Cần ngăn chặn hành vi tận diệt chim hoang dã

Săn bắt, buôn bán chim trời đã trở thành cái nghề được nhiều đối tượng cho là “đàng hoàng”, bởi “chim trời cũng là lộc trời cho”. Trong khi, hành động vô nhân tính này đang góp phần làm mất cân bằng hệ sinh thái tự nhiên và hủy diệt môi trường sống.

Những con chim trời với đủ các loại được bày la liệt tại cổng chợ Cột Đỏ, phường Trường Sơn (TP Sầm Sơn).

Có mặt tại chợ Cột Đỏ (TP Sầm Sơn) từ sáng sớm, chúng tôi chứng kiến cảnh hàng trăm con chim với đủ các loại được bày bán la liệt, công khai, như: Cò trắng, cò hương, vạc, cuốc, diệc, triết, chim cu, chào mào, sẻ... Các loại chim hoặc là để cả con còn sống, cột chân, nhốt trong túi lưới và nếu khách mua hàng yêu cầu làm sạch, người bán sẽ vặt sạch lông. Theo lời giới thiệu của một người bán chim trời tại cổng chợ, giá mỗi loại thường dao động từ 15.000 đồng đến 50.000 đồng/con, có loại lên tới 100.000 đồng/con như vạc, triết... “Chim này do gia đình bẫy được hay nhập ở đâu về bán hả cô?” – Chúng tôi hỏi. Người bán hàng nhanh nhảu: “Chú nhà cô đánh bẫy ở ngoài đồng cả đấy, mùa này ngày nào chú cũng bẫy được cả trăm con. Cháu mua đi, đặc sản không phải mùa nào cũng có đâu”.

Không chỉ tại chợ Cột Đỏ mà ở nhiều chợ dân sinh tại các huyện Đông Sơn, Quảng Xương, Nga Sơn, Tĩnh Gia..., đều không quá khó để chúng tôi được chứng kiến cảnh mua bán chim hoang dã với hình ảnh những con chim bị buộc chặt chân, ủ rũ, nằm la liệt trên sàn hay nhốt trong lồng và các túi lưới. Tương tự, trên nhiều tuyến phố, những con chim trời, chim hoang dã cũng bị nhốt trong lồng hoặc chất trên xe gắn máy và được người dân chở đi bán rong. Chị N.T.A, chủ sở hữu của gần 50 con vạc và cò trắng được buộc chặt sau chiếc xe mô tô đang lưu thông trên đường Bà Triệu (TP Sầm Sơn) chia sẻ: Cháu muốn mua số lượng bao nhiêu cũng có, nhưng phải gọi điện đặt hàng trước, 14 giờ chiều sẽ có hàng và giao tận nhà.

Để tìm hiểu cách những người thợ săn thường dùng để bắt chim hoang dã, chúng tôi đã đến một số cánh đồng vừa lúc kết thúc mùa gặt và một số bãi cỏ ven sông để gặp một số thợ săn chim. Ông N.V.T (TP Sầm Sơn) vui mừng khoe với chúng tôi thành quả là gần 70 con cò, vạc, chim cu xanh... sau 4 giờ đồng hồ giăng bẫy trên bãi cỏ ven bờ sông Đơ: “Tối qua trời mưa nên rạng sáng chim bay về nhiều”. Qua trò chuyện, chúng tôi được biết, để chim trúng bẫy, mỗi thợ săn thường dùng nhiều cách, như: Lưới, bẫy dính, bẫy kẹp, có nhiều người dùng súng bắn... Theo quan sát, hàng chục con chim giả bằng xốp được dựng lên giữa bãi cỏ ven sông cũng như hàng chục con chim thật được buộc chân bay đi bay lại để làm mồi nhử, chim trời đang bay khi phát hiện thấy đồng loại sẽ sà xuống và bị dính nhựa hoặc bẫy kẹp.

Đã nhiều năm nay, cứ vào khoảng giữa tháng 7 đến hết tháng 8 âm lịch, người dân trong vùng và từ nơi khác đến tranh thủ những ngày nông nhàn đi bẫy chim trời. Vốn là chim tự nhiên nên thịt thơm, ngon, thậm chí được xem là món ăn đặc sản có mặt tại nhiều nhà hàng nên chim trời rất được ưa chuộng. Do vậy, thu nhập từ “nghề” săn chim cũng được xem là khá, trong khi công sức, vốn liếng phải bỏ ra không nhiều.

Qua tìm hiểu, chúng tôi được biết, những người thợ săn dùng lưới bẫy chim thì chủ yếu làm vào ban đêm, khi đó họ sẽ bật loa phát ra tiếng chim, cò kêu, đặt ở các góc bờ ruộng để gọi các con chim đang bay trên trời xuống sa lưới. Đối với bẫy bằng keo dính cũng vậy, những người đánh bẫy sẽ dùng chim, cò bằng xốp đặt trên những chiếc cọc được dính keo và cắm sẵn ngoài cánh đồng, khi chim đậu xuống sẽ dính lại, không bay lên được. Nhiều thợ săn dùng chim thật đã được khâu mắt, sau đó buộc chân vào những thanh gỗ được đóng theo kiểu chữ T để dụ những đàn chim bay qua sà xuống khi nhìn thấy chúng. Một số thợ săn chia sẻ, việc khâu mắt chim để cho tiếng kêu to hơn bình thường và khi bị mù, con chim đó sẽ không mổ được những con chim mồi khác.

Trước thực trạng trên, thời gian qua, các sở, ngành có liên quan và chính quyền địa phương đã tăng cường áp dụng nhiều giải pháp để ngăn chặn tình trạng khai thác tận diệt các loài chim hoang dã. Cụ thể, ngày 17-9-2018, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã có Công văn số 3045, theo đó đề nghị UBND các huyện, thị xã, thành phố; các sở, ngành liên quan thành lập các đoàn kiểm tra liên ngành tổ chức kiểm tra tại các địa bàn trọng điểm, thực hiện công tác tuyên truyền gắn với ký cam kết bảo vệ chim hoang dã. UBND các xã, phường củng cố kiện toàn (hoặc thành lập) tổ công tác liên ngành cấp xã do đồng chí lãnh đạo UBND xã làm tổ trưởng, phân công nhiệm vụ, quản lý địa bàn trọng điểm cho các thành viên trong tổ, đưa nhiệm vụ quản lý, bảo vệ, bảo tồn, ngăn chặn hành vi săn bắt chim hoang dã là việc làm thường xuyên, liên tục, coi đây là một tiêu chí đánh giá, phân loại mức độ hoàn thành nhiệm vụ của tập thể, cá nhân hằng năm.

Cũng trong thời gian này, Chi cục Kiểm lâm đã đi kiểm tra tại các phường, xã đang là điểm nóng của nạn săn bắt, buôn bán chim hoang dã trên địa bàn các huyện: Hoằng Hóa, Tĩnh Gia, Nông Cống, Triệu Sơn, Hậu Lộc và TP Thanh Hóa, TP Sầm Sơn. Tại đây, lực lượng chức năng đã thành lập 125 tổ liên ngành cấp xã với 1.394 thành viên; thực hiện hiện tuyên truyền lưu động 239 cuộc, phát trên hệ thống loa truyền thanh xã, phường 4.703 lần; họp dân 655 lần và tổ chức cho 474 hộ gia đình ký cam kết không vi phạm hành vi tận diệt chim hoang dã. Tổ chức kiểm tra 1.379 lần, thu giữ, tiêu hủy 9.580m lưới, 800 chiếc bẫy, 1 chíp, 7 loa sử dụng vào dẫn dụ chim; xử phạt vi phạm hành chính 6 vụ, thu nộp ngân sách Nhà nước 9.350.000 đồng.

Ông Trịnh Quang Tuấn, Phó trưởng Phòng Bảo tồn thiên nhiên, Chi cục Kiểm lâm, cho biết: Bên cạnh những kết quả đã đạt được, hoạt động quản lý, bảo vệ, bảo tồn các loài chim hoang dã, chim bản địa, chim di cư vẫn còn tồn tại, hạn chế, như: Một số xã, phường công tác triển khai thực hiện chưa thật sự quyết liệt, có biểu hiện chủ quan và hạn chế trong việc kiểm tra, đôn đốc. Hoạt động của tổ liên ngành cấp xã có thời điểm chưa được thường xuyên, do vậy vẫn còn hiện tượng tái giăng lưới bắt chim. Một số hộ gia đình dù đã được tuyên truyền, vận động nhưng nhận thức chưa đầy đủ, vẫn còn giăng lưới bẫy bắt chim khi không có mặt của lực lượng chức năng. Đặc biệt, chưa có chế tài xử lý với hành vi vi phạm về giăng lưới bẫy chim hoang dã. Đối với các hành vi săn bắn, bẫy bắt chim hoang dã nói chung, lực lượng kiểm lâm chỉ tiến hành xử lý đối với các loài chim hoang dã thuộc danh mục được quy định là động vật rừng.

Qua trao đổi, chúng tôi được biết, thời gian tới, Chi cục Kiểm lâm sẽ tiếp tục thực hiện đồng bộ những giải pháp quản lý, bảo vệ, bảo tồn và phát triển các loài chim hoang dã, chấm dứt tình trạng khai thác tận diệt. Tuy nhiên, bên cạnh sự nỗ lực của các ngành, đơn vị liên quan, lực lượng chức năng, thì bản thân mỗi người dân cần nâng cao ý thức, trách nhiệm bảo vệ môi trường sống xung quanh.