Phát huy vai trò giám sát của cộng đồng

Vấn đề mất an toàn thực phẩm (ATTP) đang trở nên bức thiết đối với cuộc sống con người hơn bao giờ hết. Vì vậy, để chung tay giữ lấy “sức khỏe là vốn quý nhất của con người”, đòi hỏi cần có sự tham gia giám sát của không chỉ mỗi người dân mà còn là trách nhiệm của cộng đồng xã hội.

Tổ giám sát chợ xã Đông Văn kiểm tra một quầy thực phẩm. Ảnh: Anh Ngọc

Xác định vai trò quan trọng của người dân trong việc giám sát bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP), từ tháng 10-2017 trên địa bàn tỉnh đã triển khai thí điểm thành lập các tổ giám sát cộng đồng thôn, bản, khu phố về VSATTP. Đến nay, toàn tỉnh đã xây dựng được 266 tổ giám sát cộng đồng về ATTP và 32 tổ giám sát chợ. Các tổ giám sát có trách nhiệm tuyên truyền, kiểm tra công tác bảo đảm VSATTP ở tất cả các lĩnh vực, đồng thời, phối hợp với các lực lượng chức năng xác nhận nguồn gốc xuất xứ thực phẩm trên địa bàn cho các hộ nông dân. Sự ra đời của các tổ giám sát cộng đồng về VSATTP đã phát huy được vai trò quản lý Nhà nước của các cấp chính quyền, các tổ chức đoàn thể trong công tác quản lý VSATTP và huy động được sự vào cuộc tích cực của chính người dân để thực hiện việc kiểm tra, giám sát, góp phần thực hiện tốt công tác bảo đảm VSATTP trên địa bàn.

Xã Đông Văn (Đông Sơn) là một trong những địa phương tiêu biểu thực hiện thí điểm xã ATTP. Ông Lê Đình Thọ, Chủ tịch UBND xã Đông Văn cho biết: Xã đã thành lập ban chỉ đạo về VSATTP và ban nông nghiệp do chủ tịch UBND xã làm trưởng ban, các trưởng đoàn thể, cán bộ chuyên môn được phân công phụ trách ở các thôn. Để tổ chức vận động nhân dân và trực tiếp tham gia thực hiện tốt công tác VSATTP, 7/7 thôn đã thành lập tổ giám sát cộng đồng về ATTP do trưởng thôn làm tổ trưởng, đại diện các chi hội đoàn thể hoặc công an viên làm tổ viên. Xã đã thành lập đoàn kiểm tra xét nghiệm nhanh các cơ sở sản xuất, kinh doanh và chợ. Qua kiểm tra, giám sát đã tuyên truyền nhắc nhở các cơ sở làm tốt các quy định của Nhà nước trong sản xuất, kinh doanh thực phẩm, đăng ký giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATTP, giấy cam kết ATTP.

Ông Nguyễn Hữu Long, tổ trưởng tổ giám sát chợ ATTP xã Đông Văn, chia sẻ: Chợ xã Đông Văn đã thành lập ban quản lý, tổ giám sát chợ ATTP, ban hành quy chế hoạt động và đang đầu tư sửa chữa, nâng cấp cơ sở hạ tầng. Ban quản lý chợ đã triển khai đến các tiểu thương trong chợ ký cam kết VSATTP. Tổ giám sát chợ tăng cường hướng dẫn các hộ vào các khu vực “kinh doanh thực phẩm có nguồn gốc xuất xứ”, hộ không có giấy xác nhận nguồn gốc xuất xứ được bố trí vào khu vực “kinh doanh thực phẩm không có nguồn gốc xuất xứ, không an toàn”. Tổ giám sát thường xuyên thực hiện kiểm tra giấy xác nhận nguồn gốc xuất xứ của các hộ kinh doanh, thực hiện test các mẫu thực phẩm, có cán bộ thú y thực hiện kiểm tra giết mổ từ 2 giờ sáng tại các hộ gia đình. Hiện xã có 11 hộ đang thực hiện giết mổ thường xuyên; gia súc, gia cầm đưa vào chợ được thực hiện kiểm soát, đóng dấu giết mổ...

Bên cạnh các tổ giám sát cộng đồng thôn, tổ giám sát chợ, các tổ chức đoàn thể trong tỉnh cũng tích cực tham gia đảm bảo công tác ATTP. Điển hình là nhiều hoạt động, việc làm ý nghĩa, thiết thực của Hội LHPN đã thành lập mới 36 mô hình chi hội phụ nữ tự quản về VSATTP ở 12 huyện, thu hút hơn 4.000 hội viên, phụ nữ tham gia. Để hỗ trợ mô hình hoạt động ngày càng phát huy hiệu quả, Hội LHPN tỉnh đã tổ chức 42 lớp tập huấn kiến thức VSATTP; kỹ năng giám sát, điều hành cho 2.100 hội viên; in ấn phát hành 7.400 bản cam kết và tổ chức cho 100% hội viên, phụ nữ ký cam kết thực hiện VSATTP; phát hành trên 9.000 tờ rơi tuyên truyền ATTP. Hội LHPN tỉnh đã phối hợp với Văn phòng Điều phối về VSATTP tỉnh phát 3.940 áo phông cho thành viên 81 mô hình điểm chi hội phụ nữ tự quản về VSATTP tại 27/27 huyện, thị xã, thành phố. Phát huy hiệu quả từ các mô hình điểm, đến nay mô hình chi hội phụ nữ tự quản về VSATTP đã nhân rộng thêm 92 mô hình trên địa bàn toàn tỉnh, nâng tổng số lên 173 mô hình. 100% thành viên trong mô hình đã thực hiện đúng cam kết các nội dung tự quản về VSATTP trong sản xuất, bảo quản, chế biến, kinh doanh thực phẩm; cơ bản đảm bảo về “đầu ra” cho sản phẩm hàng hóa nông, lâm, hải sản do chị em sản xuất, kinh doanh; bước đầu tạo niềm tin cho người tiêu dùng; từng bước nâng cao ý thức trách nhiệm, chuyển đổi hành vi, tạo sức lan tỏa trong cộng đồng về VSATTP.

Từ những đóng góp thiết thực của cộng đồng tham gia giám sát ATTP đã giúp các cơ quan chức năng phát hiện nhiều vi phạm về ATTP, từ đó tăng cường hiệu lực quản lý Nhà nước về ATTP, cảnh báo nguy cơ ô nhiễm thực phẩm. Nói đúng hơn, việc trao quyền giám sát VSATTP cho cộng đồng vừa phát huy được sức mạnh toàn dân, vừa nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của các đơn vị sản xuất, hộ kinh doanh, trong đó có mỗi người dân để bảo vệ chính sức khỏe và cuộc sống của họ, nhằm loại bỏ nguy cơ thực phẩm bẩn, thực phẩm không an toàn khỏi thực đơn của người tiêu dùng.