Đẩy mạnh giáo dục pháp luật thông qua xét xử lưu động

Do điều kiện kinh tế - xã hội trên địa bàn còn gặp nhiều khó khăn, vốn hiểu biết kiến thức pháp luật trong người dân còn hạn chế, Tòa án Nhân dân huyện Mường Lát đã chủ động phối hợp với các cơ quan liên quan, các địa phương mở phiên tòa xét xử lưu động. Qua đó đã góp phần nâng cao nhận thức pháp luật trong cộng đồng dân cư, hạn chế các hành vi vi phạm pháp luật.

Phiên tòa xét xử lưu động tại Trường THPT Mường Lát. Ảnh: Lê Dũng

Huyện Mường Lát có diện tích lớn, địa hình chia cắt, phức tạp, có đường biên giới dài, nhiều đường mòn lối mở, lại tiếp giáp với các khu vực còn hoạt động tội phạm phức tạp. Trong khi đó, điều kiện kinh tế của người dân còn khó khăn, hiểu biết kiến thức pháp luật còn hạn chế nên tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an ninh trật tự, nhất là hoạt động tội phạm về ma túy.

Theo báo cáo của Tòa án Nhân dân huyện Mường Lát, 9 tháng năm 2023 Tòa đã thụ lý 137 vụ việc các loại, đã giải quyết 119 vụ việc, tỷ lệ giải quyết đạt 86,86%. Điều đáng nói là trong các vụ việc được thụ lý có 63 vụ án hình sự với 93 bị cáo. Trong đó, số vụ án hình sự về ma túy chiếm hơn 70%. Số lượng án được cho là cao hơn so với cùng kỳ năm trước.

Nhằm góp phần thực hiện có hiệu quả công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật, Tòa án Nhân dân huyện đã chủ động phối hợp với các cơ quan tố tụng và đơn vị, địa phương mở các phiên tòa xét xử lưu động. Đồng thời lựa chọn các vụ án hình sự có tính chất điển hình về tội danh, hành vi phạm tội, thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận hoặc những vụ án mà hành vi phạm tội đang gia tăng trong cộng đồng xã hội như tội phạm ma túy, trộm cắp tài sản, cố ý gây thương tích... Riêng trong 9 tháng năm 2023, Tòa án Nhân dân huyện đã tổ chức thành công 2 phiên tòa xét xử lưu động tại Trường THPT Mường Lát và địa bàn xảy ra việc tàng trữ, vận chuyển, buôn bán trái phép ma túy.

Theo Chánh án Tòa án Nhân dân huyện Mường Lát Nguyễn Tiến Dũng, phiên tòa xét xử lưu động là hình thức tuyên truyền trực quan, thiết thực nhất, không những đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật, mà còn giúp người dân, học sinh được “mắt thấy, tai nghe” và hiểu rõ hành vi, vụ việc. Các mức án tuyên phạt bị cáo cũng là lời cảnh tỉnh đối với người tham dự phiên tòa.

Như trong phiên tòa xét xử lưu động ngày 19-4-2023 tại Trường THPT Mường Lát, Hội đồng xét xử đã tuyên phạt Phan Văn Lộ, sinh năm 1990 tại bản Pù Quăn, xã Pù Nhi 3 năm tù về tội mua bán trái phép chất ma túy. Theo hồ sơ vụ án, vào hồi 12 giờ 30 phút ngày 24-2-2023, tổ công tác của Công an huyện Mường Lát phối hợp với Công an xã Pù Nhi đến nhà Phan Văn Lộ để tuyên truyền, nhắc nhở (vì Lộ là người nghiện ma túy). Khi tổ công tác đến nhà, Phan Văn Lộ liền bỏ chạy ra vườn, nhưng bị đuổi kịp, khống chế. Lúc đó, Lộ đang cầm 1 gói nilon màu hồng, bên trong có chứa 6 viên hồng phiến và 0,906g heroin cùng số tiền vừa bán ma túy ngày hôm trước.

Tại phiên tòa, bị cáo Lộ khai biết rõ hành vi mua bán trái phép chất ma túy là vi phạm pháp luật, nhưng vì bản thân nghiện, không kiềm chế được nên đã cố tình mua bán trái phép chất ma túy để lấy tiền hút chích.

Trong phiên tòa này, thông qua việc xét hỏi, luận tội và tranh tụng, đã góp phần tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật giúp phụ huynh, đặc biệt là các em học sinh tham gia phiên tòa nâng cao hiểu biết pháp luật về phòng, chống ma túy. Từ đó, nhắc nhở các em chấp hành pháp luật, nâng cao tinh thần cảnh giác, tố giác tội phạm và các quy định pháp luật liên quan đến ma túy.

Trên thực tế, hình thức xét xử lưu động là điều kiện thuận lợi để những người tham gia phiên tòa tiếp cận với kiến thức, nâng cao trình độ nhận thức về pháp luật, tạo niềm tin của người dân vào đường lối, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước. Do vậy đây là biện pháp thiết thực nhất không những có sức cảnh tỉnh, răn đe, phòng ngừa tội phạm, mà còn là biện pháp hữu hiệu để tuyên truyền, giáo dục pháp luật. Tuy nhiên, khi nỗ lực thực hiện biện pháp này, Tòa án Nhân dân huyện Mường Lát đã gặp không ít khó khăn. Ví dụ như việc dẫn giải bị cáo trong các vụ án gặp khó khăn, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn do điều kiện giao thông hiểm trở. Trong khi đó, khu vực xét xử đông người, tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an ninh trật tự. Điều đáng nói hơn là các đối tượng bị đưa ra xét xử công khai, trước đám đông thường rất manh động, cần phải có đủ lực lượng trấn áp, áp giải...

Chánh án Tòa án Nhân dân huyện Mường Lát Nguyễn Tiến Dũng cho biết thêm: Thời gian tới, Tòa án Nhân dân huyện sẽ tăng cường số lượng phiên tòa lưu động đến các xã, bản, gắn với lựa chọn vụ án hình sự có tính chất điển hình về tội danh, hành vi phạm tội, thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận, qua đó nhằm tiếp tục cùng với các cơ quan chức năng làm tốt công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật.

Đồng Thành