“Cứu cánh” cho người nhiễm HIV/AIDS

Khi các nguồn kinh phí cho phòng chống HIV/AIDS bị cắt giảm, việc hỗ trợ cấp phát miễn phí thuốc điều trị ARV và xét nghiệm cho bệnh nhân nhiễm HIV cũng bị dừng lại, người bệnh sẽ phải tự chi trả chi phí điều trị, lúc này việc tham gia bảo hiểm y tế (BHYT) sẽ là “cứu cánh” cho người bệnh.

Bệnh nhân có thẻ BHYT điều trị ARV tại Phòng khám chuyên khoa HIV/AIDS và điều trị nghiện chất, Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS Thanh Hóa.

Đến hết tháng 10-2018, toàn tỉnh có 3.814 bệnh nhân được điều trị ARV, trong đó có 2.723 người đã tham gia BHYT (đạt tỷ lệ trên 70%), số còn lại chưa có điều kiện tham gia BHYT phần lớn là các bệnh nhân nhiễm HIV trong trại giam và tạm giam. Kết quả điều tra tại Phòng khám chuyên khoa HIV/AIDS và điều trị nghiện chất của Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS Thanh Hóa cho thấy hầu hết (98,6%) bệnh nhân mong muốn tiếp tục điều trị và hưởng các dịch vụ khám, chữa bệnh HIV/AIDS qua BHYT; phần lớn bệnh nhân (95%) cần hỗ trợ mua thẻ BHYT. Số bệnh nhân đang điều trị ARV tại Thanh Hóa là ở các phòng khám ngoại trú (OPC) nằm trong các bệnh viện đa khoa huyện, 4 trại giam, Trung tâm Giáo dục, lao động - xã hội, Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS Thanh Hóa... Trong 30 phòng OPC, đã có 28 OPC ký hợp đồng và thực hiện thanh toán qua BHYT. Xác định BHYT là nguồn lực chủ đạo trong công tác phòng chống HIV/AIDS, UBND tỉnh đã phê duyệt ngân sách mua thẻ BHYT cho bệnh nhân năm 2018 là 600 triệu đồng. Trong giai đoạn từ sau 2019, khi dự án VAAC-US.CDC không tiếp tục hỗ trợ nữa, UBND tỉnh đã giao Sở Y tế xây dựng kế hoạch tiếp nhận chuyển giao, trong đó đặc biệt nhấn mạnh vai trò của BHYT đối với hoạt động phòng chống HIV/AIDS.

Sau hơn một năm triển khai, bên cạnh kết quả đạt được, vẫn còn tồn tại đó là: Thủ tục cấp BHYT cho bệnh nhân từ ngân sách của tỉnh khá chậm. Khó khăn này do quá trình tổng hợp của cán bộ các tuyến chậm, quá trình xét duyệt lâu, định kỳ quá dài. Phòng khám đặt tại trung tâm phòng chống HIV/AIDS mới triển khai thanh toán BHYT chưa có nhiều thông tin và kinh nghiệm, các hoạt động trình đơn vị có liên quan từ năm trước chưa chuẩn bị kịp thời, dẫn đến chi trả qua BHYT còn hạn chế; việc chuyển tuyến BHYT còn khó khăn do bệnh nhân còn tự kỳ thị và sợ kỳ thị. Đây là vấn đề nan giải khó khắc phục không chỉ tại phòng khám này mà còn nhiều cơ sở khác trong tỉnh. Khả năng chi trả cho BHYT của người bệnh còn hạn chế. Người bệnh thiếu tin tưởng vào chất lượng dịch vụ khám, chữa bệnh BHYT, thiếu hiểu biết về các quyền lợi khi tham gia BHYT cũng như lợi ích của việc tham gia BHYT trong giảm bớt gánh nặng về tài chính khi sử dụng các dịch vụ chăm sóc và điều trị HIV/AIDS.

Hiện chi phí thấp nhất cho việc điều trị thuốc của bệnh nhân HIV/AIDS là khoảng hơn 4 triệu đồng/người/năm. Nhưng đối với bệnh nhân kháng thuốc, chi phí điều trị có thể tăng lên gấp 7-8 lần. Bởi vậy nếu không có thẻ BHYT, người nhiễm HIV sẽ phải bỏ ra một số tiền khá lớn để được điều trị bằng thuốc ARV. Nhất là từ năm 2019, thuốc kháng vi rút ARV và chi phí xét nghiệm cho người nhiễm HIV sẽ không còn được cấp phát miễn phí, mà chuyển qua thanh toán thông qua BHYT, do các nguồn viện trợ bị cắt giảm. Vì vậy, để giữ vững kết quả điều trị, việc người bệnh tham gia đầy đủ BHYT là quan trọng và cần thiết. Do đó, trong giai đoạn tới ngoài việc tuyên truyền giảm phân biệt, kỳ thị với người nhiễm HIV/AIDS; tăng cường chất lượng khám, chữa bệnh cho bệnh nhân HIV/AIDS, cần nâng cao công tác tuyên truyền về lợi ích khi tham gia BHYT đến tất cả bệnh nhân HIV/AIDS và cộng đồng.

Thạc sĩ Hoàng Bình Yên

Phó Giám đốc Trung tâm Phòng chống HIV/AIDS Thanh Hóa