Ai quản lý “cây xăng vỉa hè”?

Các điểm bán lẻ xăng được bày bán tại các quán tạp hóa trên địa bàn TP Sầm Sơn.

Xăng, dầu thuộc danh mục các chất, hàng nguy hiểm về cháy, nổ; pháp luật cấm tích trữ, buôn bán nếu không đủ điều kiện và được cơ quan chức năng cấp phép. Tuy nhiên, từ trước đến nay, tình trạng bán lẻ xăng, dầu trái phép ở các quầy, tiệm tạp hóa... thường gọi là “cây xăng vỉa hè” - vẫn rất phổ biến.

Hình ảnh những chai, lọ, can xăng bán lẻ dựng ở lề đường tưởng chừng như đã là hình ảnh của cả thập kỷ trước, song thực tế vẫn còn tồn tại trên khắp địa bàn các huyện, thị xã, thành phố. Để tránh sự chú ý của các cơ quan chức năng, các “cây xăng vỉa hè” thường “ngụy trang” khéo léo bằng nhiều dấu hiệu nhận biết vô cùng phong phú. Nơi “lộ liễu” thì trưng tấm bìa các-tông nhỏ ghi vẻn vẹn chữ “xăng” dưới gốc cây, chỗ lại đặt cục gạch hoặc chai nước, miếng xốp. Thậm chí, nhiều cửa hàng rõ ràng là tạp hóa với nào kem, nước khoáng rồi áo mưa... nhưng khi hỏi thì lại bán cả xăng. Các chủ “cây xăng vỉa hè” trữ một lượng xăng không rõ là bao nhiêu trong nhà, nhưng thường có thể cung cấp thoải mái cho hàng chục chiếc xe máy không may hết nhiên liệu giữa đường. Ngoài một chút lợi ích nho nhỏ là đem lại sự thuận tiện cho những người không may xe hết xăng giữa đường thì các “cây xăng vỉa hè” này tồn tại với rất nhiều không, như: Không có giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh xăng dầu; không đảm bảo về phòng chống cháy nổ; không có đủ trang thiết bị tại cửa hàng bán lẻ xăng dầu hoặc không đạt tiêu chuẩn theo quy định; không có đủ trang thiết bị về đo lường; sử dụng phương tiện đo không đạt yêu cầu về đo lường. Ngoài ra, các điểm bán xăng này cũng không thực hiện niêm yết giá hoặc niêm yết giá không rõ ràng gây nhầm lẫn cho khách hàng; bán không đúng giá niêm yết...

Trong vai người khách vãng lai có xe bị hết xăng, chúng tôi tạt vào một “cây xăng vỉa hè”, đoạn qua ngã ba Đình Hương, phường Đông Cương (TP Thanh Hóa). Điều hết sức ngạc nhiên là điểm bán xăng này nằm ngay phía trước mặt tiền của một gian hàng tạp hóa nhỏ. Chúng tôi hỏi mua một lít xăng, từ trong quầy bán hàng, một phụ nữ trung niên bước ra đon đả mời chào: “Cháu mua mấy lít?”. “Một lít giá bao nhiêu ạ?” - chúng tôi hỏi. “30.000 đồng/lít”. Trong khi đó, giá xăng được bán niêm yết trên thị trường hiện nay là 17.211 đồng/lít loại E5RON 92. Vậy là số tiền mà khách chi trả cho cùng một lượng xăng đã chênh lên tới 12.789 đồng/lít so với giá niêm yết tại các điểm bán xăng dầu được cấp phép. Thấy chúng tôi chê đắt, cô này liền trấn an: “Chất lượng xăng cũng như độ chính xác chuẩn 100%”. Song, có đúng là loại xăng E5RON 92 hay chỉ là loại xăng đã bị pha trộn, chất lượng cũng như độ chính xác đảm bảo hay không thì có lẽ chỉ chủ quán mới biết. Bởi không chỉ là sự chênh lệch giá, xăng tại đây đều được đựng trong những chai thủy tinh loại 650ml, can nhựa màu vàng loại 5l hoặc can nhựa dầu ăn. Các chai xăng được bày bán tại đây có cùng một màu xanh giống nhau và đều không dán nhãn hàng hóa, không niêm yết giá bán. Anh Nguyễn Văn Tùng, ở xã Thiệu Vân (TP Thanh Hóa), bức xúc: “Mới đây, tôi lâm vào thế “dở khóc dở cười” vì lỡ đổ xăng chai. Khi tôi lưu thông ngang qua Trường Cao đẳng Nghề Công nghiệp Thanh Hóa, đoạn thuộc phường Đông Cương, thì xe hết xăng. Do nơi đây không có cây xăng nào nên tôi đành phải đổ xăng ở một tiệm tạp hóa bên đường; trên đường về nhà thì xe máy nổ lụp bụp, tắt máy liên tục”.

Thật không khó để có thể bắt gặp hình ảnh những điểm bán xăng như thế này ở các tuyến phố trên địa bàn TP Thanh Hóa, TP Sầm Sơn, các huyện Hoằng Hóa, Đông Sơn, Quảng Xương... Có khi là 5-7 chai xăng được chủ quán ngang nhiên bày trên một chiếc thùng xốp đặt trước cửa nhà hoặc có khi chỉ với 1 cái chai nhựa cũ đặt chỏng chơ trên vỉa hè là chủ nhân của nó có thể điềm nhiên ngồi đợi khách. Việc trữ bên cạnh mình một chai xăng mà không có thiết bị bảo hộ phòng cháy, cộng thêm cách đong rót thủ công cũng khiến cho việc cháy nổ có thể xảy ra bất cứ lúc nào. Tại các “cây xăng vỉa hè” này hầu như đều không được trang bị các dụng cụ phòng cháy chữa cháy tối thiểu nào. Trong khi đó, việc tàng trữ mua bán xăng của người dân đều hết sức cẩu thả. Bác L.T.N, một người dân ngụ phường Đông Thọ (TP Thanh Hóa), bày tỏ sự lo ngại: “Thời gian qua, tình trạng cháy nổ thỉnh thoảng xảy ra ở nhiều địa phương, có những vụ cháy đã thiêu rụi cùng lúc nhiều căn nhà liền kề; thực tế này càng khiến cho số bà con nhà cận kề với những quầy, tiệm tạp hóa có bày bán xăng lẻ trên địa bàn này cảm thấy bất an...!”.

Nghị định số 67/2017/NĐ-CP của Chính phủ về “Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực dầu khí, kinh doanh xăng dầu và khí” đã quy định: Phạt tiền ít nhất 40 triệu đồng đối với hành vi kinh doanh xăng dầu khi không có giấy chứng nhận cửa hàng đủ điều kiện bán lẻ. Do đó, đề nghị các cơ quan chức năng thường xuyên thanh tra, kiểm tra, tránh để xăng dầu bị bán trôi nổi, tràn lan, gây thiệt hại cho người tiêu dùng và tránh thất thu một nguồn thuế của Nhà nước.

Quốc Hương