mục của dự án vẫn còn đang dang dở. Hiện nạo vét luồng tàu và khu neo đậu mới đạt gần 30% khối lượng hợp đồng; hạng mục kè khu neo đậu lát cấu kiện đạt 75% khối lượng hợp đồng, đổ đá chân kè đạt 95,42% khối lượng, kè mặt cơ đạt 84,23% khối lượng, đổ bê tông mặt kè đạt 63,22% khối lượng.

Dự án thực hiện dang dở, một số hạng mục khi đưa vào sử dụng không phù hợp với thực tế đã và đang làm ảnh hưởng không nhỏ đến việc lưu thông về neo đậu, tránh trú bão của các tàu, thuyền, cũng như phát triển sản xuất và đời sống của các ngư dân. Theo phản ánh của một số ngư dân xã Quảng Thạch: Không thể phủ nhận, dự án khu neo đậu tránh trú bão cho tàu, thuyền nghề cá cửa sông Lý thực hiện đã giúp ngư dân có được một khu neo đậu tàu thuyền kiên cố. Tuy nhiên, trong quá trình thi công dự án, do lượng đá lớn được đưa xuống sông để đổ đá chân khay kè khiến cho lòng sông bị cạn và thu hẹp, gây khó khăn cho việc lưu thông của tàu thuyền. Ông Nguyễn Văn Kiên, ngư dân xã Quảng Thạch, cho biết: Lòng sông bị cạn và thu hẹp, khiến tàu thuyền về neo đậu hoặc tiếp tục ra khơi phải phụ thuộc vào con nước. Khi nước lên, tàu thuyền mới ra, vào được. Gặp thời điểm con nước xuống, tàu thuyền từ khơi về phải đậu ngoài cửa lạch, còn tàu thuyền ở trong khu neo đậu thì bị mắc kẹt. Việc không chủ động được lịch trình di chuyển khiến ngư dân cũng bị động đưa hàng cập bến tiêu thụ, chất lượng và giá trị sản phẩm bị giảm sút. Thấy được bất cập, khó khăn đó, nên gia đình ông đang tạm gác kế hoạch đầu tư tàu công suất lớn để vươn khơi, bởi lo ngại luồng lạch không thuận lợi cho việc lưu thông, ảnh hưởng đến phát triển sản xuất. Ông Kiên kiến nghị chủ đầu tư quan tâm tiếp tục đẩy nhanh tiến độ thực hiện nạo vét luồng tàu và khu neo đậu.

Hạng mục đổ đá chân khay kè giúp bờ kè được kiên cố, tuy nhiên do chân kè được làm quá rộng cũng đang gây nhiều khó khăn, bất cập. Ông Nguyễn Văn Vân, thôn Ngọc Lâm, xã Quảng Thạch, phản ánh: Vào những ngày nước cạn, chân khay kè nhô ra, ngư dân dễ nhìn thấy để xử lý, còn thời điểm nước dâng cao, đá nằm phía dưới, việc xử lý chỉ được thực hiện dựa vào kinh nghiệm. Đã có trường hợp tàu bị chìm do ngư dân chủ quan khi neo đậu. Sau bài học đó, vào những ngày mưa bão, cả khu neo đậu gần như không ngủ, bởi nhà nào cũng lo bảo vệ tàu thuyền không cho va vào đá. Ngoài ra, cũng do chân khay kè làm quá rộng, nên khoảng cách dừng giữa mũi tàu, thuyền với bờ cách xa nhau, gây khó khăn cho việc bốc dỡ hàng hóa từ tàu, thuyền lên bờ.

Ông Nguyễn Đức Tại, Chủ tịch UBND xã Quảng Thạch, cho biết: UBND xã được biết nguyên nhân khiến dự án chậm tiến độ là do thiếu vốn. Việc dự án thực hiện dang dở đang gây khó khăn cho nhiều ngư dân trong xã và các vùng lân cận. Cụ thể, như: Khu neo đậu tránh trú bão cho tàu thuyền nghề cá cửa sông Lý mỗi ngày có khoảng 50 đến 60 tàu thuyền ra vào, với công suất khác nhau, thời điểm xảy ra mưa, bão có tới 500 đến 600 tàu thuyền về tránh trú. Tuy nhiên, hiện nay, luồng lạch bị thu hẹp, nên việc lưu thông của các phương tiện gặp nhiều khó khăn, thời điểm mưa bão, tàu thuyền về chen chúc gây ách tắc, mắc kẹt nghiêm trọng. Bên cạnh đó, trong quá trình thi công các hạng mục công trình của dự án đã làm mặt đê bị xuống cấp, ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế và đời sống của người dân địa phương. Ngày 14-9-2020, UBND xã nhận được Văn bản số 12725/UBND-NN của UBND tỉnh về việc xác định điểm dừng kỹ thuật dự án khu neo đậu tránh trú bão cho tàu thuyền nghề cá cửa sông Lý, huyện Quảng Xương. Văn bản nêu rõ: Cho phép thực hiện dự án khu neo đậu tránh trú bão cho tàu thuyền nghề cá cửa sông Lý, huyện Quảng Xương đến điểm dừng kỹ thuật, cụ thể: Tiếp tục thi công hoàn thành nạo vét luồng tàu và khu neo đậu với tổng chiều dài 1.807m, kè bờ khu neo đậu (bao gồm cả phần bổ sung tiếp nối với 4 cống hiện trạng), với tổng chiều dài 2.624 m, hệ thống trụ neo, phao neo, phao báo hiệu và biển báo, điều tiết đảm bảo an toàn giao thông đường thủy; kinh phí thực hiện hoàn thành các hạng mục dự kiến 27,102 tỷ đồng; đồng thời dừng thi công các hạng mục gia cố mặt đê, khu quản lý điều hành, hệ thống cấp điện, chiếu sáng và cây xanh, hệ thống thông tin. Căn cứ vào văn bản chỉ đạo của UBND và tình hình thực tế, UBND xã Quảng Thạch đề nghị đơn vị chủ đầu tư đẩy nhanh tiến độ việc các hạng mục theo văn bản chỉ đạo của UBND tỉnh, nhất là hạng mục thi công hoàn thành nạo vét luồng tàu và khu neo đậu, tạo điều kiện thuận lợi cho các phương tiện tàu thuyền về neo đậu.

Bài và ảnh: Hương Thơm