Phát triển hạ tầng thương mại: Những vấn đề cần quan tâm

Những năm gần đây, việc xây dựng, phát triển hạ tầng thương mại trên địa bàn tỉnh có những bước phát triển “nhảy vọt”. Thanh Hóa đã và đang trên đà trở thành một điểm giao thương năng động, đáp ứng nhu cầu sản xuất, sinh hoạt của người dân nội tỉnh và các khu vực lân cận. Tuy nhiên, việc thu hút đầu tư, phát triển hạ tầng dịch vụ, thương mại trên địa bàn tỉnh vẫn còn những điểm bất cập.

Siêu thị Miền Tây Cẩm Thủy phục vụ đa dạng nhu cầu tiêu dùng cho nhân dân.

Tính đến đầu tháng 6-2018, trên địa bàn tỉnh có 398 chợ đang hoạt động, tăng 2 chợ so với năm 2017, trong đó có 10 chợ hạng 1, 34 chợ hạng 2 và 354 chợ hạng 3. Hiện nay, có 86 chợ do các doanh nghiệp, HTX đầu tư xây dựng và vận hành, quản lý, bảo đảm tự chi thường xuyên; 312 chợ được đầu tư bằng nguồn vốn ngân sách, hiện đang giao khoán thầu cho các tổ chức, cá nhân vận hành. Có 5 trung tâm thương mại và 30 siêu thị; trong đó, có 13 siêu thị tổng hợp và 17 siêu thị chuyên kinh doanh các mặt hàng như: Ô tô, giầy dép, điện máy, đồ gỗ nội thất... Hệ thống siêu thị bước đầu hoạt động có hiệu quả, người dân đã hình thành thói quen mua hàng tại các siêu thị. Ngoài ra, trên địa bàn tỉnh còn một số dự án trung tâm thương mại đang và chuẩn bị đầu tư xây dựng.

Phát triển các loại hình dịch vụ, thương mại đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc luân chuyển, tiêu thụ hàng hóa trên địa bàn. Tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng trên địa bàn tỉnh tăng trưởng khá. Thị trường hàng hóa và dịch vụ tương đối ổn định, sức mua của dân cư tăng, giá cả bình ổn, hàng hóa dồi dào, phong phú nguồn cung, đáp ứng tốt mọi nhu cầu cho sản xuất và tiêu dùng của nhân dân.

Mặc dù có sự phát triển khá “nóng”, tuy nhiên, hạ tầng thương mại trên địa bàn tỉnh vẫn chưa đồng bộ. Nhiều chợ tại khu vực nông thôn hiện đã xuống cấp, không bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm. Việc triển khai chủ trương chuyển đổi mô hình quản lý, kinh doanh, khai thác chợ cũng không đồng đều. Tuy là địa phương thuộc “top” đầu của cả nước, nhưng công tác chuyển đổi chủ yếu tập trung tại các chợ hoạt động ở những khu vực đông dân cư, có lợi thế thương mại. Ở các vùng nông thôn đang rất khó khăn để thực hiện chủ trương này. Đại diện Phòng Kinh tế hạ tầng, UBND huyện Nông Cống, chia sẻ: Với các chợ xã, thu hút được các dự án đầu tư thật sự khó khăn do lộ trình thu hồi vốn dài. Hiện nay, việc đầu tư chợ được thực hiện hỗ trợ tiền thuê đất theo Nghị quyết số 29/2016/NQ-HĐND ngày 8-12-2016 của HĐND tỉnh, cũng có những khó khăn nhất định đối với nhà đầu tư do chính sách thuê đất chỉ được hỗ trợ hàng năm. Do đó, tâm lý nhà đầu tư e ngại sự thay đổi về chính sách khi thực hiện đầu tư số vốn lớn vào chợ. Bên cạnh những khó khăn khi thu hút đầu tư, việc vận hành chợ sau chuyển đổi sao cho hiệu quả cũng đang cần sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền các cấp.

Việc đầu tư các trung tâm thương mại, siêu thị cũng đang tồn tại những bất cập. Các hạng mục đầu tư, những vị trí đất “vàng” thường được “ưu tiên” lựa chọn. Tuy nhiên, một số dự án lại được đầu tư “nửa vời” hoặc “treo” trong thời gian dài. Điển hình như Trung tâm thương mại Thanh Hóa tọa lạc tại vị trị đắc địa nhưng sau nhiều lần qua tay các chủ đầu tư, thay đổi nhiều phương án kiến trúc vẫn chưa có được “hình hài” điểm nhấn như kỳ vọng. Hay một số dự án thương mại như: Tổ hợp thương mại Melinh Plaza, Tổ hợp thương mại Eden... sau nhiều năm được phê duyệt chủ trương đầu tư nhưng tiến độ đầu tư rất chậm.

Với xu thế phát triển hiện nay, loại hình thương mại bán lẻ hiện đại như cửa hàng tiện ích, siêu thị mini... đang được hình thành phục vụ nhu cầu mua bán, trao đổi hàng hóa của người dân. Tuy nhiên, việc quy hoạch các loại hình thương mại này gặp nhiều khó khăn trong việc xác định số lượng trên địa bàn. Nếu hạn chế số lượng như các quy hoạch hiện nay sẽ làm cản trở các thương nhân tham gia. Do đó, Bộ Công Thương cần xây dựng, ban hành tiêu chí, quy định cụ thể về loại hình hoạt động khu dịch vụ thương mại, cửa hàng tiện ích... để các địa phương có cơ sở quản lý, phát triển loại hình này.

Để thúc đẩy thu hút đầu tư các dự án hạ tầng thương mại, dịch vụ, chợ, đáp ứng nhu cầu phát triển, tỉnh ta cần tiếp tục cải thiện mạnh mẽ môi trường đầu tư kinh doanh, khuyến khích đầu tư hạ tầng thương mại theo hướng hiện đại. Bên cạnh đó, tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả chính sách phát triển thương mại; trong đó, quan tâm phát triển hạ tầng thương mại tại các vùng nông thôn, miền núi để phát triển kinh tế và nâng cao đời sống cho nhân dân. Tăng cường quản lý Nhà nước về xây dựng dự án đầu tư hạ tầng thương mại phù hợp với quy hoạch đã phê duyệt.