Công ty CP Mía đường Lam Sơn đổi mới phương thức sản xuất, đa dạng hóa sản phẩm

Trong quá trình phát triển sản xuất, kinh doanh, Công ty CP Mía đường Lam Sơn luôn xác định, mía đường là ngành nghề cốt lõi của đơn vị. Do vậy, từ năm 2010, công ty đã triển khai chương trình “Làm mới lại cây mía, hạt đường Lam Sơn” theo hướng tăng năng suất, chất lượng mía và thu nhập của người trồng mía.

Công nhân Công ty CP Mía đường Lam Sơn chăm sóc dưa vàng Kim Hoàng hậu tại Khu nông nghiệp công nghệ cao.

Đồng thời, nâng cao hiệu quả sản xuất, chất lượng và đa dạng hóa sản phẩm đường. Vụ mía 2017–2018, diện tích mía toàn vùng 10.170 ha (chuyển đổi gần 3.000 ha mía độ dốc cao sang trồng cây lâm nghiệp), năng suất bình quân 70 tấn/ha, sản lượng 753.000 tấn; vụ mía 2018 – 2019, diện tích toàn vùng 10.032 ha, năng suất bình quân 75 tấn/ha, sản lượng dự kiến đạt 750.000 tấn. Chất lượng mía bình quân đạt 9,39 CCS. So với 3 năm trước đây (vụ mía 2014 - 2015), năng suất mía bình quân toàn vùng đã tăng 12 tấn/ha; số hộ trồng mía giảm từ 23.500 hộ xuống còn 9.975 hộ, quy mô diện tích bình quân tăng từ 0,56 ha/hộ lên 1,16 ha/hộ.

Những năm vừa qua, nhất là 3 năm gần đây, thực hiện chương trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp của tỉnh, Công ty CP Mía đường Lam Sơn đã triển khai nhiều chương trình, dự án để phát triển ổn định vùng mía nguyên liệu. Trong đó, phải kể đến việc công ty đầu tư xây dựng và đi vào hoạt động Trung tâm nông nghiệp công nghệ cao Lam Sơn với nhiều phòng chuyên môn phục vụ cho phát triển vùng mía nguyên liệu. Phòng nuôi cấy mô, với chức năng chính là nghiên cứu, chọn tạo, phục tráng các loại giống mía chất lượng cao để cung cấp cho vùng nguyên liệu và đã chọn được 2 giống mía mới (LS1, LS2). Những giống mía này đã được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho phép sản xuất thử trên diện rộng tại vùng mía Lam Sơn. Qua quá trình theo dõi, đánh giá, cho thấy đây là 2 giống mía có năng suất, chất lượng cao, phù hợp với điều kiện sinh thái, khí hậu trong vùng. Hiện nay, trung tâm đã khảo nghiệm thêm 6 giống mía mới và đang đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho phép sản xuất thử. Bên cạnh đó, trung tâm đã sản xuất hơn 4,3 triệu cây mía giống từ phương pháp nuôi cấy mô để phục tráng, nhân nhanh các giống mía tốt, chất lượng cao, sạch sâu bệnh và cung cấp trồng được gần 3.000 ha mía nguyên liệu. Công ty đang phấn đấu đến năm 2020 toàn bộ diện tích mía nguyên liệu trồng mới trong vùng sẽ được trồng bằng các giống nuôi cấy mô chất lượng cao, sạch sâu bệnh theo phương pháp này. Bên cạnh đó, công ty đã đưa vào hoạt động phòng phân tích đất và thực hiện phân tích toàn bộ đất trồng mới đối với cây mía nguyên liệu, đất trồng lúa, rau quả để đưa ra các biện pháp cải tạo đất, lượng phân bón phù hợp, nhằm đạt hiệu quả kinh tế cao nhất. Ngoài ra, khu nông nghiệp công nghệ cao với tổng diện tích hơn 200 ha; trong đó, diện tích nhà kính 11 ha đang sản xuất các sản phẩm: Dưa vàng Kim Hoàng hậu, cam vàng, cà chua, dưa chuột, hoa lan và các loại rau củ quả, sản lượng hàng năm đạt từ 800 - 900 tấn, hiện nay các sản phẩm này đã có mặt tại các siêu thị lớn và hệ thống bán hàng của Công ty Thương mại Lam Sơn trong cả nước.

Công ty CP Mía đường Lam Sơn đã và đang tập trung xây dựng các mô hình thâm canh, áp dụng cơ giới hóa đồng bộ vào sản xuất mía nguyên liệu. Đến nay, toàn vùng đã xây dựng được 185 mô hình thâm canh cây mía, với tổng diện tích 3.850 ha, trong đó có 530 ha thâm canh áp dụng cơ giới hóa đồng bộ. Năng suất mía nguyên liệu bình quân của mô hình thâm canh đạt từ 85 tấn/ha trở lên, riêng mô hình áp dụng cơ giới hóa đồng bộ năng suất đạt từ 100 tấn/ha trở lên, chi phí sản xuất giảm 20-25% so với canh tác thông thường. Các hộ dân tham gia mô hình thâm canh thu lãi từ 60 - 65 triệu đồng/ha, cá biệt có một số hộ thu lãi 75-80 triệu đồng/ha. Để có đủ điều kiện thực hiện chương trình phát triển vùng nguyên liệu, nhất là phát triển theo hướng tập trung, áp dụng cơ giới hóa đồng bộ vào sản xuất mía nguyên liệu, công ty đã đầu tư nhiều máy móc thiết bị cơ giới, như: 10 máy làm đất, 6 máy thu hoạch với tổng công suất 800-1.000 tấn/ngày và nhiều máy trồng mía, máy chăm sóc, chính vì vậy đã giảm bớt áp lực lao động thủ công. Đồng thời, để nâng cao hiệu quả kinh tế trong sản xuất, thu hồi đường, công ty đã đầu tư nâng công suất Nhà máy đường số 2 từ 4.500 tấn/ngày lên 8.500 tấn/ngày; đầu tư nhà máy phát điện từ bã mía công suất 23,5 MW, đầu tư nhà máy đường phèn với công suất 50 tấn sản phẩm/ngày... Đây là những dự án đã phát huy tác dụng, mang lại hiệu quả kinh tế cao và khắc phục một phần tình trạng khó khăn của ngành mía đường hiện nay. Công ty cũng đã triển khai định vị nhận diện lại thương hiệu LASUCO theo hướng sản phẩm đa dạng, nâng cao chất lượng các sản phẩm. Ngoài các sản phẩm về đường truyền thống, đường tinh luyện xuất khẩu, đường trắng, đường vàng...; hiện nay công ty đã đưa ra thị trường nhiều dòng sản phẩm mới, như: Đường phèn các loại, đường túi, đường que, đường lỏng các hương vị và chủ yếu phục vụ thị trường bán lẻ.

Đi đôi với đó, từ năm 2015, công ty thuê quyền sử dụng đất với tổng diện tích 100 ha tại thị trấn Vạn Hà (Thiệu Hóa) để sản xuất lúa gạo theo hướng hữu cơ và hiện nay tổng diện tích sản xuất lên tới gần 300 ha. Toàn bộ diện tích này đang được tổ chức sản xuất tập trung, áp dụng cơ giới hóa đồng bộ từ khâu làm đất, gieo cấy, chăm sóc cho đến thu hoạch. Ngoài ra, UBND tỉnh chấp thuận chủ trương đầu tư và giao cho Công ty CP Mía đường Lam Sơn đầu tư Trung tâm chế biến nông sản thực phẩm công nghệ cao Lam Sơn với diện tích 9,63 ha tại huyện Thiệu Hóa, công suất chế biến của nhà máy 100.000 tấn lúa/năm và nhà máy nước ép hoa quả công suất 10.000 tấn sản phẩm/năm. Sản phẩm của hai nhà máy chủ yếu phục vụ xuất khẩu, gồm: Gạo chất lượng cao, tinh dầu cám gạo, sữa gạo, trấu vo viên nén, các loại nước ép hoa quả... Để có đủ nguyên liệu cho hai nhà máy hoạt động, công ty sẽ liên kết, hợp tác với các hộ dân để đầu tư, hướng dẫn, chuyển giao kỹ thuật và thu mua sản phẩm cho bà con nông dân và dự kiến vùng nguyên liệu sản xuất khoảng 10.000 ha.

Ngoài các ngành nghề và các sản phẩm chủ lực trên, hiện nay Công ty CP Mía đường Lam Sơn đã và đang đầu tư lĩnh vực du lịch gắn với sinh thái tâm linh. Bên cạnh đó, công ty còn hợp tác với các doanh nghiệp nước ngoài xúc tiến đầu tư dự án tre ép công nghiệp, với công suất 100.000 m3/năm; phục tráng, cải tạo diện tích luồng ở các huyện phía Tây của tỉnh, với tổng diện tích khoảng 71.000 ha. Sản phẩm tre ép khối, tre ép thanh, tấm lót sàn, đồ dùng gia dụng thủ công mỹ nghệ... phục vụ thị trường trong nước và xuất khẩu. Bên cạnh đó, công ty đã đầu tư xây dựng 2 nhà máy gạch tuynel tại huyện Bá Thước và huyện Thọ Xuân, với tổng công suất 65 triệu viên/năm.

Để phát triển các lĩnh vực theo hướng bền vững, công ty phối hợp với các địa phương xây dựng và thành lập mới hoặc củng cố lại các HTX tại địa phương và hoạt động theo mô hình HTX kiểu mới. Ngành nghề sản xuất, kinh doanh của các HTX lấy nòng cốt là cây mía, ngoài ra còn sản xuất các sản phẩm nông nghiệp công nghệ cao, chăn nuôi, các dịch vụ nông nghiệp, du lịch sinh thái... Công ty sẽ góp vốn, cử cán bộ tham gia bộ máy quản lý, đầu tư, hướng dẫn, chuyển giao kỹ thuật cho thành viên của các HTX, đồng thời thu mua toàn bộ sản phẩm. Hiện nay, công ty đã tiến hành liên kết hợp tác và ký kết hợp đồng với 10 HTX trong vùng. Công ty phấn đấu đến năm 2020, phối hợp với các địa phương thành lập, hợp tác, liên kết với 40 HTX trở lên. Đây là giải pháp để tổ chức lại sản xuất theo hướng tập trung, áp dụng cơ giới hóa đồng bộ vào sản xuất nhằm đa dạng hóa sản phẩm, nâng cao hiệu quả kinh tế trong sản xuất nông nghiệp.