Huyện Quan Hóa: Nhiều hộ dân trong vùng sạt lở vẫn chưa chịu di dời. Vì sao?

Biết rõ tiềm ẩn nhiều nguy hiểm, mất an toàn khi bám trụ lại nơi có nguy cơ sạt lở đất, thế nhưng gần 40 hộ dân ở bản Co Me và bản Pạo, xã Trung Sơn, huyện Quan Hóa vẫn chưa chịu di dời đến khu tái định cư. Vì sao?

Núi Pom Khóc Mu, khu vực xảy ra sạt lở đất hồi mưa lũ tháng 8-2018 khiến Trường Tiểu học Trung Sơn và nhiều hộ dân bị sập đổ hoàn toàn.

Không đủ kinh phí

Đợt mưa lũ hồi tháng 8-2018 đã khiến hàng trăm ngôi nhà trên địa bàn huyện Quan Hóa bị thiệt hại. Đến nay, phần lớn các hộ dân đã di dời đến khu tái định cư. Toàn huyện chỉ còn 39 hộ dân ở xã Trung Sơn vẫn chưa chịu di dời đến nơi ở mới.

Xã Trung Sơn là khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề trong đợt mưa lũ hồi tháng 8-2018 với 140 hộ bị ảnh hưởng phải di dời đến khu tái định cư. Các hộ dân trên đã được bố trí nơi ở mới tại 4 điểm tái định cư. Hiện, nhiều hộ đã chuyển đến nơi ở mới, gồm: Bản Bó 8 hộ, bản Pạo 24 hộ, bản Chiềng 43 hộ, bản Co Me 28 hộ. Tuy nhiên, ở bản Pạo còn 2 hộ, bản Co Me còn 37 hộ nằm trong vùng sạt lở vẫn chưa chịu di dời đến khu tái định cư.

Chỉ cách khu vực sạt lở vài chục mét, căn nhà của gia đình bà Hà Thị Ngoạn, bản Co Me, nằm chênh vênh gần bờ sông. Dù được chính quyền địa phương vận động, tuyên truyền thế nhưng gia đình bà Ngoạn vẫn chưa di dời đến nơi ở mới. Bà Ngoạn cho biết: Các con bà, người thì đã có gia đình riêng, người đi làm xa, ở nhà chỉ có 2 vợ chồng bà. Nhớ đến trận mưa lũ hồi tháng 8-2018, bà Ngoạn vẫn còn thấy sợ hãi. Ngôi trường tiểu học nằm sát chân núi Pom Khóc Mu đã bị sập đổ, nhiều hộ dân bị đất đá vùi lấp hoàn toàn. Ngôi nhà của gia đình bà Ngoạn cũng bị ảnh hưởng nhẹ và thuộc diện phải di dời vì nằm trong vùng nguy hiểm dễ xảy ra sạt lở đất. Biết nguy hiểm, thế nhưng vợ chồng bà vẫn cố bám trụ lại ngôi nhà này.

Hỏi về nguyên nhân vì sao gia đình vẫn chưa chịu di dời đến nơi ở mới an toàn hơn, bà Ngoạn chia sẻ: “Gia đình tôi cùng các hộ phải di dời được Nhà nước hỗ trợ số tiền 40 triệu đồng/hộ. Tuy nhiên, để xây cất nhà mới phải chi phí khoảng hơn 100 triệu. Điều kiện kinh tế của gia đình tôi khó khăn, không có thu nhập gì. Tôi cũng đã huy động anh em, họ hàng hỗ trợ cho vay để xây nhà mới, thế nhưng vẫn không đủ số tiền trên. Vì vậy, vợ chồng tôi vẫn phải ở lại ngôi nhà cũ này. Những hôm mưa to, tôi sợ lắm. Để đảm bảo an toàn, hai vợ chồng lại phải đến nhà cháu trai ở khu tái định cư mới trú nhờ”.

Cách đó không xa là ngôi nhà của gia đình ông Phạm Mạnh Hưng, phó trưởng bản Co Me. Trò chuyện với chúng tôi, ông Hưng trần tình: Gia đình tôi còn 2 vợ chồng ở lại ngôi nhà này. Biết rõ mất an toàn nhưng do kinh phí Nhà nước hỗ trợ di dời quá ít so với kinh phí xây dựng nhà ở mới. Chúng tôi sẵn sàng di dời đến khu tái định cư, nhưng khó khăn nhất vẫn là kinh phí xây dựng nhà mới. Qua khảo sát của thợ xây thì riêng kinh phí di dời khung nhà cũ là 40 triệu; công tháo dỡ, vận chuyển 15 triệu đồng... Tính chi phí xây cất nhà mới khoảng hơn 100 triệu đồng. Trong khi đó, vợ chồng tôi tuổi đã cao, thu nhập chính từ chăn nuôi nhỏ. Để có đủ số tiền trên xây dựng nhà mới là vô cùng khó khăn. Lo sợ sạt lở, một số hộ dân nơi đây đã phải đóng cửa nhà chuyển đến ở nhờ nhà con trai, con gái ở khu vực an toàn hơn.

Mong được hỗ trợ thêm

Theo người dân nơi đây, những gia đình nằm trong khu vực có nguy cơ sạt lở cao chưa thể di dời phần lớn là những hộ có 2 vợ chồng tuổi đã cao, không có nguồn thu nhập kinh tế nên rất khó khăn trong việc lo kinh phí xây dựng nhà ở mới.

Bên cạnh khó khăn về kinh phí xây nhà, diện tích đất tại khu tái định cư chia cho các hộ dân còn hẹp. Các hộ dân di dời đều muốn tận dụng khung nhà cũ, tuy nhiên, diện tích đất mới không đủ với khung nhà nên khó xử lý. Ngôi nhà sàn của gia đình ông Lương Văn Choi có diện tích gần 400m2, nhưng đất khu tái định cư gia đình ông chỉ được chia khoảng 300m2 nên ông cũng không biết xoay sở thế nào.

Ông Choi cho biết: Vợ chồng tôi tuổi đã cao, không còn tuổi để vay ngân hàng. Gia đình các con cũng đều thuộc diện phải di dời. Hiện gia đình 2 người con trai của tôi cũng chưa thể di dời do không có tiền xây dựng nhà mới. Gia đình tôi muốn tận dụng lại khung nhà cũ để đỡ chi phí, tuy nhiên diện tích đất ở khu tái định cư lại không phù hợp với khung nhà cũ. Kinh phí xây dựng mới hoàn toàn sẽ còn tốn kém hơn. “Chúng tôi mong Nhà nước quan tâm hỗ trợ thêm cho các hộ dân nơi đây để những hôm mưa to, gió lớn, người dân không còn phải thấp thỏm lo sợ khi ở trong những ngôi nhà mất an toàn” – ông Choi chia sẻ.

Các hộ dân thuộc diện di dời bản Co Me còn cho rằng khu tái định cư dành cho 37 hộ nằm gần khu vực nghĩa trang của bản Co Me. Thân đất khu tái định cư cao hơn nghĩa trang mà theo quan niệm của người dân nơi đây, con cháu không ở cao hơn nơi tổ tiên an nghỉ. Vì vậy, các hộ dân đã đề nghị chính quyền địa phương san lấp mặt bằng khu tái định cư thấp xuống và làm vách ngăn taluy để cách ly khu vực dân ở với khu vực nghĩa trang.

Trao đổi về vấn đề trên, ông Phạm Văn Diện, Chủ tịch UBND xã Trung Sơn, cho biết: Sau đợt mưa lũ tháng 8-2018, khu vực núi Pom Khóc Mu bị sạt lở nghiêm trọng. Theo khảo sát, phía trên đỉnh núi còn có những vết nứt có thể sẽ tiếp tục gây sạt lở đất nếu vào mùa mưa bão. Vì vậy, chính quyền địa phương đã tuyên truyền, vận động người dân nhanh chóng di dời đến nơi ở mới. Tuy nhiên, khó khăn nhất là do người dân không có kinh phí xây dựng nhà mới. Trong khi đó, mức hỗ trợ của Nhà nước còn thấp.

Cũng theo ông Diện, do quỹ đất có hạn nên mỗi gia đình chỉ được chia từ 250-300m2 đất ở khu vực tái định cư. Còn việc san lấp mặt bằng khu tái định cư thấp xuống, UBND xã cũng đã đề nghị với UBND huyện, tuy nhiên do khó khăn về kinh phí nên đề xuất của người dân chưa thể thực hiện được.

Ông Ngô Sỹ Tâm, Chánh văn phòng UBND huyện Quan Hóa cũng cho biết thêm: Trước khó khăn của các hộ dân ở bản Co Me, huyện cũng đã có đề nghị cấp trên xem xét tăng mức hỗ trợ cho các hộ di dời để đảm bảo đời sống, ổn định lâu dài cho người dân. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa có thay đổi gì. Nguồn kinh phí của huyện cũng khó khăn nên không thể hỗ trợ thêm cho người dân. Hiện nay, UBND huyện Quan Hóa vẫn đang tiếp tục tuyên truyền, vận động 39 hộ dân ở xã Trung Sơn khẩn trương di dời vào khu tái định cư để đảm bảo an toàn.

Bài và ảnh: Hoàng Giang